بخش ۱۱۳ - حکایت شیخ محمد سررزی غزنوی قدس الله سره
اطلاعات
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
حاشیه ها
گمان کنم در بیت اول کُنیَت درست تر باشد
ادامه دریافتهای دفتر پنجم مثنوی13 حکایت شیخ محمد سرزری عارف غزنوی
در شهر غزنین عارفی بود که هفت سال متوالی روزه داشت و هر روز با برگهای درخت انگور افطار می کرد.
او در این دوران پر از ریاضت عجایب شگرفی از حضرت حق دید ولی به آن قانع نبود و شوق شهود جمال الهی را داشت.
از بقای مادی خود سیر گشت و بر بالای کوهی رفت و به خداوند گفت یا جمال بی مانند خود را به من نشان بده و یا خود را از بالای کوه خواهم انداخت.
حضرت حق به او الهام کرد که هنوز هنگام دیدار فرا نرسیده است و اگر خود را هم پایین بیندازی نخواهی مرد.
شیخ از شدت غلبه شوق و عشق و جذبه خود را پایین افکند اما در میان آبی افتاد و نمرد.دوباره از فراق شیون و زاری کرد.
به او الهام شد به شهر برو .شیخ گفت :
برای چه خدمتی به شهر روم؟
جواب آمد که خود را به صورت گدایی بیچاره در آور و در شهر پرسه بزن و آنچه دریافت می کتی،میان یینوایان تقسیم کن .
شیخ به شهر غزنین رفت و ثروتمندان شهر که او را می شناختند برایش خانه های مجلل برگزیدند،اما او اعتنایی نکرد و گفت می خواهم از طریق دریوزگی و گدایی نفسم را بشکنم.
روزی شیخ چهار بار با کشکول گدایی به سرای امیری رفت.امیر از سماجت او خشمگین شد و او را وقیح و بی آبرو دانست.
شیخ گفت من مطیع فرمان حقم و به نان تو احتیاجی ندارم .در حالی که اشک از چشمانش می آمد گفت:
کمی بیندیش و عارفان عاشق را دست کم نگیر .
صفای روحانی شیخ ،امیر را تحت تاثیر قرار داد و به گفت هر چه می خواهی از خزانه ام بردار.
شیخ گفت اجازه این کار را ندارم و عطای او را قبول نکرد.
پس از دو سال دریوزگی ،از جانب حق فرمان رسید که دیگر از کسی چیزی نخواه و فقط ببخش.
شیخ بر اثر الطاف الهی به مرتبه ای رسید که باطن انسانها را می دید و خواسته آنها را می دانست و هر کس به او رجوع می کرد بدون درخواست نیازش را برطرف می کرد.
مولانا دل انسان را آیینه ای تمام نما می داند که می تواند باطن انسانها و بلکه باطن جهان را در آن ببیند؛ اما برای این کار باید از گرد و غبار عالم مادی پاک و واسطه فیض خداوند شود .
ادامه دریافتهای دفتر پنجم مثنوی 14 حکایت شیخ محمد سرزری عارف غزنوی2
جواب از پرسش احتمالی:
ذکر درجات عارفانی در این درجه با فاصله سالهای نوری ما از آنها چه نقشی برای ما دارد؟
در جهانی که مسابقه بر دریافت مواهب مادی است مرور زندگی عارفانی که پشت پا زده اند به غبارهای مادی صیقل ارواح و دلهاست.
هر چند به آن عیش شاداب نرسیم که گفته اند:
وصف العیش نصف العیش
بر سر که رفت آن از خویش سیر
گفت:بنما، یا فتادم من به زیر2670
گفت:نآمد مهلت آن مکرمت
ور فرو افتی، نمیری، نکشمت
گفتگوی عاشقانه عارف غزنوی و خداوند که مهلت دیدار نرسیده اگر از کوه بیفتی نمی کشم یعنی اجازه جان دادن به تو نمی دهم.
موت را از غیب می کرد او کدی
ان فی موتی حیاتی می زدی2675
عارف پس از افتادن از کوه در آب افتاد اما مرگ را گدایی می کرد از خداوند؛زیرا حیات حقیقی را در مرگ می پنداشت.
موت را چون زندگی قابل شده
با هلاک جان خود یکدل شده 2676
او از مرگ چون زندگی حقیقی استقبال می کرد. و با هلاکت جان خود چون عاشقی دلداده یکدل شده بود.
سیف و خنجر چون علی،ریحان او
نرگس و نسرین عدوی جان او 2677
مانند علی (ع) که در شجاعت بی همتاست شمشیر و خنجر در نظرش گل و ریحان بود.
مدتی از اغنیا زر می ستان
پس به درویشان مسکین می رسان
خدمتت این ست تا یک چندگاه
گفت سمعا طاعه ای جان پناه 2682
بس سوال و بس جواب و ماجرا
بد میان زاهد و رب الوری
که زمین و آسمان پر نور شد
در مقالات آن همه مذکور شد
لیک کوته کردم آن گفتار را
تا ننوشد هر خسی اسرار را 2685
گفتگوی عارف با خداوند آسمان و زمین را پر نور می کند .
حضرت مولانا تن می زند از شرح این نور تا نااهلان نشنوند.
کانال و وبلاگ آرامش و پرواز روح
arameshsahafian@
در بیت نخست مصراع دوم : کُنیت به معنای کنیه و لقب صحیح است.
که زمین و آسمان پر نور شد
در مقالات آن همه مذکور شد
منظور مقالات چیه
به گفتهٔ آقای مجید سلیمانی این بیت اشاره به این ابیات منسوب به امام علی(ع) دارد:
السَّیف و الخَنجرُ ریحانُنا / اُفٍّ علی النرجسِ و الآسِ
شرابنا مِن دَمِ اعدائنا / و کأسنا جمجمة الراس