گنجور

بخش ۱۵۴ - وجه عبرت گرفتن ازین حکایت و یقین دانستن کی ان مع العسر یسرا

عبرتست آن قصه ای جان مر ترا
تا که راضی باشی در حکم خدا
تا که زیرک باشی و نیکوگمان
چون ببینی واقعهٔ بد ناگهان
دیگران گردند زرد از بیم آن
تو چو گل خندان گه سود و زیان
زانک گل گر برگ برگش می‌کنی
خنده نگذارد نگردد منثنی
گوید از خاری چرا افتم به‌غم
خنده را من خود ز خار آورده‌ام
هرچه از تو یاوه گردد از قضا
تو یقین دان که خریدت از بلا
ما التصوف قال وجدان الفرح
فی الفؤاد عند اتیان الترح
آن عقابش را عقابی دان که او
در ربود آن موزه را زان نیک‌خو
تا رهاند پاش را از زخم مار
ای خنک عقلی که باشد بی غبار
گفت لا تاسوا علی ما فاتکم
ان اتی السرحان واردی شاتکم
کان بلا دفع بلاهای بزرگ
و آن زیان منع زیانهای سترگ

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

عبرتست آن قصه ای جان مر ترا
تا که راضی باشی در حکم خدا
هوش مصنوعی: این داستان برای تو عبرتی است تا در برابر قضا و قدر خداوند راضی و خشنود باشی.
تا که زیرک باشی و نیکوگمان
چون ببینی واقعهٔ بد ناگهان
(این قصه برای آن است تا بیاموزی که) زیرک و دانا و خوش‌بین باشی وقتی که واقعه‌ای بد برای تو رخ می‌دهد.
دیگران گردند زرد از بیم آن
تو چو گل خندان گه سود و زیان
دیگران در حوادث بد ناامید و وحشت‌زده می‌شوند‌، اما تو همچون گُل چه در سود و چه در زیان شاد هستی.
زانک گل گر برگ برگش می‌کنی
خنده نگذارد نگردد منثنی
مثل گل وقتی که حتی برگ‌هایش کنده می‌شود خندان است.
گوید از خاری چرا افتم به‌غم
خنده را من خود ز خار آورده‌ام
که می‌گوید چرا از خار و حادثه‌ای بد غمناک شوم!؟ این شادی را من خود از غم به‌دست آورده‌ام.
هرچه از تو یاوه گردد از قضا
تو یقین دان که خریدت از بلا
هرچیزی‌که از دست بدهی‌ و تقدیر و قضاست؛ تو تردید مکن که آن، تو را از بلا حفظ کرده‌است.
ما التصوف قال وجدان الفرح
فی الفؤاد عند اتیان الترح
هوش مصنوعی: در تصوف، به انسان می‌آموزند که هنگام ورود به مراحل و حالات روحانی، احساس شادی و خوشحالی در دل خود را تجربه کند.
آن عقابش را عقابی دان که او
در ربود آن موزه را زان نیک‌خو
آن عِقاب و سختی را به عنوان آن عُقاب در نظر بگیر که کفش‌ آن نیک‌سیرت را ربود.
تا رهاند پاش را از زخم مار
ای خنک عقلی که باشد بی غبار
تا پاهایش را از نیش و زخم مار مصون بدارد؛ خوشا بحال عقل و اندیشه‌ای که پاک باشد!
گفت لا تاسوا علی ما فاتکم
ان اتی السرحان واردی شاتکم
هوش مصنوعی: نگران آنچه که از دست داده‌اید نباشید، وقتی گرگ‌ها بیایند و گوسفندهایتان را ببرند.
کان بلا دفع بلاهای بزرگ
و آن زیان منع زیانهای سترگ
که آن حادثه و بلا‌، مانع و دفع‌کننده بلاهای بزرگ‌تر است و آن زیان‌، مانع رسیدن زیان‌های سترگ.

حاشیه ها

1395/09/16 02:12
میترا

عجیب است این داستان بسیار مهم و سخن مولانا شگفت آور است درباب نیکو گمانی و خوش بینی و حسن ظن جتی در بدترین و ناگوارترین شرایط که همه از بیم ضرر و زیان رنگ رخ می بازند با ایمان به این که هرچه ویا هرکه از دست تو رفته تردید نکن که ضرر و زیانی بزرگ و سترگ بوده که از تو دور شده است. در روزگاری که گویی همه برای ارسال و انتقال خبرهای ترسناک برهم سبقت می گیرند.

1401/09/01 11:12
محسن جهان

تفسیر ابیات ۶ و ۱۱ فوق:

بر مبنای بخشی از آیه مبارکه ۲۳ سوره حدید"لِکَیْلَا تَأْسَوْا عَلَی مَا فَاتَکُمْ"( آنچه از دست شما رفته افسوس نخورید) مولانا می‌فرماید؛

هر چیز که به حکمِ قضای الهی از دستِ تو برود، این را یقین بدان که همین امر تو را از خطر و بلا نجات داده و محفوظ داشته است.

و هر بلایی که از بارگاهِ حضرت حق می‌رسد قطعاََ بلاهای بزرگتر را دفع می‌کند و زیانی که از آن بلا نصیبِ انسان می‌شود جلوی زیان های بزرگتر را می‌گیرد.

1403/01/10 02:04
کوروش

ما التصوف قال وجدان الفرح

 

فی الفؤاد عند اتیان الترح

 

ترجمه :

تصوف چیست ؟ گفت احساس شادی در دل وقتی غم می آید

 

1403/01/10 02:04
کوروش

گفت لا تاسوا علی ما فاتکم

 

ان اتی السرحان واردی شاتکم

 

ترجمه لطفا

 

 

1403/01/11 08:04
الف رسته

مصرع نخست: « لَا تَأْسَوْا عَلَیٰ مَا فَاتَکُمْ» پاره‌ای از آیه ۲۳ از سورهٔ حدید است.

ترجمه:

هرگز بر آنچه از دست شما رود دلتنگ نشوید .

مصرع دوم: «ان اتی السرحان واردی شاتکم»

ترجمه:

اگر گرگ بیاید و گوسفندگان شما را بدرد



1403/01/12 01:04
کوروش

سپاسگزارم

1403/08/03 21:11
کاوه کیانی هفت لنگ

بارالها من قدردان همه اتفاقات زندگی ام هستم چرا که خود را به تو سپرده ام و از این بابت شادان ، سرمست و مسرورم ...

 

درود به روح والای حضرت مولانا و تعظیم در برابر حکمت سلطان حق حضرت باری تعالی ...