گنجور

بخش ۲۳ - تشبیه فرعون و دعوی الوهیت او بدان شغال کی دعوی طاوسی می‌کرد

همچو فرعونی مرصع کرده ریش
برتر از عیسی پریده از خریش
او هم از نسل شغال ماده زاد
در خم مالی و جاهی در فتاد
هر که دید آن جاه و مالش سجده کرد
سجدهٔ افسوسیان را او بخورد
گشت مستک آن گدای ژنده‌دلق
از سجود و از تحیرهای خلق
مال مار آمد که در وی زهرهاست
و آن قبول و سجدهٔ خلق اژدهاست
های ای فرعون ناموسی مکن
تو شغالی هیچ طاووسی مکن
سوی طاووسان اگر پیدا شوی
عاجزی از جلوه و رسوا شوی
موسی و هارون چو طاووسان بدند
پر جلوه بر سر و رویت زدند
زشتیت پیدا شد و رسواییت
سرنگون افتادی از بالاییت
چون محک دیدی سیه گشتی چو قلب
نقش شیری رفت و پیدا گشت کلب
ای سگ‌گرگین زشت از حرص و جوش
پوستین شیر را بر خود مپوش
غرهٔ شیرت بخواهد امتحان
نقش شیر و آنگه اخلاق سگان

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

همچو فرعونی مرصع کرده ریش
برتر از عیسی پریده از خریش
هوش مصنوعی: مانند فرعون، ریشی آراسته دارم که از موی عیسی زیباتر است و چون از اسب پریده‌ام، این زیبایی را نمایان‌تر می‌کند.
او هم از نسل شغال ماده زاد
در خم مالی و جاهی در فتاد
هوش مصنوعی: او هم از نسل شغالی است که در محیطی پر از تنش و مشکلات به دنیا آمده و به دنبال جایگاهی در زندگی خود می‌گردد.
هر که دید آن جاه و مالش سجده کرد
سجدهٔ افسوسیان را او بخورد
هوش مصنوعی: هرکس که زیبایی و ثروت او را دید، به خاطر حسرت و اندوه بر آن همه چیز، به او احترام گذاشت و خود را به سجده انداخت.
گشت مستک آن گدای ژنده‌دلق
از سجود و از تحیرهای خلق
هوش مصنوعی: مستمند بی‌پول و پوشیده‌ای که در حال سجده و حیرت دیگران به سر می‌برد، به وضعیتی تبدیل شده است که به ریاست رسیده و در اوج قدرت قرار گرفته است.
مال مار آمد که در وی زهرهاست
و آن قبول و سجدهٔ خلق اژدهاست
هوش مصنوعی: مال ما به گونه‌ای است که در آن زهرهایی وجود دارد و مردم آن را می‌پذیرند و در مقابلش سر فرود می‌آورند.
های ای فرعون ناموسی مکن
تو شغالی هیچ طاووسی مکن
هوش مصنوعی: ای فرعون، به خودت نبال و خود را بزرگ نکن؛ تو شغالی هستی که نباید خود را به طاووس‌ها شبیه کنی.
سوی طاووسان اگر پیدا شوی
عاجزی از جلوه و رسوا شوی
هوش مصنوعی: اگر به سوی طاووس‌ها بروی، خود را در معرض تحقیر و رسوایی قرار می‌دهی، چون از زیبایی و جذابیت آنها عاجز و ناتوان خواهی بود.
موسی و هارون چو طاووسان بدند
پر جلوه بر سر و رویت زدند
هوش مصنوعی: موسی و هارون مانند طاووس‌ها زیبا و برجسته بودند و جلوه‌ای خاص به چهره و ظاهر تو بخشیدند.
زشتیت پیدا شد و رسواییت
سرنگون افتادی از بالاییت
هوش مصنوعی: زشت‌رویی‌ات آشکار شد و رسوایی‌ات تو را به زمین انداخت و از جایگاه بالایت پایین آورد.
چون محک دیدی سیه گشتی چو قلب
نقش شیری رفت و پیدا گشت کلب
هوش مصنوعی: زمانی که در آزمایش یا سختی قرار گرفتی، چهره‌ات تیره و نگران می‌شود، اما با تصویر قلبی شجاع، همچون شیر، درونت قوی و روشنایی را پیدا می‌کنی.
ای سگ‌گرگین زشت از حرص و جوش
پوستین شیر را بر خود مپوش
هوش مصنوعی: ای شباهت‌دار زشت که به خاطر طمع و ولع خود را به ظاهر شیر آراسته‌ای، این ظاهر فریبنده را از خود دور کن.
غرهٔ شیرت بخواهد امتحان
نقش شیر و آنگه اخلاق سگان
هوش مصنوعی: اگر بخواهی قدرت و شجاعت واقعی‌ات را بسنجی، باید به یاد داشته باشی که چهرهٔ شیر فقط ظاهرش است و در واقع رفتار و اخلاق تو نشان‌دهندهٔ اصالت توست، همان‌گونه که رفتار سگان نشان‌دهندهٔ طبیعت آن‌هاست.

حاشیه ها

1392/09/29 12:11
امین کیخا

به قفایی و جفایی نرود عاشق زاری .......شمس جانم شیفتگانه نوشتارتان را می خوانیم

1402/11/02 18:02
کوروش

غرهٔ شیرت بخواهد امتحان

 

نقش شیر و آنگه اخلاق سگان

 

مصرع اول یعنی چی ؟

 

 

 

1403/08/23 19:10
محسن میرزایی

با درود 

غره = غُرِش 

غرش شیرت بخواهد امتحان

1403/10/09 23:01
پرویز شیخی

از روی غرور خودت را شیر میدانی ، اما اگر امتحان شوی ،انگاه معلوم میشود ، سگی بیش نیستی اما پوستین شیر پوشیده ای