گنجور

بخش ۱۹ - افتادن شغال در خُم رنگ و رنگین شدن و دعوی طاوسی کردن میان شغالان

آن شغالی رفت اندر خُم رنگ
اندر آن خُم کرد یک ساعت درنگ
پس بر آمد پوستش رنگین شده
که منم طاووس علیین شده
پشم رنگین رونق خوش یافته
آفتاب آن رنگها بر تافته
دید خود را سبز و سرخ و فور و زرد
خویشتن را بر شغالان عرضه کرد
جمله گفتند ای شغالک حال چیست
که تو را در سر نشاطی ملتویست
از نشاط از ما کرانه کرده‌ای
این تکبر از کجا آورده‌ای
یک شغالی پیش او شد کای فلان
شید کردی یا شدی از خوش‌دلان
شید کردی تا به منبر بر جهی
تا ز لاف این خلق را حسرت دهی
بس بکوشیدی ندیدی گرمیی
پس ز شید آورده‌ای بی‌شرمیی
گرمی آن اولیا و انبیاست
باز بی‌شرمی پناه هر دغاست
که التفات خلق سوی خود کشند
که خوشیم و از درون بس ناخوشند

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

آن شغالی رفت اندر خُم رنگ
اندر آن خُم کرد یک ساعت درنگ
هوش مصنوعی: یک شغال به درون یک ظرف رنگ رفت و مدتی در آنجا ماند و منتظر شد.
پس بر آمد پوستش رنگین شده
که منم طاووس علیین شده
هوش مصنوعی: پس از این که پوستش رنگین و زیبا شد، من هم مانند طاووس به اوج زیبایی و شکوه رسیده‌ام.
پشم رنگین رونق خوش یافته
آفتاب آن رنگها بر تافته
هوش مصنوعی: پشم‌های رنگی در زیر نور آفتاب، جلوه‌ای زیبا و جذاب به خود گرفته‌اند و رنگ‌ها به طرز دلنشینی درخشیده‌اند.
دید خود را سبز و سرخ و فور و زرد
خویشتن را بر شغالان عرضه کرد
هوش مصنوعی: دیده‌ی خود را با رنگ‌های مختلف و زیبایی‌هایش به دیگران نشان داد.
جمله گفتند ای شغالک حال چیست
که تو را در سر نشاطی ملتویست
هوش مصنوعی: همه گفتند: ای شغالک، حال تو چگونه است که در سر تو شادی و نشاطی وجود دارد؟
از نشاط از ما کرانه کرده‌ای
این تکبر از کجا آورده‌ای
هوش مصنوعی: تو از شادی و سرزندگی ما دور شده‌ای و این خودبزرگ‌بینی و تکبر را از کجا به دست آورده‌ای؟
یک شغالی پیش او شد کای فلان
شید کردی یا شدی از خوش‌دلان
هوش مصنوعی: یک شغال به او نزدیک شد و گفت: ای فلان، تو به چه حالتی درآمدی؟ آیا خوشحال شده‌ای؟
شید کردی تا به منبر بر جهی
تا ز لاف این خلق را حسرت دهی
هوش مصنوعی: تو چنان درخشان شدی که گویی بر فراز منبری نشسته‌ای و به خاطر خودخواهی و لاف‌زنی این مردم، حسرتی در دل‌ها ایجاد کرده‌ای.
بس بکوشیدی ندیدی گرمیی
پس ز شید آورده‌ای بی‌شرمیی
هوش مصنوعی: بسیار تلاش کردی و نتیجه‌ای ندیدی، پس از خورشید، بدون هیچ خجالتی چیزی به دست آورده‌ای.
گرمی آن اولیا و انبیاست
باز بی‌شرمی پناه هر دغاست
هوش مصنوعی: گرمای محبت و معنایتان از اولیا و پیامبران است و این عشق، در برابر هر مشکل و سختی، به شخص پناه می‌دهد.
که التفات خلق سوی خود کشند
که خوشیم و از درون بس ناخوشند
هوش مصنوعی: مردم به سمت ما توجه می‌کنند و ما را خوشایند می‌دانند، اما در درون خود احساس ناخوشایندی دارند.

حاشیه ها

1392/09/27 02:11
تاوتک

فور سرخ کم رنگ است که امروزه به آن بور گوییم

1392/09/27 02:11
تاوتک

اینجا شید(نیرنگ)را باید shid بخوانیم یا شید به صورت shayd ؟

1394/02/26 07:04
فریدون

شید = Shayd

1398/05/05 15:08
روفیا

که التفات خلق سوی خود کشند
که خوشیم و از درون بس ناخوشند
شاخ های اینستاگرام را می فرمایند؟

1399/03/02 15:06
نیلوفر احمدی

برای دوستانی که شاید در معنی و مفهوم دچار مشکل باشند، البته این تنها برداشت بنده است و احتمالا پر از اشتباه

1399/03/02 15:06
نیلوفر احمدی

روزی شغالی در ظرف رنگ رفت و مدتی در آن ماند. هنگامی که بیرون آمد پوستش رنگین شده بود، با خود گفت که من مانند طاووس بهشتی هستم. رنگ پشم هایش زیر آفتاب بسیار زیبا شده بود. رفت تا خود را به دیگر شغالان نشان دهد. همگی گفتند چه اتفاقی افتاده که اینقدر خوشحالی و نسبت به ما مغرور شده ای؟ یکی از شغالان پیش او رفت و گفت حیله سوار کرده ای تا مورد توجه شغال ها قرارگیری و همه به موقعیت تو حسرت ورزند. بسیار تلاش کردی اما دوستی و توجه ندیدی، در نهایت با مکر و حیله خواستی توجه به دست آوری اما بی آبرو شدی.
غافل بودی از آن که دوستی و مهربانی متعلق به پیامبران است اما بی آبرویی متعلق به افراد مکار و دروغگو است. افرادی که توجه مردم را به ظاهر خود جلب کرده و میگویند زندگی خوب و لذت بخشی دارند اما در باطن اینطور نیست.
***************
طاووس عِلِیین: طاووس بهشتی
فور: سرخ کم رنگ،بور
مُلتَوی: پیچ در پیچ
شید: مکر، حیله
گرمی: دوستی، مهربانی
دغا: مکّار،دغل

1400/10/16 12:01
ابراهیم رحمتی

احتمالا "شید" همان کید است به معنی مکر....