مولانابخش ۱۴۳ - امتحان کردن شیر گرگ را و گفتن کی پیش آی ای گرگ بخش کن صیدها را میان ما
گفت شیر ای گرگ این را بخش کن
معدلت را نو کن ای گرگ کهن
نایب من باش در قسمت‌گری
تا پدید آید که تو چه گوهری
گفت ای شه گاو وحشی بخش تست
آن بزرگ و تو بزرگ و زفت و چست
بز مرا که بز میانه‌ست و وسط
روبها خرگوش بستان بی غلط
شیر گفت ای گرگ چون گفتی بگو
چونک من باشم تو گویی ما و تو
گرگ خود چه سگ بود کو خویش دید
پیش چون من شیر بی مثل و ندید
گفت پیش آ ای خری کو خود خرید
پیشش آمد پنجه زد او را درید
چون ندیدش مغز و تدبیر رشید
در سیاست پوستش از سر کشید
گفت چون دید منت ز خود نبرد
این چنین جان را بباید زار مرد
چون نبودی فانی اندر پیش من
فضل آمد مر ترا گردن زدن
کل شیء هالک جز وجه او
چون نه‌ای در وجه او هستی مجو
هر که اندر وجه ما باشد فنا
کل شیء هالک نبود جزا
زانک در الاست او از لا گذشت
هر که در الاست او فانی نگشت
هر که بر در او من و ما می‌زند
رد بابست او و بر لا می‌تند
بخش ۱۴۲ - رفتن گرگ و روباه در خدمت شیر به شکار: شیر و گرگ و روبهی بهر شکاربخش ۱۴۴ - قصه آنکس کی در یاری بکوفت از درون گفت کیست آن گفت منم گفت چون تو توی در نمی‌گشایم هیچ کس را از یاران نمی‌شناسم کی او من باشد برو: آن یکی آمد در یاری بزد
اطلاعات
وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
گفت شیر ای گرگ این را بخش کن
معدلت را نو کن ای گرگ کهن
هوش مصنوعی: شیر به گرگ گفت: این را تقسیم کن، تعادل و وضعیت خود را تازه کن، ای گرگ پیر!
نایب من باش در قسمت‌گری
تا پدید آید که تو چه گوهری
هوش مصنوعی: به عنوان نماینده من در تقسیم سرنوشت عمل کن تا روشن شود که تو چه ارزش و موقعیتی داری.
گفت ای شه گاو وحشی بخش تست
آن بزرگ و تو بزرگ و زفت و چست
هوش مصنوعی: ای پادشاه، تو صاحب و فرمانروا هستی و قدرت تو عظیم و برتر از دیگران است. تو هم بزرگ و با وقار هستی و هم چابک و توانمند.
بز مرا که بز میانه‌ست و وسط
روبها خرگوش بستان بی غلط
گرگ گفت: من سهم خود را بز برمیدارم زیرا بز برای من مناسب تر است.و روباه هم خرگوش را به عنوان سهم خود برمیدارد
شیر گفت ای گرگ چون گفتی بگو
چونک من باشم تو گویی ما و تو
هوش مصنوعی: شیر به گرگ می‌گوید: ای گرگ، وقتی تو صحبت می‌کنی، می‌گویی "ما" و "تو"، اما من در اینجا هستم.
گرگ خود چه سگ بود کو خویش دید
پیش چون من شیر بی مثل و ندید
هوش مصنوعی: اگر گرگ خودش را ببیند مانند سگ، چگونه می‌تواند من را که همچون شیری یکتا هستم، نبیند؟
گفت پیش آ ای خری کو خود خرید
پیشش آمد پنجه زد او را درید
هوش مصنوعی: شخصی گفت: «ای خر! تو که خودت را فروختی، حالا پیش او برو!» و وقتی به او نزدیک شد، آن شخص به او حمله کرد و او را زخمی کرد.
چون ندیدش مغز و تدبیر رشید
در سیاست پوستش از سر کشید
هوش مصنوعی: وقتی که عقل و تدبیر درست را در کار سیاست ندید، از شدت ناامیدی و یأس، نفسش به شدت به تنگ آمد و از خود بی خود شد.
گفت چون دید منت ز خود نبرد
این چنین جان را بباید زار مرد
هوش مصنوعی: وقتی دید که او از خودش بهره‌ای نمی‌برد، جانش را باید با ناله و زاری از دست بدهد.
چون نبودی فانی اندر پیش من
فضل آمد مر ترا گردن زدن
هوش مصنوعی: زمانی که تو در کنار من نبودی، لطف و فضل به من رسید و مرا به روند افول و نابودی وا داشت.
کل شیء هالک جز وجه او
چون نه‌ای در وجه او هستی مجو
هوش مصنوعی: هر چیزی نابود می‌شود جز ذات او. پس اگر در وجود او نیستی، به دنبال خودت نباش.
هر که اندر وجه ما باشد فنا
کل شیء هالک نبود جزا
هوش مصنوعی: هر کس که در راه و وجود ما باشد، پیوسته در حال فنا می‌باشد، زیرا هیچ چیزی جز ما باقی نمی‌ماند و دیگر از پاداش خبری نیست.
زانک در الاست او از لا گذشت
هر که در الاست او فانی نگشت
هوش مصنوعی: چون موجودی از هستی خود عبور کند و به حقیقت وجودی بی‌نهایت برسد، هر کسی که در این مسیر گام نگذارد و دلبسته به وجود خود بماند، به اصل خود دست نمی‌یابد.
هر که بر در او من و ما می‌زند
رد بابست او و بر لا می‌تند
هوش مصنوعی: هر کس که در درگاه او با عنوان «من» و «ما» وارد می‌شود، خود را محدود کرده و از راه حقیقت دور می‌شود.
خوانش ها
بخش ۱۴۳ - امتحان کردن شیر گرگ را و گفتن کی پیش آی ای گرگ بخش کن صیدها را میان ما به خوانش بامشاد لطف آبادی
بخش ۱۴۳ - امتحان کردن شیر گرگ را و گفتن کی پیش آی ای گرگ بخش کن صیدها را میان ما به خوانش عندلیب
حاشیه ها
1393/02/12 16:05
امـــــــتیاز
Salam behtareen
1401/08/21 14:11
محسن جهان
تفسیر ابیات ۱۳ و ۱۴ فوق:
با توجه به آیه قرآنی "لااله الا الله" مولانا می‌فرماید: آن کسی که از هر گونه اله و بت زمینی گذشت، به الله خواهد رسید. و هر آنکس که هنوز در نفی اله های این دنیا ( مانند: پول، مقام، شهرت، و هر گونه دلبستگی دیگر) مشکل دارد، نمی‌تواند به آن فضای عدم یکتایی دست یابد.
و نیز هر فردی که برای نیل به درگاه ربوبی هنوز درگیر منیت هاست، او از بارگاه الهی رد باب می‌شود و هنوز از نفی بتهای مادی آزاد نشده است.