بخش ۱۵۷ - قانع شدن آن طالب به تعلیم زبان مرغ خانگی و سگ و اجابت موسی علیه السلام
گفت باری نطق سگ کو بر درست
نطق مرغ خانگی کاهل پرست
گفت موسی هین تو دانی رو رسید
نطق این هر دو شود بر تو پدید
بامدادان از برای امتحان
ایستاد او منتظر بر آستان
خادمه سفره بیفشاند و فتاد
پارهای نان بیات آثار زاد
در ربود آن را خروسی چون گرو
گفت سگ کردی تو بر ما ظلم رو
دانهٔ گندم توانی خورد و من
عاجزم در دانه خوردن در وطن
گندم و جو را و باقی حبوب
میتوانی خورد و من نه ای طروب
این لب نانی که قسم ماست نان
میربایی این قدر را از سگان
بخش ۱۵۶ - وحی آمدن از حق تعالی به موسی کی بیاموزش چیزی کی استدعا کند یا بعضی از آن: گفت یزدان تو بده بایست اوبخش ۱۵۸ - جواب خروس سگ را: پس خروسش گفت تن زن غم مخور
اطلاعات
وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
گفت باری نطق سگ کو بر درست
نطق مرغ خانگی کاهل پرست
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که سخن گفتن سگ، حتی اگر درست باشد، به اندازه سخن مرغ خانگی که تنبلی میکند، اهمیت ندارد. در واقع، اگرچه ممکن است هر دو حیوان صداهایی داشته باشند، اما آنچه مهم است آن است که سخن هر یک به چه میزان باید جدی گرفته شود.
گفت موسی هین تو دانی رو رسید
نطق این هر دو شود بر تو پدید
هوش مصنوعی: موسی گفت: حالا تو مطمئن باش که با رسیدن این سخن، همه چیز برای تو روشن خواهد شد.
بامدادان از برای امتحان
ایستاد او منتظر بر آستان
هوش مصنوعی: صبح زود او بر در ایستاده بود و منتظر بود تا امتحان داده و نتیجهاش مشخص شود.
خادمه سفره بیفشاند و فتاد
پارهای نان بیات آثار زاد
هوش مصنوعی: خدمتکار سفره را میآراید و تکهای نان کهنه به زمین میافتد و نشانهای از غذای گذشته را به نمایش میگذارد.
در ربود آن را خروسی چون گرو
گفت سگ کردی تو بر ما ظلم رو
هوش مصنوعی: در این بیت، یک خروس به نشانهی اعتراض به ظلمی که به او شده، از دیگران میخواهد که به او کمک کنند. او به سگ اشاره میکند که باعث ایجاد این ظلم شده و از دیگران میخواهد تا از این وضعیت نجاتش دهند. به نوعی، خروس احساس ناعادلانهای دارد و درصدد جلب حمایت دیگران است.
دانهٔ گندم توانی خورد و من
عاجزم در دانه خوردن در وطن
هوش مصنوعی: من میتوانم یک دانه گندم بخورم، اما در وطن خودم نمیتوانم حتی دانهای بدست بیاورم یا بخورم.
گندم و جو را و باقی حبوب
میتوانی خورد و من نه ای طروب
هوش مصنوعی: گندم و جو و سایر حبوبات قابل خوردن هستند، اما من نمیتوانم چیزی بخورم، ای طروب.
این لب نانی که قسم ماست نان
میربایی این قدر را از سگان
هوش مصنوعی: این لب که قسم به آن داریم، نانی است که از سگان میدزدی و این کار تا چه حد نادرست است.

مولانا