گنجور

بخش ۸۲ - بقیهٔ حکایت نابینا و مصحف

مرد مهمان صبرکرد و ناگهان
کشف گشتش حال مشکل در زمان
نیم‌شب آواز قرآن را شنید
جست از خواب آن عجایب را بدید
که ز مصحف کور می‌خواندی درست
گشت بی‌صبر و ازو آن حال جست
گفت آیا ای عجب با چشم کور
چون همی‌خوانی همی‌بینی سطور
آنچ می‌خوانی بر آن افتاده‌ای
دست را بر حرف آن بنهاده‌ای
اصبعت در سیر پیدا می‌کند
که نظر بر حرف داری مستند
گفت ای گشته ز جهل تن جدا
این عجب می‌داری از صنع خدا
من ز حق در خواستم کای مستعان
بر قرائت من حریصم همچو جان
نیستم حافظ مرا نوری بده
در دو دیده وقت خواندن بی‌گره
باز دِه دو دیده‌ام را آن زمان
که بگیرم مصحف و خوانم عیان
آمد از حضرت ندا کای مرد کار
ای به‌هر رنجی به ما اومیدوار
حُسن ظنست و امیدی خوش تورا
که تورا گوید به‌هر دم برتر آ
هر زمان که قصد خواندن باشدت
یا ز مصحفها قرائت بایدت
من در آن دم وا دهم چشم تورا
تا فرو خوانی معظم جوهرا
همچنان کرد و هر آنگاهی که من
وا گشایم مصحف اندر خواندن
آن خبیری که نشد غافل ز کار
آن گرامی پادشاه و کردگار
باز بخشد بینشم آن شاه فرد
در زمان همچون چراغ شب‌نورد
زین سبب نبود ولی را اعتراض
هرچه بستاند فرستد اعتیاض
گر بسوزد باغت انگورت دهد
در میان ماتمی سورت دهد
آن شَلِ بی‌دست را دستی دهد
کان غمها را دل مستی دهد
لا نسلم و اعتراض از ما برفت
چون عوض می‌آید از مفقود زفت
چونک بی آتش مرا گرمی رسد
راضیم گر آتشش ما را کُشد
بی چراغی چون دهد او روشنی
گر چراغت شد چه افغان می‌کنی

