گنجور

شمارهٔ ۱۲۲ - موشّح و مختوم به مدح ساقی کوثر امیرمؤمنان علی علیه السلام

حبذا شیوهٔ رندی و خوشا بی‌باکی
خرقه آلودگی و مستی و دامن پاکی
خویشتن را هدف تیر ملامت کردن
شهره شهر شدن در صفت بی باکی
خرقه بر تن درم از شوق چو یادم آید
فارغ البالی ایام گریبان چاکی
گر شد آلوده به می خرقه ی ما باکی نیست
که همین شیوه یود شاهد دامن پاکی
نعمت عشق حرام است بر آن نفس پرست
که کشد بار غم دوست به اندوه ناکی
طی وادی طلب آید از آن تند قدم
که به گردش نرسد چرخ و فلک بدین چالاکی
باده نوشین در رده به شب های دراز
زدعای سحری به بود و هتاکی
طرفه مرغی است الهی دل مردان خدا
که بود معنی او عرشی و صورت خاکی
یافت زالطاف علی شاه ولایت پر و بال
ورنه این طایر خاکی نشدی افلاکی
حکم فرمای قدر، شاهسواری که قضا
دست و پا بسته شکاری بودش فتراکی
قلب ماهیت اشیاء اگر امر دهد
درد درمان شود و زهر کند تریاکی
قوهٔ مدرکه در معرفت شه چو «محیط»
معترف گشته به نادانی و بی‌ادراکی

اطلاعات

وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

حبذا شیوهٔ رندی و خوشا بی‌باکی
خرقه آلودگی و مستی و دامن پاکی
هوش مصنوعی: چقدر خوب است که انسان با خودخیالی و نمادگرایی زندگی کند و از محدودیت‌ها و قید و بندها آزاد باشد. آلودگی‌ها و پیچیدگی‌های زندگی را رها کرده و در عین حال، پاکی و صداقت را هم حفظ کند.
خویشتن را هدف تیر ملامت کردن
شهره شهر شدن در صفت بی باکی
هوش مصنوعی: انسان باید به خود انتقاد کند و برای مشهور شدن در میان مردم، باید شجاعت و جسارت را در خود پرورش دهد.
خرقه بر تن درم از شوق چو یادم آید
فارغ البالی ایام گریبان چاکی
هوش مصنوعی: وقتی یاد روزهای شاد گذشته می‌افتم و حالتی سرشار از شوق و نشاط به من دست می‌دهد، حتی لباس عادی‌ام را نیز از سر شوق به دوش می‌اندازم و بی‌خیالی را در خود حس می‌کنم.
گر شد آلوده به می خرقه ی ما باکی نیست
که همین شیوه یود شاهد دامن پاکی
هوش مصنوعی: اگر لباس ما به می آغشته شود، نگران نیستیم، زیرا همین راه و روش باعث شده که این شاهد در دامن خود پاکی داشته باشد.
نعمت عشق حرام است بر آن نفس پرست
که کشد بار غم دوست به اندوه ناکی
هوش مصنوعی: خوشی و لذت عشق برای کسی که به خودخواهی می‌پردازد و بار غم دوستش را با اندوه و ناراحتی تحمل می‌کند، نادیده گرفته شده است.
طی وادی طلب آید از آن تند قدم
که به گردش نرسد چرخ و فلک بدین چالاکی
هوش مصنوعی: کسی که با اراده و جدیت در مسیر خواسته‌هایش قدم برمی‌دارد، به موفقیت می‌رسد و زمان و شرایط نتوانند او را متوقف کنند.
باده نوشین در رده به شب های دراز
زدعای سحری به بود و هتاکی
هوش مصنوعی: در شب‌های طولانی، نوشیدن شراب لذت‌بخش است و در این لحظات دعا برای سحر به خوبی انجام می‌شود، در حالی که بی‌احترامی نیز وجود دارد.
طرفه مرغی است الهی دل مردان خدا
که بود معنی او عرشی و صورت خاکی
هوش مصنوعی: یک پرنده شگفت انگیز وجود دارد که روح و دل مردان مومن را به خود جلب می‌کند. این پرنده به معنایی آسمانی تعلق دارد، اما ظاهری زمینی و خاکی دارد.
یافت زالطاف علی شاه ولایت پر و بال
ورنه این طایر خاکی نشدی افلاکی
هوش مصنوعی: با لطف و محبت علی شاه، زال توانست پر و بالی پیدا کند، وگرنه این پرنده خاکی هرگز نمی‌توانست به آسمان‌ها پرواز کند.
حکم فرمای قدر، شاهسواری که قضا
دست و پا بسته شکاری بودش فتراکی
هوش مصنوعی: حکمرانی کن، ای شاهسواری که سرنوشت به بند و زنجیر کشیده‌ات کرده بود، مانند شکارچی‌ای که دست و پا بسته باشد.
قلب ماهیت اشیاء اگر امر دهد
درد درمان شود و زهر کند تریاکی
هوش مصنوعی: اگر دل و روح هر چیز بخواهد، می‌تواند درد را بهبود بخشد و زهر را به دارویی مؤثر تبدیل کند.
قوهٔ مدرکه در معرفت شه چو «محیط»
معترف گشته به نادانی و بی‌ادراکی
هوش مصنوعی: توانایی درک و شناخت انسان، به مانند یک دایرهٔ وسیع، به نادانی و عدم آگاهی خود اعتراف کرده است.