محتشم کاشانیشمارهٔ ۳۵۲
روزی که گشت بر همهٔ عالم نماز فرض
شد ناز بر تو واجب و بر ما نیاز فرض
تا در وجود آمدی ای کعبهٔ مراد
شد سجدهٔ تو بر همه کس چون نماز فرض
نتوان به هیچ وجه شمرد از بتان تو را
باشد میان باطل و حق امتیاز فرض
بنگر به عشق و بوالعجبی‌های او کزو
محمود را شده است سجود ایاز فرض
بختم عجب اگر ننوازد که گشته است
قتلم به جرم عشق به آن دلنواز فرض
آمیزشی به درد کشانم نصیب باد
کز تقوی و ورع شودم احتراز فرض
زان مرغ غمزه بیم دل محتشم نخاست
گنجشک را بود حذر از شاهباز فرض
اطلاعات
وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
روزی که گشت بر همهٔ عالم نماز فرض
شد ناز بر تو واجب و بر ما نیاز فرض
هوش مصنوعی: روزیکه نماز بر تمام جهان واجب شد، محبت و زیبایی تو بر ما لازم گردید و ما به محبت تو نیازمند شدیم.
تا در وجود آمدی ای کعبهٔ مراد
شد سجدهٔ تو بر همه کس چون نماز فرض
هوش مصنوعی: زمانی که تو به وجود آمدی، ای کعبهٔ آرزو، سجدهٔ تو بر تمام انسان‌ها مانند یک نماز واجب شد.
نتوان به هیچ وجه شمرد از بتان تو را
باشد میان باطل و حق امتیاز فرض
هوش مصنوعی: هیچ‌کس نمی‌تواند برتری تو را از بین بت‌های دیگر اندازه‌گیری کند، زیرا تو را از نظر حق و باطل تمایزی نیست.
بنگر به عشق و بوالعجبی‌های او کزو
محمود را شده است سجود ایاز فرض
هوش مصنوعی: به عشق و شگفتی‌های او نگاه کن که به خاطر او، محمود در برابر ایاز به سجده افتاده است.
بختم عجب اگر ننوازد که گشته است
قتلم به جرم عشق به آن دلنواز فرض
هوش مصنوعی: عجب است که شانس من اگر مرا نوازش نکند، وقتی که به خاطر عشق به کسی که دلنشین است، جان خود را از دست داده‌ام.
آمیزشی به درد کشانم نصیب باد
کز تقوی و ورع شودم احتراز فرض
هوش مصنوعی: خوشبختانه بر من آمده است که دردی را تجربه کنم که من را از تقوا و پاکدامنی دور نکند و این کار به من واجب نیست.
زان مرغ غمزه بیم دل محتشم نخاست
گنجشک را بود حذر از شاهباز فرض
هوش مصنوعی: بخاطر زیبایی و دلربایی آن مرغ غمزه، دل لطیف و حساس‌ام هرگز آرام نگرفت و نمی‌توانستم مانند گنجشک به راحتی از خطر شاهباز بگذرم.
حاشیه ها
1397/12/27 16:02
مجتبی آموزگار
در مصرع دوم از بیت ششم "شودم" صحیح است
1399/12/13 22:03
محمد
در خوانش مصرع اول حذف ((ی) همهٔ) و بصورت زیر صحیح تر به نظر می رسد ((روزی که گشت بر همه عالم نماز فرض))