گنجور

بخش ۴

دمنه گفت: بدانستم لکن هرکه به ملوک نزدیکی جوید برای طمع قوت نباشد که شکم به هرجای و به هرچیز پر شود:

و هل بطن عمرو غیر شبر لمطعم؟

فایده تقرب به ملوک رفعت منزلت است و اصطناع دوستان و قهر دشمنان؛ و قناعت از دنائت همّت و قلّت مروّت باشد

از دنائت شمر قناعت را
همّتت را که نام کرده‌ست آز؟

و هرکه‌را همّت او طعمه است در زمره بهایم معدوم گردد، چون سگ گرسنه که به استخوانی شاد شود و به پاره‌ای نان خشنود گردد، و شیر باز اگر در میان اشکار خرگوش گوری بیند دست از خرگوش بدارد و روی به گور آرد.

با همّت باز باش و با رای پلنگ
زیبا به گه شکار، پیروز به جنگ

و هرکه به محل رفیع رسید اگرچه چون گل کوتاه زندگانی باشد عقلا آن را عمر دراز شمرند به حسن آثار و طیب ذکر، و آنکه به خمول راضی گردد اگر چه چون برگ سرو دیر پاید به نزدیک اهل فضل و مروّت وزنی نیارد.

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

حاشیه ها

1394/07/19 09:10
ماهور

دو بیت عربی نوشته نشده است

1403/01/03 08:04
بهزاد دماوندی

درود دوستان 
خواندن کتاب تراژدی قدرت در شاهنامه ، نوشته مصطفی رحیمی ، مرا بدین جای رهنمون ساخت . 
این متن را به عنوان شاهدی بر ستایش و شیفتگی قدرت در کتاب آورده است . خمول از ریشه کلمه خمل می باشد که در معنایش آمده : خَمَل (به فتح خاء و میم) و خُمول (به ضم خاء) از واژگان نهج البلاغه به معنای خفی شدن و آرام شدن است.