گنجور

بخش ۲۳ - کرامات و نور شیخ عبدالله مغربی قدس الله سره

گفت عبدالله شیخ مغربی
شصت سال از شب ندیدم من شبی
من ندیدم ظلمتی در شصت سال
نه به روز و نه به شب نه ز اعتلال
صوفیان گفتند صدق قال او
شب همی‌رفتیم در دنبال او
در بیابانهای پر از خار و گو
او چو ماه بدر ما را پیش‌ْرو
روی پس ناکرده می‌گفتی به شب
هین گو آمد میل کن در سوی چپ
باز گفتی بعد یک دم سوی راست
میل کن زیرا که خاری پیش پاست
روز گشتی پاش را ما پای‌بوس
گشته و پایش چو پاهای عروس
نه ز خاک و نه ز گل بر وی اثر
نَز خراش خار و آسیب حَجَر
مغربی را مشرقی کرده خدای
کرده مغرب را چو مشرق نورزای
نور این شمس شموسی فارِس است
روز خاص و عام را او حارِس است
چون نباشد حارس آن نور مجید
کو هزاران آفتاب آرد پدید
تو به نور او همی رو در امان
در میان اژدها و کَژدُمان
پیشْ پیشت می‌رود آن نور پاک
می‌کند هر ره‌زنی را چاک‌چاک
یَوم لا یُخزی النبی را راست دان
نور یَسعی بین ایدیهم بخوان
گرچه گردد در قیامت آن فزون
از خدا اینجا بخواهید آزمون
کو ببخشد هم به میغ و هم به ماغ
نور جان والله اعلم بالبلاغ

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

گفت عبدالله شیخ مغربی
شصت سال از شب ندیدم من شبی
هوش مصنوعی: عبدالله شیخ مغربی می‌گوید که او به مدت شصت سال شب را ندیده است، به این معنی که او در طول این مدت همیشه در حال فعالیت و کار بوده و به خواب رفته است.
من ندیدم ظلمتی در شصت سال
نه به روز و نه به شب نه ز اعتلال
هوش مصنوعی: در این بیت، شاعر بیان می‌کند که در طول شصت سال زندگی‌اش، هرگز در زمان روز یا شب، حتی در شرایط سخت و دشوار، احساس ناامیدی و تاریکی نکرده است. او از عدم وجود ظلمت و ناامیدی در زندگی‌اش سخن می‌گوید و به نوعی اشاره به روشنایی و امیدواری دارد.
صوفیان گفتند صدق قال او
شب همی‌رفتیم در دنبال او
هوش مصنوعی: صوفیان گفتند: ما در شب در پی حقیقت او بودیم و به دنبال کلام او می‌رفتیم.
در بیابانهای پر از خار و گو
او چو ماه بدر ما را پیش‌ْرو
هوش مصنوعی: در بیابان‌های پر از خار و مشکلات، او مانند ماه شب چهاردهی است که راه را برای ما روشن و آسان می‌کند.
روی پس ناکرده می‌گفتی به شب
هین گو آمد میل کن در سوی چپ
هوش مصنوعی: تو به شب می‌گفتی که به سمت چپ برو و میل کن، اما این کار را نکردی.
باز گفتی بعد یک دم سوی راست
میل کن زیرا که خاری پیش پاست
هوش مصنوعی: گفتی حالا بعد از یک لحظه به سمت راست برو، چون که خار و گرفتاری در جلوی پایت قرار دارد.
روز گشتی پاش را ما پای‌بوس
گشته و پایش چو پاهای عروس
هوش مصنوعی: روزی او به راه می‌رفت و ما به احترام او پاهایش را بوسه می‌زدیم، مانند پاهای عروس که به زیبایی تزیین شده‌اند.
نه ز خاک و نه ز گل بر وی اثر
نَز خراش خار و آسیب حَجَر
هوش مصنوعی: نه خاک و نه گل هیچ تأثیری بر او ندارند و او نه تحت تأثیر خراش، خار و آسیب سنگ قرار می‌گیرد.
مغربی را مشرقی کرده خدای
کرده مغرب را چو مشرق نورزای
هوش مصنوعی: خداوند مغرب را به گونه‌ای آفریده که گویی مشرق است و نور را در آن قرار داده تا همانند مشرق درخشان و روشن باشد.
نور این شمس شموسی فارِس است
روز خاص و عام را او حارِس است
هوش مصنوعی: نور این خورشید، خورشیدی از سرزمین فارس است و او حافظ و نگهبان روزهای خاص و عمومی است.
چون نباشد حارس آن نور مجید
کو هزاران آفتاب آرد پدید
هوش مصنوعی: هرگاه که او را نگهبانی نباشد، این نور بزرگ و درخشان که به مانند هزاران آفتاب می‌درخشد، پدیدار نخواهد شد.
تو به نور او همی رو در امان
در میان اژدها و کَژدُمان
هوش مصنوعی: تو با نور او به سمت جلو حرکت می‌کنی و در میان خطرات و مشکلات در امان هستی.
پیشْ پیشت می‌رود آن نور پاک
می‌کند هر ره‌زنی را چاک‌چاک
هوش مصنوعی: نور خالص و درخشانی به سمت تو می‌آید که هر مانع و مشکل را پاک کرده و اصلاح می‌کند.
یَوم لا یُخزی النبی را راست دان
نور یَسعی بین ایدیهم بخوان
هوش مصنوعی: روزی خواهد آمد که پیامبر (ص) در آن روز شرمنده نخواهد شد و نور ایمان در پیش روی مردم خواهد درخشید.
گرچه گردد در قیامت آن فزون
از خدا اینجا بخواهید آزمون
هوش مصنوعی: اگرچه در قیامت ممکن است چیزهایی بیشتر از اراده خداوند رخ دهد، در این دنیا بهتر است که خودتان در زندگی‌تان آزمایش کنید و تلاش کنید.
کو ببخشد هم به میغ و هم به ماغ
نور جان والله اعلم بالبلاغ
هوش مصنوعی: هر کسی که به خود اجازه می‌دهد تا از نور زندگی و روح خود بهره‌مند شود، در واقع به معانی عمیق و روشنایی‌هایی دسترسی پیدا می‌کند که تنها خدا از آن مطلع است.

حاشیه ها

1392/10/30 15:12
تاوتک

میل کردن به جای انحراف و پیچیدن خیلی زیباست

1392/10/30 16:12
تاوتک

بیتدوم اشاره دارد به قفل زدن فرج قاطران برای بارورنشدنشان که از جنس قفل (طلا،نقره،آهن و..)به طبقه اجتماعی صاحب حیوان پی برده میشده است .البته با پوزش

1392/10/30 16:12
تاوتک

بیت سوم درباره زرد روی بودن عاشقان افلاکی میگوید عده ای از مولانا پرسیدند رنگ سگ اصحاب کهف چه بوده ؟ایشان میفرمایند زردمانند من !زیرا عاشق بوده است

1392/10/31 02:12
امین کیخا

میل کردن همان تمایل است فارسی آن گراییدن و نیز گرایستن و زیبنده تر آن کیبیدن است امروز برای shift لغت کیب را گذاشته اند .

1392/10/31 03:12
تاوتک

بله استاد خوبم اما میل کردن آهنگ زیبایی دارد برای من مثلا به جای پیچیدن به چپ و راست زیبا میشوداما کیبیدن را نمیدانستم سپاس استاد