اطلاعات
وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
علم را دو پَر، گمان را یک پرست
ناقص آمد ظنْ به پرواز ابترست
هوش مصنوعی: دانش دارای دو جنبه است، در حالی که گمان تنها یک جنبه دارد و این باعث می‌شود که تصور نادرست و ناقص به وجود آید. بر همین اساس، شناخت و درک کامل نیازمند بیش از یک دیدگاه است تا بتواند به درستی پرواز کند و به مقصد برسد.
مرغِ یک‌پر زود افتد سرنگون
باز بر پرد دو گامی یا فزون
هوش مصنوعی: پرنده‌ای که فقط یک پر دارد، به سرعت به زمین می‌افتد؛ اما اگر دو گام یا بیشتر پرواز کند، می‌تواند دوباره برگردد.
افت خیزان می‌رود مرغ گمان
با یکی پر بر امید آشیان
هوش مصنوعی: پرنده‌ای که به آرامی و با احتیاط پرواز میکند، به دنبال ساختن آشیانه‌ای برای خود است و در دلش امید دارد که با یکی از بال‌هایش، این آشیانه را بسازد.
چون ز ظن وا رست علمش رو نمود
شد دو پر آن مرغ یک‌پر پر گشود
هوش مصنوعی: وقتی از تردید آزاد شد، علم و آگاهی‌اش نمایان شد و آن پرنده‌ای که یک پر داشت، با دو پرش پرواز کرد.
بعد از آن یمشی سویا مستقیم
نه علی وجهه مکبا او سقیم
هوش مصنوعی: پس از آن، او به سمت مستقیم حرکت میکند، نه به گونه‌ای که به شکل نامناسب یا نادرست باشد.
با دو پر بر می‌پرد چون جبرئیل
بی گمان و بی مگر بی قال و قیل
هوش مصنوعی: با دو بال پرواز میکند، درست مانند جبرئیل، بدون هیچ شکی و با قطعیت، بدون هیچ حرف و حدیثی.
گر همه عالم بگویندش توی
بر ره یزدان و دین مستوی
هوش مصنوعی: اگر تمام مردم بگویند که تو در مسیر خدا و دین حرکت می‌کنی، باید بدان که این نظر عمومی نمی‌تواند عیار درستی تو باشد.
او نگردد گرم‌تر از گفتشان
جان طاق او نگردد جفتشان
هوش مصنوعی: او از گفت‌وگوهایشان بیشتر شاد و گرم نمی‌شود، و جان او هرگز با آنها همراه نخواهد شد.
ور همه گویند او را گم‌رهی
کوه پنداری و تو برگ کهی
هوش مصنوعی: اگر همه بگویند که او را گم‌راه می‌دانند، تو او را همچون کوهی بزرگ پندار و نه مثل برگی کوچکی.
او نیفتد در گمان از طعنشان
او نگردد دردمند از ظعنشان
هوش مصنوعی: او تحت تأثیر سخنان و انتقادهای دیگران قرار نمی‌گیرد و از مسافرت کردن آنها ناراحت نمی‌شود.
بلک گر دریا و کوه آید به‌گفت
گویدش با گم‌رهی گشتی تو جفت
هوش مصنوعی: اگر دریا و کوه با هم صحبت کنند، به تو می‌گویند که با گمراهی همراه شدی.
هیچ یک ذره نیفتد در خیال
یا به طعن طاعنان رنجورحال
هوش مصنوعی: هیچ چیزی نباید در تصور ما بیفتد یا به دلایل عصبانیت و انتقاد دیگران ما را ناراحت کند.
حاشیه ها
سلام و درود
أَ فَمَن یَمْشِی مُکِبًّا عَلَیٰ وَجْهِهِ أَهْدَیٰ أَ مَّن یَمْشِی سَوِیًّا عَلَیٰ صِرَاطٍ مُّسْتَقِیمٍ ﴿ملک/22﴾
بسیار زیبا تعبیر نموده است.
1398/01/31 11:03
محمد سالمی
سلام. به نظر حقیر در بیت چهارم باید:
"وارست" به جای "وا رست" و نیز "پرگشود" به جای "پر گشود" قرار داده شود
بعد از آن یمشی سویا مستقیم
نه علی وجهه مکبا او سقیم
یعنی چه ؟
1402/12/23 10:02
رضا از کرمان
سلام آقا کوروش
استناد واقتباسی از آیه ۲۲ سوره مبارکه ملک :
(افمن یمشی مکبا علی وجهه اهدی امن یمشی سویا علی صراط مستقیم) ایا کسی که نگونساز رود به هدایت نزدیکتر است یا کسی که با قامت راست در طریق مستقیم است .
ضمن انکه آقا امین قبلا آیه را نوشته اند ولی عزیزم مولانا حالت سالک طریق حق را با این مثال تبیین کرده با توجه به بیت قبلی وقتی سالک از ظن وگمان رها شد به علم حقیقی دست پیدا میکند و روح او دوبال خواهد داشت و به سوی حق در حرکت است ودیگر منحرف ونگونسار نخواهد رفت
مکب = نگونسار
شاد باشی عزیزم
مولانا