گنجور

بخش ۴۴ - ترجیح نهادن نخچیران توکل را بر جهد و اکتساب

جمله گفتند ای حکیم با خبر
الحذر دع لیس یغنی عن قدر
در حذر شوریدن شور و شر‌ست
رو توکل کن توکل بهتر‌ست
با قضا پنجه مزن ای تند و تیز
تا نگیرد هم قضا با تو ستیز
مرده باید بود پیش حکم حق
تا نیاید زخم از رب الفلق

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

جمله گفتند ای حکیم با خبر
الحذر دع لیس یغنی عن قدر
هوش مصنوعی: همه گفتند ای دانا، مواظب باش که دعا نمی‌تواند در برابر سرنوشت چیزی را تغییر دهد.
در حذر شوریدن شور و شر‌ست
رو توکل کن توکل بهتر‌ست
هوش مصنوعی: از درگیر شدن و احساسات شدید پرهیز کن و به اعتماد بر خداوند تکیه کن؛ زیرا تکیه بر خداوند از همه چیز بهتر است.
با قضا پنجه مزن ای تند و تیز
تا نگیرد هم قضا با تو ستیز
هوش مصنوعی: در مواجهه با سرنوشت و تقدیر، با شدت و سرعت عمل کن تا تقدیر نیز با تو در چالش نباشد و به مقابله نیاید.
مرده باید بود پیش حکم حق
تا نیاید زخم از رب الفلق
هوش مصنوعی: انسان باید تسلیم حکم الهی باشد تا از آسیب‌ها و مشکلات در امان بماند.

خوانش ها

بخش ۴۴ - ترجیح نهادن نخچیران توکل را بر جهد و اکتساب به خوانش فرید حامد
بخش ۴۴ - ترجیح نهادن نخچیران توکل را بر جهد و اکتساب به خوانش عندلیب

حاشیه ها

1393/03/18 19:06
شریح شیون

الحذر دع لیس یغنی عن قدر: یعنی ترس را بگذار ترس توانا ترا بخت یا قدر نیست ، به عباره ساده تر آنچه را که قدر می کند هیچ چیز غالب برآن نخواهد بود .

1397/11/12 00:02
کتایون فرهادی

شرح و تفسیر بیت 908
جمله گفتند ای حکیم با خبر / الحذر دع لیس یغنی عن قدر
همه آن نخچیران به شیر گفتند : ای حکیم آگاه ! احتیاط را رها کن زیرا احتیاط و حذر در برابر قضا و قدر کاری از پیش نمی برد . [ اشارت است بدین خبر ” احتیاط و محکم کاری در امر مقدر سودمند نیفتد ولی دعا می تواند در حوادث مقدر که فرود آمده و نیامده است سودمند افتد . پس ای بندگان خدا بر شما باد دعا کردن ” ]
شرح و تفسیر بیت 909
در حذر شوریدن شور و شر است / رو توکل کن ، توکل بهتر است
احتیاط کردن و حذر نمودن باعث غوغای درونی و پریشانی روحی و روانی می شود . برو توکل کن که توکل بهترین کار است . [ استاد فروزانفر می گوید : مقصود مولانا از حذر احتیاط شدیدی است که به جبن و بدبینی منتهی می گردد . زیرا چنین حالی شور و شر می انگیزد و ناراحتی و اضطراب و نگرانی به بار می آورد و برای چنین کسی توکل ضروری است مگر بدین سبب بتواند خود را از بدبینی و بدگمانی آسوده دارد . و گر نه حذر به معنی آماده کردن اسباب دفع مکروه و خطر ، خردمندانه و مطابق سنت پیغمبر است . ]
شرح و تفسیر بیت 910
با قضا پنجه مزن ای تند و تیز / تا نگیرد هم قضا با تو ستیز
ای شخص عجول و هیجان زده ! با قضا و قدر ستیزه مکن تا قضا و قدر با تو نستیزد .
شرح و تفسیر بیت 911
مرده باید بود پیش حکم حق / تا نیاید زخم ، از رب الفلق
در برابر حکم الهی باید همچو مرده بود تا از این بارگاه پروردگاری که پدید آورنده آفریدگان و ایجاد کننده بامدادان است قهری به تو نرسد .

1401/06/20 19:09
شیخ نوید نظری

مرده باید بود پیش حکم حق / تا نیاید زخم از رب الفلق 

پرواضح است که معنای این بیت زیبا تسلیم محض بودن در برابر حکم حق است.

مرا به یاد این آیه شریفه قرآن انداخت که: اذ قال له ربه اسلم قال اسلمت لرب العالمین. 

مانند حضرت ابراهیم علیه السلام که تسلیم حق بود.

اسماعیل علیه السلام هم تسلیم حق بود.

در داستان ذبح اسماعیل علیه السلام میفرماید: فلما اسلما! وقتی که هر دو تسلیم حکم حق شدند.

 

1401/11/18 08:02
غلامعلی حاج اکبری

سلام...

فکر کنم در خوانش عزیزمان جناب آقای حامد فرید بجای ( یغنی/یغنا ) بایست با ضمه قرائت میشد (  یغُنی ) 🙏

1402/11/21 16:01
در سکوت

مثنوی معنوی :: در سکوت.... بشنوید