محتشم کاشانیشمارهٔ ۲۱۷
عاشقان نرد محبت چو به دلبر بازند
شرط عشق است که اول دل و دین دربازند
آن چه جان دو جهان افکند آسان بگرو
نرد شوخی است که خوبان سمنبر بازند
ز دیاری که ز یاد از همه می‌باید باخت
حکم ناز است که طایفه کمتر بازند
بر سر داد محبت که حسابی دگرست
بی‌حسابست که تا سر بود افسر بازند
نرد دعویست که چون عرصه شود تنگ آنجا
سروران افسر و بی‌پا و سران سر بازند
بندی شش جهتم فرد چو آن مهرهٔ نرد
کش جدا در عقب عقده ششدر بازند
هست در عشق قماری که حرج نیست در آن
گرچه بر روی مصلای پیامبر بازند
محتشم نرد ملاقات بتان باعشاق
هست خوش خاصه کز افراط مکرر بازند
اطلاعات
وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
عاشقان نرد محبت چو به دلبر بازند
شرط عشق است که اول دل و دین دربازند
هوش مصنوعی: عاشقان وقتی که به معشوقشان عشق ورزی می‌کنند، باید اول دل و اعتقادات خود را به او بسپارند. این نشان می‌دهد که عشق واقعی نیازمند فداکاری و در اختیار گذاشتن احساسات و ارزش‌هاست.
آن چه جان دو جهان افکند آسان بگرو
نرد شوخی است که خوبان سمنبر بازند
هوش مصنوعی: هر آن چیزی که جان دو جهان را به آسانی فرومی‌افکند، شوخی‌ای است که انسان‌های نیکوکار در آن بازی می‌کنند.
ز دیاری که ز یاد از همه می‌باید باخت
حکم ناز است که طایفه کمتر بازند
هوش مصنوعی: در سرزمین‌هایی که فراموشی و دوری از یاد برای همه ضروری است، نشان ناز و محبت نشانه‌ای است که تنها گروهی اندک به آن دست می‌یابند.
بر سر داد محبت که حسابی دگرست
بی‌حسابست که تا سر بود افسر بازند
هوش مصنوعی: در مورد رابطه محبت و عشق، باید گفت که این نوع احساسات و ارتباطات شماری از حساب و کتاب‌ها و معادلات متفاوت دارند. در واقع، عشق و محبت قوانین خاص خود را دارند که با دیگر مسایل زندگی تفاوت می‌کند و نمی‌توان آن را با نظم و قاعده‌ای معمولی سنجید. این احساسات می‌توانند به راحتی و بدون محدودیت‌ها جاری و ساری باشند.
نرد دعویست که چون عرصه شود تنگ آنجا
سروران افسر و بی‌پا و سران سر بازند
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که در مواقع دشوار و در شرایطی که فضا تنگ می‌شود، افرادی که دارای مقام و مقامتی هستند، ممکن است نتوانند به راحتی از موقعیت خود استفاده کنند و حتی کسانی که در موقعیت ضعیف‌تری قرار دارند، می‌توانند به بهترین نحو عمل کنند.
بندی شش جهتم فرد چو آن مهرهٔ نرد
کش جدا در عقب عقده ششدر بازند
هوش مصنوعی: این بیت به توصیف حالتی اشاره دارد که در آن فرد به گونه‌ای مستقل و جدا از دیگران عمل می‌کند، شبیه به مهره‌ای در بازی نرد که از سایر مهره‌ها جدا می‌شود. به نوعی، این وضعیت می‌تواند به سختی‌ها و مشکلاتی که فرد در زندگی با آن‌ها مواجه است، اشاره داشته باشد و مانع از پیشرفت یا ارتباط او با دیگران شود.
هست در عشق قماری که حرج نیست در آن
گرچه بر روی مصلای پیامبر بازند
هوش مصنوعی: در عشق، ریسکی وجود دارد که مشکلی ندارد، حتی اگر در برابر مکان مقدسی مانند مصلای پیامبر این کار انجام شود.
محتشم نرد ملاقات بتان باعشاق
هست خوش خاصه کز افراط مکرر بازند
هوش مصنوعی: محتشم می‌گوید که عشق به معشوقان برای عاشقان بسیار خوشایند و لذت‌بخش است، به ویژه زمانی که عاشقان از شدت شیدایی و افراط در عشق به معشوقان خود فاصله بگیرند و به آرامش برسند.