گنجور

بخش ۸۱ - صبرکردن لقمان چون دید کی داود حلقه‌ها می‌ساخت از سوال کردن با این نیت کی صبر از سوال موجب فرج باشد

رفت لقمان سوی داود صفا
دید کو می‌کرد ز آهن حلقه‌ها
جمله را با همدگر در می‌فکند
ز آهن پولاد آن شاه بلند
صنعت زراد او کم دیده بود
درعجب می‌ماند وسواسش فزود
کین چه شاید بود وا پرسم ازو
که چه می‌سازی ز حلقه تو بتو
باز با خود گفت صبر اولیترست
صبر تا مقصود زوتر رهبرست
چون نپرسی زودتر کشفت شود
مرغ صبر از جمله پران‌تر بود
ور بپرسی دیرتر حاصل شود
سهل از بی صبریت مشکل شود
چونک لقمان تن بزد هم در زمان
شد تمام از صنعت داود آن
پس زره سازید و در پوشید او
پیش لقمان کریم صبرخو
گفت این نیکو لباسست ای فتی
در مصاف و جنگ دفع زخم را
گفت لقمان صبر هم نیکو دمیست
که پناه و دافع هر جا غمیست
صبر را با حق قرین کرد ای فلان
آخر والعصر را آگه بخوان
صد هزاران کیمیا حق آفرید
کیمیایی همچو صبر آدم ندید

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

رفت لقمان سوی داود صفا
دید کو می‌کرد ز آهن حلقه‌ها
هوش مصنوعی: لقمان به دیدار داود رفت و صفای دل او را مشاهده کرد که حلقه‌های آهنی می‌ساخت.
جمله را با همدگر در می‌فکند
ز آهن پولاد آن شاه بلند
هوش مصنوعی: همه را در کنار هم به کار می‌برد؛ مانند اینکه آن پادشاه بزرگ از آهن و فولاد ساخته شده است.
صنعت زراد او کم دیده بود
درعجب می‌ماند وسواسش فزود
هوش مصنوعی: صنعتگران زرادخانه کمتر پیش از این را دیده بودند و به همین دلیل به شدت متعجب شدند و نگرانی آنها افزایش یافت.
کین چه شاید بود وا پرسم ازو
که چه می‌سازی ز حلقه تو بتو
هوش مصنوعی: این مضمون به این اشاره دارد که فردی از دیگری سوال می‌کند که چه چیزی از حلقه‌اش می‌سازد یا چه کارهایی انجام می‌دهد. این نوع سوال پرسیدن به نوعی کنجکاوی درباره‌ی هدف یا فعالیت شخص دیگر است. به عبارت دیگر، فردی در تلاش است تا بداند پشت رفتار یا اقدام خاصی چه اندیشه یا هدفی نهفته است.
باز با خود گفت صبر اولیترست
صبر تا مقصود زوتر رهبرست
هوش مصنوعی: دوباره به خود گفت که صبر کردن بهتر است، زیرا صبر باعث می‌شود که به هدف سریع‌تر برسیم.
چون نپرسی زودتر کشفت شود
مرغ صبر از جمله پران‌تر بود
هوش مصنوعی: اگر از چیزی سؤال نکنی، زودتر از آنچه فکر می‌کنی، راز صبر خود را نشان می‌دهد. در واقع، تحمل در لحظات حساس، بیشتر از پرواز پرندگان احساس می‌شود.
ور بپرسی دیرتر حاصل شود
سهل از بی صبریت مشکل شود
هوش مصنوعی: اگر بپرسی که در آینده چه چیزی آسان‌تر به دست می‌آید، باید بدانی که بدون صبر و شکیبایی، به دست آوردن آن دشوار خواهد بود.
چونک لقمان تن بزد هم در زمان
شد تمام از صنعت داود آن
هوش مصنوعی: وقتی لقمان طبع و کردار خود را برای تربیت دیگران به کار گرفت، در همان لحظه نشان داد که تمام مقامش از هنر و دانش داود ناشی می‌شود.
پس زره سازید و در پوشید او
پیش لقمان کریم صبرخو
هوش مصنوعی: پس زره بسازید و بپوشید، او را در برابر لقمان بزرگ و با صبر قرار دهید.
گفت این نیکو لباسست ای فتی
در مصاف و جنگ دفع زخم را
هوش مصنوعی: گفت این لباس زیباست، ای جوانِ شجاع در میدان نبرد، برای جلوگیری از آسیب دیدن.
گفت لقمان صبر هم نیکو دمیست
که پناه و دافع هر جا غمیست
هوش مصنوعی: لقمان گفت که صبر خوب است و مانند هوای تازه‌ای است که در هر زمانی می‌تواند ما را از غم‌ها و نگرانی‌ها نجات دهد.
صبر را با حق قرین کرد ای فلان
آخر والعصر را آگه بخوان
هوش مصنوعی: صبر همواره همراه حق است، ای فلان. پس به این نکته توجه کن که می‌توانی به زمان عصر و پیام‌های آن آگاهی پیدا کنی.
صد هزاران کیمیا حق آفرید
کیمیایی همچو صبر آدم ندید
هوش مصنوعی: خداوند به تعداد زیادی کیمیا خلق کرده، اما هیچ کیمیایی با صبر آدمی برابری نمی‌کند.

حاشیه ها

1395/11/21 03:01
آرش تبرستانی

صبر را با حق قرین کرد ای فلان
آخر والعصر را آگه بخوان
تلمیحی بسیار لطیف از آخرین آیه سوره والعصر که در آن مقام صبر درکنار حق آمده و مولوی هنرمندانه از آن استفاده کرده و به ما توصیه کرده که با آگاهی این آیه را دریابیم