گنجور

بخش ۲۲ - دعوی طاوسی کردن آن شغال کی در خم صباغ افتاده بود

و آن شغال رنگ‌رنگ آمد نهفت
بر بناگوش ملامت‌گر بکفت
بنگر آخر در من و در رنگ من
یک صنم چون من ندارد خود شمن
چون گلستان گشته‌ام صد رنگ و خوش
مر مرا سجده کن از من سر مکش
کر و فر و آب و تاب و رنگ بین
فخر دنیا خوان مرا و رکن دین
مظهر لطف خدایی گشته‌ام
لوح شرح کبریایی گشته‌ام
ای شغالان هین مخوانیدم شغال
کی شغالی را بود چندین جمال
آن شغالان آمدند آنجا به جمع
همچو پروانه به گرداگرد شمع
پس چه خوانیمت بگو ای جوهری
گفت طاوس نر چون مشتری
پس بگفتندش که طاوسان جان
جلوه‌ها دارند اندر گلستان
تو چنان جلوه کنی گفتا که نی
بادیه نارفته چون کوبم منی
بانگ طاووسان کنی گفتا که لا
پس نه‌ای طاووس خواجه بوالعلا
خلعت طاووس آید ز آسمان
کی رسی از رنگ و دعویها بدان

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

و آن شغال رنگ‌رنگ آمد نهفت
بر بناگوش ملامت‌گر بکفت
هوش مصنوعی: شغال رنگارنگ به آرامی به گوش کسی که ملامت می‌کند نزدیک شد و شروع به صحبت کرد.
بنگر آخر در من و در رنگ من
یک صنم چون من ندارد خود شمن
هوش مصنوعی: به خودت نگاه کن و به وجودم توجه کن، هیچ موجودی مانند من وجود ندارد که چنین زیبایی و جذابیتی داشته باشد.
چون گلستان گشته‌ام صد رنگ و خوش
مر مرا سجده کن از من سر مکش
هوش مصنوعی: من مانند گلستانی شده‌ام با رنگ‌های زیبا و متنوع، پس برايم احترام قائل باش و از نادیده‌ گرفتن من پرهیز کن.
کر و فر و آب و تاب و رنگ بین
فخر دنیا خوان مرا و رکن دین
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که قدرت، زیبایی و تجملات دنیوی در نظر فردی که به آنها افتخار می‌کند، همچون برندی از دین و مقام وی به شمار می‌آید. به عبارت دیگر، این شخص قائل به ارتباط میان شکوه ظاهری و ارزش‌های معنوی و دینی است.
مظهر لطف خدایی گشته‌ام
لوح شرح کبریایی گشته‌ام
هوش مصنوعی: من تجلی لطف و رحمت خداوند شدم و به شکل یک لوح که صفات بزرگ و عالی او را شرح می‌دهد درآمده‌ام.
ای شغالان هین مخوانیدم شغال
کی شغالی را بود چندین جمال
هوش مصنوعی: ای شغالان، توجه کنید که چرا مرا شغال می‌خوانید؟ آیا واقعا شغالی می‌تواند اینقدر زیبایی داشته باشد؟
آن شغالان آمدند آنجا به جمع
همچو پروانه به گرداگرد شمع
هوش مصنوعی: شغال‌ها به آن مکان آمدند و دور یکدیگر جمع شدند، همان‌طور که پروانه‌ها به دور شمع می‌چرخند.
پس چه خوانیمت بگو ای جوهری
گفت طاوس نر چون مشتری
هوش مصنوعی: پس چه نامی به تو بگذارم، ای گوهر گرانبها! طاوس نر به زیبایی سیاره مشتری می‌ماند.
پس بگفتندش که طاوسان جان
جلوه‌ها دارند اندر گلستان
هوش مصنوعی: پس به او گفتند که طاوس‌ها زیبایی و جلوه‌های خاصی دارند و در باغ گلستان زندگی می‌کنند.
تو چنان جلوه کنی گفتا که نی
بادیه نارفته چون کوبم منی
هوش مصنوعی: تو به قدری زیبا و درخشان هستی که اگر بخواهم تو را توصیف کنم، نمی‌توانم، چون هیچ کس نمی‌تواند زیبایی‌ات را با کلمات بیان کند.
بانگ طاووسان کنی گفتا که لا
پس نه‌ای طاووس خواجه بوالعلا
هوش مصنوعی: اگر صدای طاووسان را بشنوی، بگویند که تو هم مثل آن‌ها نیستی، پس به یاد داشته باش که تو طاووس هستی و خواجه بوالعلا.
خلعت طاووس آید ز آسمان
کی رسی از رنگ و دعویها بدان
هوش مصنوعی: لباس زیبا و باشکوه طاووس از آسمان به زمین نمی‌آید، پس چگونه می‌توانی از رنگ‌ها و ادعاهای بی‌پایه و اساس بگریزی؟

حاشیه ها

1389/12/04 17:03

سلام به همه مشتاقان مثنوی معنوی مولوی
یک بیت در اخیر حذف گردیده
و چون همه داستان های مثنوی مرتبط است این بیت در ربط به سابق و لاحق خود خیلی مهم بشمار میرود بیت چنین است
ور تو دعوی میکنی معنی بیار
گه مخور ورنه ز پس گردن مخار
داستان بعدی چنین آغاز میگردد
همچو فرعون مرصع کرده ریش
بر تر از موسی پریده از خریش

1392/09/29 11:11
امین کیخا

شمس جانم لغت جمع را امروز برایت دارم که مایه شادی روانت شود .جمع فارسی است و ع اخر ان تنها در عربی افزوده شده است ! می دانم کمی دشوار پسندی ولی به این لغات نگاه کن هنگامه یا انگامه یعنی هن یا ان بعلاوه گمه یعنی جایی که همه جم یا جمع می شوند و به گفته ای می شود غوغا و جمع شدگیو لغت دیگر انجمن است که باز همین توضیح را دارد یعنی ان بعلاوه جمن که باز معنی جمع شدگی دارد . شواهد این جم به معنی جمع تا اوستا هست