گنجور

بخش ۱۵۳ - باقی قصهٔ هاروت و ماروت و نکال و عقوبت ایشان هم در دنیا بچاه بابل

چون گناه و فسق خلقان جهان
می‌شدی بر هر دو روشن آن زمان
دست خاییدن گرفتندی ز خشم
لیک عیب خود ندیدندی به چشم
خویش در آیینه دید آن زشت مرد
رو بگردانید از آن و خشم کرد
خویش‌بین چون از کسی جرمی بدید
آتشی در وی ز دوزخ شد پدید
حمیت دین خواند او آن کبر را
ننگرد در خویش نفس گبر را
حمیت دین را نشانی دیگرست
که از آن آتش جهانی اخضرست
گفت حقشان گر شما روشن گرید
در سیه‌کاران مغفل منگرید
شکر گویید ای سپاه و چاکران
رسته‌اید از شهوت و از چاک‌ران
گر از آن معنی نهم من بر شما
مر شما را بیش نپذیرد سما
عصمتی که مر شما را در تنست
آن ز عکس عصمت و حفظ منست
آن ز من بینید نه از خود هین و هین
تا نچربد بر شما دیو لعین
آنچنان که کاتب وحی رسول
دید حکمت در خود و نور اصول
خویش را هم صوت مرغان خدا
می‌شمرد آن بد صفیری چون صدا
لحن مرغان را اگر واصف شوی
بر مراد مرغ کی واقف شوی
گر بیاموزی صفیر بلبلی
تو چه دانی کو چه دارد با گلی
ور بدانی باشد آن هم از گمان
چون ز لب‌جنبان گمانهای کران

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

چون گناه و فسق خلقان جهان
می‌شدی بر هر دو روشن آن زمان
هوش مصنوعی: زمانی که مردم دنیا مرتکب گناه و فساد می‌شدند، آن زمان حقیقت برای هر دو طرف آشکار می‌شد.
دست خاییدن گرفتندی ز خشم
لیک عیب خود ندیدندی به چشم
هوش مصنوعی: دست به خشم آوردند، اما نقص خود را نمی‌دیدند.
خویش در آیینه دید آن زشت مرد
رو بگردانید از آن و خشم کرد
هوش مصنوعی: در آیینه، چهره‌ی زشت خود را دید و از آن دوری جست و خشمگین شد.
خویش‌بین چون از کسی جرمی بدید
آتشی در وی ز دوزخ شد پدید
هوش مصنوعی: انسان خودبین وقتی از کسی خطایی ببیند، در دلش حس انتقام و کینه‌ای زبانه می‌کشد که شبیه آتش جهنم است.
حمیت دین خواند او آن کبر را
ننگرد در خویش نفس گبر را
هوش مصنوعی: او نامحمتی و خودپسندی را به عنوان غیرت دینی نمی‌بیند و به درون خود و نواقصش توجهی نمی‌کند.
حمیت دین را نشانی دیگرست
که از آن آتش جهانی اخضرست
هوش مصنوعی: حمیت دین نشانه‌ای متفاوت دارد که از آن، آتش سبز جهانی شعله‌ور است.
گفت حقشان گر شما روشن گرید
در سیه‌کاران مغفل منگرید
هوش مصنوعی: اگر شما در کارهای تاریک و نادرست نگاهی بیندازید و به افراد بی‌خبر توجه کنید، حق شما روشن خواهد شد.
شکر گویید ای سپاه و چاکران
رسته‌اید از شهوت و از چاک‌ران
هوش مصنوعی: ای سپاهیان و خدمتگزاران خوشا به حال شما که از غریزه‌ های نفسانی و خواسته‌های بی‌جا رهایی یافته‌اید و به شکرگزاری و سپاسگزاری مشغولید.
گر از آن معنی نهم من بر شما
مر شما را بیش نپذیرد سما
هوش مصنوعی: اگر من از آن معنا به شما بگویم، شما بیشتر از آن را نخواهید پذیرفت.
عصمتی که مر شما را در تنست
آن ز عکس عصمت و حفظ منست
هوش مصنوعی: عصمت و پاکدامنی شما به خاطر وجود من در وجودتان است و این حفاظت و نگهداری از شما ناشی از تاثیر عشق و ارتباط من با شماست.
آن ز من بینید نه از خود هین و هین
تا نچربد بر شما دیو لعین
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که آنچه در مورد من مشاهده می‌کنید، از خود من نیست و باید مراقب باشید که تحت تأثیر نیروهای منفی قرار نگیرید. به عبارت دیگر، این هشدار را می‌دهد که از شرارت‌ها و وسوسه‌های شیطانی دوری کنید.
آنچنان که کاتب وحی رسول
دید حکمت در خود و نور اصول
هوش مصنوعی: کسی که پیامبر وحی را می‌نوشت، به وضوح در خود، حکمت و روشنی اصول را مشاهده می‌کرد.
خویش را هم صوت مرغان خدا
می‌شمرد آن بد صفیری چون صدا
هوش مصنوعی: آن فرد بدصدا، خودش را هم در زمره‌ی پرندگان خدا به حساب می‌آورد.
لحن مرغان را اگر واصف شوی
بر مراد مرغ کی واقف شوی
هوش مصنوعی: اگر تو بتوانی صدای پرندگان را به خوبی توصیف کنی، آیا می‌توانی به خواسته و مقصد آن‌ها پی ببری؟
گر بیاموزی صفیر بلبلی
تو چه دانی کو چه دارد با گلی
هوش مصنوعی: اگر تو آواز بلبل را یاد بگیری، چه می‌دانی که او با گلی چه رابطه‌ای دارد؟
ور بدانی باشد آن هم از گمان
چون ز لب‌جنبان گمانهای کران
هوش مصنوعی: اگر بخواهی بدانی که آیا چیزی حقیقت دارد یا نه، تنها به گمان‌های سطحی و ظاهری دل خوش نکن. همان‌طور که لب جنباندن می‌تواند گمان‌های زیادی را در ذهن ایجاد کند، اما این گمان‌ها همیشه پایه واقعی ندارند.

خوانش ها

بخش ۱۵۳ - باقی قصهٔ هاروت و ماروت و نکال و عقوبت ایشان هم در دنیا بچاه بابل به خوانش بامشاد لطف آبادی
بخش ۱۵۳ - باقی قصهٔ هاروت و ماروت و نکال و عقوبت ایشان هم در دنیا بچاه بابل به خوانش عندلیب

حاشیه ها

1398/03/26 18:05

شاید حکمتی است