گنجور

بخش ۱۷۳ - آداب المستمعین والمریدین عند فیض الحکمة من لسان الشیخ

بر ملولان این مکرر کردنست
نزد من عمر مکرر بردنست
شمع از برق مکرر بر شود
خاک از تاب مکرر زر شود
گر هزاران طالب‌اند و یک ملول
از رسالت باز می‌ماند رسول
این رسولان ضمیر رازگو
مستمع خواهند اسرافیل‌خو
نخوتی دارند و کبری چون شهان
چاکری خواهند از اهل جهان
تا ادبهاشان بجاگه ناوری
از رسالتشان چگونه بر خوری
کی رسانند آن امانت را بتو
تا نباشی پیششان راکع دوتو
هر ادبشان کی همی‌آید پسند
کامدند ایشان ز ایوان بلند
نه گدایانند کز هر خدمتی
از تو دارند ای مزور منتی
لیک با بی‌رغبتیها ای ضمیر
صدقهٔ سلطان بیفشان وا مگیر
اسپ خود را ای رسول آسمان
در ملولان منگر و اندر جهان
فرخ آن ترکی که استیزه نهد
اسپش اندر خندق آتش جهد
گرم گرداند فرس را آنچنان
که کند آهنگ اوج آسمان
چشم را از غیر و غیرت دوخته
همچو آتش خشک و تر را سوخته
گر پشیمانی برو عیبی کند
آتش اول در پشیمانی زند
خود پشیمانی نروید از عدم
چون ببیند گرمی صاحب‌قدم

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

بر ملولان این مکرر کردنست
نزد من عمر مکرر بردنست
هوش مصنوعی: به نظر من، معطلی و تکرار برای افرادی که خسته و بی‌انگیزه هستند، چیزی جز هدر دادن عمر نیست.
شمع از برق مکرر بر شود
خاک از تاب مکرر زر شود
هوش مصنوعی: شمع بارها خاموش و روشن می‌شود و خاک بارها تبدیل به طلا می‌گردد.
گر هزاران طالب‌اند و یک ملول
از رسالت باز می‌ماند رسول
هوش مصنوعی: هرچند که هزاران نفر خواهانِ علم و هدایت هستند، اما اگر حتی یک نفر از رسالت و وظیفه‌ی فرستاده خدا ناامید و دل‌زده باشد، او به رسالت خود ادامه نخواهد داد.
این رسولان ضمیر رازگو
مستمع خواهند اسرافیل‌خو
هوش مصنوعی: این پیام‌آوران که رازهای درون را به خوبی بیان می‌کنند، بهکسانی نیاز دارند که مانند اسرافیل گوش شنوایی داشته باشند.
نخوتی دارند و کبری چون شهان
چاکری خواهند از اهل جهان
هوش مصنوعی: این افراد با افتخار و بزرگی همانند پادشاهان رفتار می‌کنند و از مردم جهان تنها به عنوان خدمتکارانی برای خودشان استفاده می‌کنند.
تا ادبهاشان بجاگه ناوری
از رسالتشان چگونه بر خوری
هوش مصنوعی: چگونه می‌توانی از رسالت آنها بهره‌برداری کنی، در حالی که آداب و نزاکتشان را به درستی رعایت نمی‌کنند؟
کی رسانند آن امانت را بتو
تا نباشی پیششان راکع دوتو
هوش مصنوعی: کی به تو می‌رسد آن امانت، وقتی که پیش آن‌ها نیستی و در حال رکوعی؟
هر ادبشان کی همی‌آید پسند
کامدند ایشان ز ایوان بلند
هوش مصنوعی: هر کسی که در رفتار و آدابش اصول را رعایت کند، مورد پسند دیگران قرار می‌گیرد و این افراد از مقام و موقعیت بلندی برخوردارند.
نه گدایانند کز هر خدمتی
از تو دارند ای مزور منتی
هوش مصنوعی: این افراد به نوعی گدای خدمت و محبت تو نیستند که به خاطر هر کاری به تو منت بگذارند.
لیک با بی‌رغبتیها ای ضمیر
صدقهٔ سلطان بیفشان وا مگیر
هوش مصنوعی: اما با کمبود اشتیاق‌ها، ای جان، صدقه‌های پادشاه را بپاش و نادیده نگیر.
اسپ خود را ای رسول آسمان
در ملولان منگر و اندر جهان
هوش مصنوعی: ای پیامبر آسمانی، اسبت را نگاه داشته و به ناامیدی و غمگینی انسان‌ها توجه نکن و به جهانیان نظر کن.
فرخ آن ترکی که استیزه نهد
اسپش اندر خندق آتش جهد
هوش مصنوعی: بسیار خوشبخت است آن ترکی که بتواند اسبش را در درون خندق آتش قرار دهد و جان برکف به مبارزه بپردازد.
گرم گرداند فرس را آنچنان
که کند آهنگ اوج آسمان
هوش مصنوعی: اگر فرس را به گونه‌ای به حرکت درآورد که مانند آهنگ پرواز به سمت آسمان باشد، آن را گرم و شاداب خواهد کرد.
چشم را از غیر و غیرت دوخته
همچو آتش خشک و تر را سوخته
هوش مصنوعی: چشمانش فقط به یک مورد خاص دوخته شده و مانند آتش، همه چیز را می‌سوزاند، چه خشک و چه تر.
گر پشیمانی برو عیبی کند
آتش اول در پشیمانی زند
هوش مصنوعی: اگر کسی از کار خود پشیمان شود، این پشیمانی می‌تواند مانند آتش، او را بسوزاند و عذاب دهد.
خود پشیمانی نروید از عدم
چون ببیند گرمی صاحب‌قدم
هوش مصنوعی: اگر انسان به خاطر نداشتن و کمبودها ناراحت باشد، وقتی که موفقیت و پیشرفت کسی را ببیند، از پشیمانی خود احساس آرامش خواهد کرد.

حاشیه ها

1398/04/18 07:07
نبی آریا

با درود و ادب
"اسپ خود ران...." درست است نه " اسپ خود را..."
با سپاس

1398/09/05 11:12
مهدی

اینکه گنجور بعد از آوردن هر شعر از خواننده ها می پرسد که چه کسی این شعر را در کجا خوانده است بسیار سبک و بی مورد است و ناخواسته درجهت خفیف کردن شعر و شاعر. در مقابل عظمت کلام بزرگانی چون حافظ و مولوی امدن نام بیشتر این خواننده ها که حالا صدایی دارند و گناهکارهم نیستند و کاربدی هم نمیکنند که این شعرهار میخوانند اما کار اینها نباید بهانه ای برای آمدن نامشان در کنار نام حافظ و مولوی باشد و گاهی مایه تفریح هم میشود البته همه آوازها که صدیف و شجریان و چند نام انگشت شمار موجه از گذشته و حال موسیقی نیستند. که در اینصورت موضوع شاید قابل تامل و تحمل هم باشد.

1403/02/24 05:04
کوروش

این رسولان ضمیر رازگو

 

مستمع خواهند اسرافیل‌خو

 

منظور از رسولان ضمیر چیه ؟