گنجور

شمارهٔ ۱۱۷ - در مدح مظفر الدّین شاه و صدر اعظم

به آب و رنگ، دو گل راست اعتبار یکی
گل بهشت یکی، طلعت نگار یکی
غذای روح من آمد، دو راح روحانی
شراب عشق یکی، لعل نوش یار یکی
مرا کشد به سوی خویش، دوست با دو کمند
کمند شوق یکی، زلف تابدار یکی
به طرّه ی تو تلق گرفته اند دو چیز
دل شکسته یکی، نافه ی تتار یکی
به سایه ی قد تو، یافت تربیت دو نهال
نهال عمر یکی، سرو جویبار یکی
فضای بزم جهان از دو نور روشن شد
فروغ مهر یکی، رأی شهریار یکی
علی الدوام نماید دو کار شاه جهان
ظهور عدل یکی، جود بی شمار یکی
بر آستان شهنشه، دو چاکرند بزرگ
بلند چرخ یکی، صدر کامکار یکی
به صدر اشرف اعظم، دو شیوه ختم شده
به روز جود یکی، پاس شهریار یکی
دو آیت است زکف کریم راد ملک
وسیع بحر یکی، ابر نوبهار یکی

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

به آب و رنگ، دو گل راست اعتبار یکی
گل بهشت یکی، طلعت نگار یکی
هوش مصنوعی: در اینجا دو گل با زیبایی و رنگ‌های خاصشان معرفی شده‌اند. یکی از آن‌ها نمایانگر بهشت و دیگری بازتاب زیبایی یک چهره با طراوت و دلربا است. این بیت به زیبایی و جذابیت‌های طبیعی اشاره دارد که هر کدام در نوع خود خاص و دلنشین هستند.
غذای روح من آمد، دو راح روحانی
شراب عشق یکی، لعل نوش یار یکی
هوش مصنوعی: غذای روح من به دست آمد؛ دو راه روحانی وجود دارد: یکی شراب عشق و دیگری لعل نوش یار.
مرا کشد به سوی خویش، دوست با دو کمند
کمند شوق یکی، زلف تابدار یکی
هوش مصنوعی: دوست با دو حسی که دارد مرا به سمت خود می‌کشد؛ یکی از آن ها شوقی است که در دل دارم و دیگری زلف‌های زیبایش که مرا مجذوب می‌کند.
به طرّه ی تو تلق گرفته اند دو چیز
دل شکسته یکی، نافه ی تتار یکی
هوش مصنوعی: در اینجا به زیبایی و جذابیت موهای تو اشاره شده که دو چیز به آن تشبیه شده‌اند: یکی دل شکسته و دیگری نافه ی تتار که به معنای عطری خوشبو و دلنشین است. این بیان نشان‌دهنده‌ی زیبایی و گیرایی خاص در چهره و موی توست که بسیار دلربا و دلنشین است.
به سایه ی قد تو، یافت تربیت دو نهال
نهال عمر یکی، سرو جویبار یکی
هوش مصنوعی: به خاطر سایه تو، دو نهال پرورش یافته‌اند؛ یکی از آن‌ها شبیه سرو، نماد استقامت است و دیگری مانند جویبار، نماد زندگی و جریان است.
فضای بزم جهان از دو نور روشن شد
فروغ مهر یکی، رأی شهریار یکی
هوش مصنوعی: فضای جشن جهانی با دو منبع روشنایی پر شده است: یکی نور مهربانی و دیگری نظر و رأی پادشاه.
علی الدوام نماید دو کار شاه جهان
ظهور عدل یکی، جود بی شمار یکی
هوش مصنوعی: همیشه دو کار بزرگ در دستان شاه جهان در حال ظهور است: یکی برپایی عدل و انصاف، و دیگری بخشندگی و generosity فراوان.
بر آستان شهنشه، دو چاکرند بزرگ
بلند چرخ یکی، صدر کامکار یکی
هوش مصنوعی: در درگاه پادشاه بزرگ، دو خدمتکار با وقار و بلندمرتبه هستند؛ یکی از آن‌ها در مقام رهبری و تدبیر و دیگری در مقام خدمت و کارآمدی قرار دارد.
به صدر اشرف اعظم، دو شیوه ختم شده
به روز جود یکی، پاس شهریار یکی
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که در مقام و جایگاه برتر، دو نوع سخاوت و generosity وجود دارد: یکی مرتبط با خدایی و دیگری به شهریاری و سلطنت. یعنی سخاوت در دو حوزه مختلف می‌تواند نمود پیدا کند؛ یکی به خاطر جایگاه معنوی و دیگری به خاطر قدرت و مقام دنیوی.
دو آیت است زکف کریم راد ملک
وسیع بحر یکی، ابر نوبهار یکی
هوش مصنوعی: این دو آیه نشان‌دهنده‌ی بزرگی و وسعت خداوند است. یکی از آنها به ملک و فرمانروایی خدا در دریای وسیع اشاره دارد و دیگری به بارش برکت‌ها همانند ابرهای بهاری.