گنجور

بخش ۲۹ - رفتن نسناس زنگی به رزم او گوید

گرآن زرد پوشی که آید به جنگ
بباید سرش آورم زیر چنگ
نمایم بدو آنچنان دستبرد
که گردد پشیمان ازاین دار و برد
دگر روز چون سرکشید آفتاب
تهی شد سرنامداران ز خواب
دگر باره آن هر دو لشکر ز کین
کشیدند صف از یسار و یمین
برانگیخت نسناس فیل دمان
به میدان درآمد چو کوه روان
یکی برخروشید مانند فیل
که آواز او رفت تا پنج میل
یکی اره پشت ماهی بدست
ازو لرزه بد بر تن فیل مست
دو ابروش چون پاچه گوسفند
چو بر مویهایش کبود و بلند
چو یک تبره ریش دراز و قوی
سبیلش چو دم خر عیسوی
میان دو لشکر چو آمد سیاه
طلب کرد مردی در آوردگاه
دلیری به میدان درآمد چو شیر
کمانش بدست و یکی چو به تیر
چو آمد بر او تیرباران گرفت
چپ و راست رزم سواران گرفت
چو زنگی چنان دید برگرد فیل
خروشان درآمد چو دریای نیل
بزد بر سرش تیغ زهر آبدار
که با مرکبش کرد پیکر چهار
یکی دیگر آمد ورا نیز کشت
بدان اره کین که بودش به مشت
چنین تاز گردان هیتال شاه
دوده گرد افکند بر خاک راه
دگر کس نیامد به میدان اوی
نکردند آهنگ جولان اوی
برآشفت بلال بر گرد فیل
زمین گشت لرزان چو دریای نیل
سر ره پی کین نسناس بست
به تندی به کردار الماس بست

اطلاعات

وزن: فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

گرآن زرد پوشی که آید به جنگ
بباید سرش آورم زیر چنگ
هوش مصنوعی: اگر آن زردپوشی که به نبرد می‌آید، آماده نبرد باشد، حتماً باید او را زیر سلطه و تسلط خود بگیرم.
نمایم بدو آنچنان دستبرد
که گردد پشیمان ازاین دار و برد
هوش مصنوعی: به او نشان می‌دهم که به قدری تحت تأثیر قرار بگیرد که از این زندگی و مال و منال خود احساس پشیمانی کند.
دگر روز چون سرکشید آفتاب
تهی شد سرنامداران ز خواب
هوش مصنوعی: روز دیگری که آفتاب طلوع کرد، نامداران از خواب بیدار شدند و دیگر خبری از خواب آنها نبود.
دگر باره آن هر دو لشکر ز کین
کشیدند صف از یسار و یمین
هوش مصنوعی: دوباره هر دو دسته از سر کینه، صف بندی کردند و به دو طرف یعنی چپ و راست به جنگ پرداختند.
برانگیخت نسناس فیل دمان
به میدان درآمد چو کوه روان
هوش مصنوعی: در این شعر، اشاره شده است که موجودی بزرگ و ترسناک مانند فیل، در زمان خطر و هیاهو به میدان آمده و همچون کوه، با قدرت و استقامت جلوه‌گری می‌کند. این تصویر نمادی از شجاعت و قدرت در مواجهه با چالش‌هاست.
یکی برخروشید مانند فیل
که آواز او رفت تا پنج میل
هوش مصنوعی: یکی از آنها به شدت فریاد زد، مانند صدای فیل که صدایش تا پنج مایل دورتر شنیده می‌شود.
یکی اره پشت ماهی بدست
ازو لرزه بد بر تن فیل مست
هوش مصنوعی: یک نفر با چمشی از ماهی به دست، در حالی که فیل مستی در حال لرزیدن است، دیده می‌شود.
دو ابروش چون پاچه گوسفند
چو بر مویهایش کبود و بلند
هوش مصنوعی: دو ابروهایش مانند پای گوسفند است و موهایش کبود و بلند به نظر می‌رسد.
چو یک تبره ریش دراز و قوی
سبیلش چو دم خر عیسوی
هوش مصنوعی: شخصی را می‌بیند که ریش بلندی دارد و سبیلش به قدری بزرگ و قوی است که مانند دمی است که به خر مربوط می‌شود.
میان دو لشکر چو آمد سیاه
طلب کرد مردی در آوردگاه
هوش مصنوعی: در میان دو گروه جنگ، وقتی که سیاه (شخصی مهم و برجسته) حاضر شد، که مردی را در میدان نبرد درخواست کند.
دلیری به میدان درآمد چو شیر
کمانش بدست و یکی چو به تیر
هوش مصنوعی: شجاعت و دلیری در میدان نبرد به نمایش درآمد و مانند شیری بود که کمانی را در دست دارد و دیگری نیز مانند تیر آمادهٔ پرتاب است.
چو آمد بر او تیرباران گرفت
چپ و راست رزم سواران گرفت
هوش مصنوعی: زمانی که تیرها به سمت او پرتاب شد، به چپ و راست رفت و درگیر نبرد سوارکاران شد.
چو زنگی چنان دید برگرد فیل
خروشان درآمد چو دریای نیل
هوش مصنوعی: وقتی زنگی، آن‌چنان دید، به دور فیل‌های خروشان آمد، مانند دریای نیل.
بزد بر سرش تیغ زهر آبدار
که با مرکبش کرد پیکر چهار
هوش مصنوعی: تیغ زهرآلودی بر سر او فرود آمد که او را به صورت چهار بخش تقسیم کرد.
یکی دیگر آمد ورا نیز کشت
بدان اره کین که بودش به مشت
هوش مصنوعی: یک نفر دیگر هم آمده و او را کشت، با آن اره‌ای که در مشت خود داشت.
چنین تاز گردان هیتال شاه
دوده گرد افکند بر خاک راه
هوش مصنوعی: در این بیت بیان شده که شاه هیتال با سرعت و قدرت، گرد و غبار را بر روی زمین می‌پاشد. این تصویر نمادین به نشان دادن اقتدار و نفوذ شاه اشاره دارد، که با آمدنش، تمام فضا را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد.
دگر کس نیامد به میدان اوی
نکردند آهنگ جولان اوی
هوش مصنوعی: هیچ کس دیگری به میدان او نیامد و کسی به فکر رقابت با او نبود.
برآشفت بلال بر گرد فیل
زمین گشت لرزان چو دریای نیل
هوش مصنوعی: بلال به جوش آمد و هنگامی که فیل به دور او حرکت کرد، زمین به لرزه درآمد و مانند دریای نیل متلاطم شد.
سر ره پی کین نسناس بست
به تندی به کردار الماس بست
هوش مصنوعی: در راه انتقام، شخصی بی‌تجربه با شدت و قاطعیت خود را مشابه الماس نشان می‌دهد.