مولانابخش ۱۶۵ - در آمدن حمزه رضی الله عنه در جنگ بی زره
اندر آخر حمزه چون در صف شدی
بی زره سرمست در غزو آمدی
سینه باز و تن برهنه پیش پیش
در فکندی در صف شمشیر خویش
خلق پرسیدند کای عم رسول
ای هزبر صفشکن شاه فحول
نه تو لا تلقوا بایدیکم الی
تهلکه خواندی ز پیغام خدا
پس چرا تو خویش را در تهلکه
می در اندازی چنین در معرکه
چون جوان بودی و زفت و سختزه
تو نمیرفتی سوی صف بی زره
چون شدی پیر و ضعیف و منحنی
پردههای لا ابالی میزنی
لا ابالیوار با تیغ و سنان
مینمایی دار و گیر و امتحان
تیغ حرمت میندارد پیر را
کی بود تمییز تیغ و تیر را
زین نسق غمخوارگان بیخبر
پند میدادند او را از غیر
بخش ۱۶۴ - حکایت آن زنی کی فرزندش نمیزیست بنالید جواب آمد کی آن عوض ریاضت تست و به جای جهاد مجاهدانست ترا: آن زنی هر سال زاییدی پسربخش ۱۶۶ - جواب حمزه مر خلق را: گفت حمزه چونک بودم من جوان
اطلاعات
وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
اندر آخر حمزه چون در صف شدی
بی زره سرمست در غزو آمدی
هوش مصنوعی: وقتی حمزه در صف نبرد قرار گرفت و بدون زره به میدان آمد، با حالتی شاداب و سرشار از شجاعت در جنگ حضور پیدا کرد.
سینه باز و تن برهنه پیش پیش
در فکندی در صف شمشیر خویش
هوش مصنوعی: تو با سینهای گشاده و بدنی برهنه، در برابر شمشیرهای خود به جلو رفتهای.
خلق پرسیدند کای عم رسول
ای هزبر صفشکن شاه فحول
هوش مصنوعی: مردم از عموی پیامبر پرسیدند، ای شیر دلاور و شجاع که صفوف دشمن را میشکنی.
نه تو لا تلقوا بایدیکم الی
تهلکه خواندی ز پیغام خدا
هوش مصنوعی: شما نباید خود را به خطر بیندازید و به نابودی نزدیک شوید، همانطور که در پیام خداوند آمده است.
پس چرا تو خویش را در تهلکه
می در اندازی چنین در معرکه
هوش مصنوعی: چرا خودت را در این وضعیت خطرناک قرار میدهی و به چنین چالشهایی وارد میشوی؟
چون جوان بودی و زفت و سختزه
تو نمیرفتی سوی صف بی زره
هوش مصنوعی: زمانی که جوان و نیرومند بودی، از رفتن به میدان جنگ بیسپر پرهیز میکردی.
چون شدی پیر و ضعیف و منحنی
پردههای لا ابالی میزنی
هوش مصنوعی: زمانی که به پیری و ناتوانی رسیدی، دیگر به مسائل بیاهمیت و عادتی که در جوانی داشتی، توجه نمیکنی و به راحتی از آنها عبور میکنی.
لا ابالیوار با تیغ و سنان
مینمایی دار و گیر و امتحان
هوش مصنوعی: با بیتوجهی و بیخیالی با شمشیر و نیزه ظاهر میشوی و از مردم میگیری و امتحان میکنی.
تیغ حرمت میندارد پیر را
کی بود تمییز تیغ و تیر را
هوش مصنوعی: در اینجا بیان میشود که احترام و حرمت، همچون تیغی تیز، در نظر افراد بزرگ و عاقل (پیران) باید محفوظ بماند. این بدان معناست که نمیتوان حرمت را با آسیب یا بیاحترامی مخلوط کرد و باید تفاوت میان احترام و بیاحترامی را دانست.
زین نسق غمخوارگان بیخبر
پند میدادند او را از غیر
هوش مصنوعی: در اینجا گفته میشود که افرادی که به او رحم میکردند، از وضعیت او بیخبر بودند و مرتب نصیحتهایی به او میکردند که او را از دیگران دور نگه دارد.
حاشیه ها
1393/10/12 03:01
حمید
بیت اول بنظر از قلم افتاده است:
در جوانی حمزه عمّ مصطفی با زره میشد مدام اندر دغا
1394/06/07 20:09
در جوانی حمزه عم ِ مصطفا
با زره می شد مدام اندر وَغا
وغا یعنی کارزار و جنگ
1396/08/19 11:11
ابوحمزه صائب
کلمه هژبر در بیت سوم اشتباها هزبر تایپ شده.
بیت مشهور اول هم انگار حذف شده است
1398/08/08 04:11
maria Dastgheib
دریکی از نسخه های خطی بیت آخر به جای غیر نوشته شده بود عبر به معنای عبرت