بخش ۵۱ - قصهٔ صوفی کی در میان گلستان سر به زانو مراقب بود یارانش گفتند سر برآور تفرج کن بر گلستان و ریاحین و مرغان و آثار رحمةالله تعالی
اطلاعات
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
حاشیه ها
نغول فارسی است معنی های زیادی دارد ولی اینکه معنی عمیق و گود هم دارد گویا با غور هم پیوسته است .
اصل به عربی یعنی ریشه است باغ را هم با آن آورده ولی لاغ به معنی شوخی معنی شاخه هم می دهد که هنوز در کردی ونه در لری باقی مانده است به این ترتیب شاخه و ریشه و باغ را باهم آورده است .
این بیت مولانا
باغها و سبزه ها اندر دل است
عکس آن بیرون بر این آب و گل است
راهنمای خوبی است برای فهم برخی بیت ها در دیوان حافظ، از جمله:
مرا در خانه سروی هست کاندر سایه قدش
فراغ از سرو بستانی و شمشاد چمن دارم
یا
باغ مرا چه حاجت سرو و سنوبر است
شمشاد خانه پرور من از که کمتر است
اصل وجود من و درخت انگور
من این افکار، هیجان ها، حس های بدنی، دیدنی ها، شنیدنی ها و... نیستم، زیرا این ها دائماً در حال تغییر ند و با مرگ، خاموش می شوند. ولی آگاهی بیکران که اصل هستی من و این درخت انگور(رز) است، ازلی و ابدی است. نکته جالب اینکه حتی اصل دنیای خارج نظیر بوستان ها و درختان انگور و همه دیدنی ها و شنیدنی ها و بوئیدنی های آن، در فضای بیکران آگاهی است که در عمق جان من حضور دارد! دیدن ، شنیدن، بوئیدن، لمس کردن و چشیدن همه در درون من و در فضای بیکران آگاهی ورای فکر رخ می دهند.
خوشا به حال کسی که غرق شدن در موضوعات آگاهی نظیر دیدنی ها، شنیدنی ها، افکار، هیجان ها و...مانع درک او از مرگ پیش از مرگ (یعنی از یک سو آگاهی نسبت نبودن من کاذب و از سوی دیگر درک آگاهی بیکران ورای فکر در عمق جان) نمی شود.
چنین کسی می فهمد که حتی اصل وجود دنیای بیرون هم، آگاهی بیکران ورای زمان و مکان است، که در عمق جان ما حضور دارد.
ادامه دریافتهای دفتر چهارم مثنوی 17 حکایت آن صوفی که در گلستان سر بر زانوی مراقبه داشت
صوفی ای برای در باغی سر بر زانوی مراقبه داشت.
فردی به او گفت چرا خوابیده ای؟
برخیز و درختان و گلها را تماشا کن.صوفی گفت همه زیبایی ها در دل آدمی است و هر چه زیبایی در دنیاست انعکاس دل آدمی می باشد.اما آدمیان ظاهر بین شیفته و عاشق ظاهر ند و تنها در زمانی حقیقت حال مرا می یابند که حجاب از آنها برداشته شود.
گفت آثارش دل است از بوالهوس
آن برون،آثار آثارست و بس1362
صوفی در جواب اعتراض می گوید آنچه می بینی گر چه آثار رحمت خداست اما زیبایی گلها و بهار از زیبایی دل است و اینها آثار آثار خداست.
باغ ها و سبزه ها در عین جان
بر برون،عکسش چو در آب روان1363
باغ ها و میوه ها اندر دل است
عکس لطف آن برین آب و گل است
گر نبودی عکس آن سر و سرور
پس نخواندی ایزدش دارالغرور 1366
اشاره به آیه 158 سوره آل عمران که دنیا خانه فریب است یعنی فقط انعکاس است نه حقیقت.
ای خنک آنرا که پیش از مرگ،مرد
یعنی او از اصل این رز بوی برد
خوشا به سعادت کسی که قبل مرگ به نیستی و فنا رسید و بویی از درخت انگور برد و مست حقیقت شد نه فریفته انعکاس و ظاهر.
کانال و وبلاگ آرامش و پرواز روح
arameshsahafian@
می گریزند از اصول باغ ها
بر خیالی می کنند آن لاغ ها
لاغ به معنای دروغ و کذب هم استفاده می شود
بیشتر در میان بزرگسالان
مثلا میگویند فلان ماجرا یا ادعا لاغ درآمد
یکی درخت گل اندر فضای خلوت ماست
که سروهای چمن پیش قامتش پستند

مولانا