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

مرد مهمان صبرکرد و ناگهان
کشف گشتش حال مشکل در زمان
هوش مصنوعی: مرد مهمان زمانی را صبر کرد و ناگهان وضعیت دشواری که در آن بود، برایش روشن شد.
نیم‌شب آواز قرآن را شنید
جست از خواب آن عجایب را بدید
هوش مصنوعی: نیمه شب صدای قرآن را شنید و از خواب بیدار شد و شگفتی‌ها را مشاهده کرد.
که ز مصحف کور می‌خواندی درست
گشت بی‌صبر و ازو آن حال جست
هوش مصنوعی: به خاطر اینکه تو از کتاب مقدس به صورت نادرست و بدون دقت خواندی، به نتیجه‌ای نرسیدی و حال خوب خود را هم از دست Dدادی.
گفت آیا ای عجب با چشم کور
چون همی‌خوانی همی‌بینی سطور
هوش مصنوعی: آیا تعجب‌آور نیست که تو با چشمان بسته، همچنان می‌خوانی و می‌بینی کلمات را؟
آنچ می‌خوانی بر آن افتاده‌ای
دست را بر حرف آن بنهاده‌ای
هوش مصنوعی: آنچه را که می‌خوانی، خود به آن دچار شده‌ای و بر روی مفهوم آن تمرکز کرده‌ای.
اصبعت در سیر پیدا می‌کند
که نظر بر حرف داری مستند
هوش مصنوعی: در این بیت به موضوعی اشاره شده که فردی در یک سفر یا جستجو به تجربیات و نظراتی می‌رسد که بر اساس آن‌ها درک و فهمی از یک موضوع خاص پیدا می‌کند. به عبارتی دیگر، این سفر به فرد کمک می‌کند تا به نکات جدیدی درباره آنچه که به آن فکر می‌کند، دست یابد.
گفت ای گشته ز جهل تن جدا
این عجب می‌داری از صنع خدا
هوش مصنوعی: شما که به خاطر نادانی، از بدن خود جدا شده‌اید، چطور از آفرینش خداوند تعجب می‌کنید؟
من ز حق در خواستم کای مستعان
بر قرائت من حریصم همچو جان
هوش مصنوعی: از خدا خواسته‌ام که ای یاری‌کننده، به من توفیق بده که به خواندن و تلاوت کتاب تو شوق و علاقه‌مند باشم، مانند علاقه‌ام به جان خود.
نیستم حافظ مرا نوری بده
در دو دیده وقت خواندن بی‌گره
هوش مصنوعی: من حافظ نیستم، اما از تو می‌خواهم که نوری به من بدهی تا در دو چشمم بتوانم هنگام خواندن بدون مشکل نگاه کنم.
باز دِه دو دیده‌ام را آن زمان
که بگیرم مصحف و خوانم عیان
هوش مصنوعی: به من دوباره دو چشمانم را بده، زمانی که مصحف را بگیرم و به طور واضح بخوانم.
آمد از حضرت ندا کای مرد کار
ای به‌هر رنجی به ما اومیدوار
هوش مصنوعی: ندای پروردگار آمد که ای مرد، با وجود تمام سختی‌ها و مشکلات، به ما امیدوار باش.
حُسن ظنست و امیدی خوش تورا
که تورا گوید به‌هر دم برتر آ
هوش مصنوعی: تو با حسن نیت و امیدی دل‌نشین به پیش می‌روی، و هر لحظه با کلمات زیبا و دل‌انگیز به تو نوید می‌دهد که برتری و عالی‌رتبه بودنِ تو را می‌ستاید.
هر زمان که قصد خواندن باشدت
یا ز مصحفها قرائت بایدت
هوش مصنوعی: هر بار که بخواهی قرآن بخانی، باید از متن‌های مختلف آن کمک بگیری.
من در آن دم وا دهم چشم تورا
تا فرو خوانی معظم جوهرا
هوش مصنوعی: در آن لحظه چشمم را به روی تو باز می‌کنم تا بتوانی با شکوه و عظمت، دلایل و جواهرات را بیان کنی.
همچنان کرد و هر آنگاهی که من
وا گشایم مصحف اندر خواندن
هوش مصنوعی: او همچنان در حال انجام کاری است و هر زمان که من کتاب را باز کنم، در حال خواندن آن است.
آن خبیری که نشد غافل ز کار
آن گرامی پادشاه و کردگار
هوش مصنوعی: آن فرد آگاه و دانا هرگز از کارهای آن پادشاه بزرگ و پروردگار غافل نیست.
باز بخشد بینشم آن شاه فرد
در زمان همچون چراغ شب‌نورد
هوش مصنوعی: آن پادشاه بزرگ، که در دوره‌اش مانند چراغی در شب می‌درخشد، دوباره بینش و درک مرا به من خواهد داد.
زین سبب نبود ولی را اعتراض
هرچه بستاند فرستد اعتیاض
هوش مصنوعی: به این دلیل، اگر کسی به حق خود اعتراض کند، هرچه لازم باشد به او داده می‌شود تا جای آن را پر کند.
گر بسوزد باغت انگورت دهد
در میان ماتمی سورت دهد
هوش مصنوعی: اگر باغ تو بسوزد، در عوض انگور می‌دهد و در دل این سوگواری رنگی به سورت (چهره) می‌بخشد.
آن شَلِ بی‌دست را دستی دهد
کان غمها را دل مستی دهد
هوش مصنوعی: یک شخصی که دچار کمبود و ناتوانی است، به یاری و کمک می‌رسد و این یاری باعث می‌شود که غم‌هایش را فراموش کند و روحیه‌اش شادتر شود.
لا نسلم و اعتراض از ما برفت
چون عوض می‌آید از مفقود زفت
هوش مصنوعی: ما تسلیم نمی‌شویم و اعتراضی نداریم، چون چیزی که از دست رفته است، به راحتی می‌تواند جایش را با چیزی دیگر پر کند.
چونک بی آتش مرا گرمی رسد
راضیم گر آتشش ما را کُشد
هوش مصنوعی: اگر بدون آتش به من گرما برسد، راضی هستم، حتی اگر آتش او ما را نابود کند.
بی چراغی چون دهد او روشنی
گر چراغت شد چه افغان می‌کنی
هوش مصنوعی: چگونه ممکن است کسی که خود نور ندارد، به دیگری روشنی بدهد؟ اگر خودت نورانی هستی، پس چرا اینگونه ناله و فریاد می‌کنی؟

حاشیه ها

1398/12/08 10:03
محمد طاها کوشان mkushantaha@yahoo.com

بیت ششم مصرع نخست اشتباه چاپی دارد
اصبعت ؟ اثبات باید نوشته شود.

1403/03/09 00:06
ابراهیم رزاقی

«اصبعت  »به معنی سر انگشت  می‌باشد

و اشتباه چاپی نیست چرا که معنی مصرع نخست با توجه به معنی «اصبعت» میشود:

سر انگشتت در «سیر» یعنی  خط بری سطور را  پیدا میکند 

که نظر بر حرف داری مستند 

«مسنتد» عطف به «اصبعت» سر انگشت 

یعنی انگار سرانگشتت را روی کلمات میلغزانی .

1402/11/15 11:02
سیاوش خزاعی

این اشاره به تعادل دارد که در ذات وجود جاری است،  از هسته اتم تا روابط ستاره ها... جایی پیشنهاد هم میده که ،،  آب رحمت بایدت    رو پست شو    وانگهان   خور خمر رحمت مست شو.. 

اسلام خیلی بامزه پافشاری میکنه که خدا عدل نداره!

ایرانیها عدل را اضافه کردند به اصول دین

 

1402/12/10 06:03
کوروش

اسلام پافشاری میکنه که خدا عدل نداره ؟

آیات قرآن :

إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُ بِالْعَدْلِ

،

إِنَّ اللَّهَ لا یَظْلِمُ مِثْقالَ ذَرَّةٍ 

،

این دو مورد بود فقط ، موارد زیاده لطفا قرآن رو مطالعه بفرمایید