گنجور

شمارهٔ ۱۱۳ - در ولادت میرزا کاظم فرزند سعادتمند میرزا حسن

فروغ بزم جهان نمود وجه حسن
جمال دولت اسلام کاظم بن حسن
سپهر شوکت و حشمت جهان عز و جلال
مه سپهر مهی شمع خاندان کهن
گرانبها گهر بحر دولت ایران
که نقد جان بودش کمترین بها و ثمن
سلیل فرخ مستوفی الممالک راد
وزیر کافی روشن دل نکو دیدن
به فرخی حسبش چون نسب بود عالی
بسان گوهر جان باشدش مبارک تن
بدند جمله نیاکان باب و مام او را
شهان روی زمین صدور اهل زمن
نیای امی او هست ناصرالدین شاه
غریق رحمت حق خسرو جنان مسکن
مهین نیای ابی صدر اعظم ماضی
عزیز مصر شرف خواجه یوسف بن حسن
جلیله مادر وی عصمت الملوک بود
که شرح منقبتش را زبان بود الکن
به روز دوم عشر سوم مه شوال
زجلوه بزم جهان کرد غیرت گلشن
ز روز جمعه دو ساعت گذشته در طهران
فروغ بزم جهان را نمود وجه حسن
مکان به برج حمل داشت مهر و ماه به جدی
زآفتاب رخش گشت چون جهان روشن
به فرق منتظران گشت آن همایون فال
به سال نیک تخافوی ئیل سایه فکن
قرین طالع مسعود گشت چون مولود
به مجمعی پی تاریک سال رفت سخن
به فرّخی پی تاریخ او سرود محیط
دهد به ملک جهان زیب کاظم بن حسن
همیشه تا بود از گل طراوت گلزار
مدام تا که زسرو سهی است زیب چمن
قرین مام و پدر در پناه حجّت عصر
به کامرانی ماناد سالم و ایمن
به هرچه رأی نماید مدد رسد او را
ز لطف حق ملک العرش ایزد ذوالمن

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

فروغ بزم جهان نمود وجه حسن
جمال دولت اسلام کاظم بن حسن
هوش مصنوعی: نورانی شدن محفل جهان نشان زیبایی و خوشبختی حکومت امام کاظم (ع) است.
سپهر شوکت و حشمت جهان عز و جلال
مه سپهر مهی شمع خاندان کهن
هوش مصنوعی: آسمان که پر از بزرگی و شوکت است، نماد عظمت و شکوه دنیاست. ماه به عنوان نماد روشنی، همچنین نشانه‌ای از خانواده‌ای با اصالت و کهن به شمار می‌آید.
گرانبها گهر بحر دولت ایران
که نقد جان بودش کمترین بها و ثمن
هوش مصنوعی: گوهری ارزشمند همچون دولت ایران، که جان انسان ارزشمندتر از آن است، به هیچ‌وجه قیمت و ارزشی ندارد.
سلیل فرخ مستوفی الممالک راد
وزیر کافی روشن دل نکو دیدن
هوش مصنوعی: سلیل فرخ مستوفی الممالک، وزیری با تدبیر و روشن فکر است که به خوبی می‌تواند کارها را مدیریت کند و به نیکی نگاه کند.
به فرخی حسبش چون نسب بود عالی
بسان گوهر جان باشدش مبارک تن
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که انسان‌های با شخصیت و مهم، مانند فرخ، دارای نسب و خانواده‌ی محترمی هستند. شرافت خانوادگی آنها به اندازه‌ای است که مانند جواهر در دل وجودشان ارزشمند و مبارک است.
بدند جمله نیاکان باب و مام او را
شهان روی زمین صدور اهل زمن
هوش مصنوعی: همه‌ی نیاکان او بد هستند و پادشاهان روی زمین، اهل زمان را صدور می‌دهند.
نیای امی او هست ناصرالدین شاه
غریق رحمت حق خسرو جنان مسکن
هوش مصنوعی: پدر بزرگ امی من ناصرالدین شاه است که تحت رحمت خداوند قرار گرفته و محل زندگی‌اش بهشت است.
مهین نیای ابی صدر اعظم ماضی
عزیز مصر شرف خواجه یوسف بن حسن
هوش مصنوعی: این جمله به شخصیت و نسب یکی از شخصیت‌های برجسته اشاره دارد. او به عنوان یکی از نیاکان مهم و باارزش شناخته می‌شود و به مقام و موقعیت بالای خود در تاریخ اشاره دارد. این فرد احتمالاً از خاندان یا نیاکان مهمی در مصر بوده که دارای فضائل و شرافت خاصی هستند.
جلیله مادر وی عصمت الملوک بود
که شرح منقبتش را زبان بود الکن
هوش مصنوعی: جلیله، مادر او، زن بزرگی بود که به عنوان عصمت ملوک شناخته می‌شود و ویژگی‌های والای او را نمی‌توان به خوبی بیان کرد.
به روز دوم عشر سوم مه شوال
زجلوه بزم جهان کرد غیرت گلشن
هوش مصنوعی: در دومین روز از ماه شوال، شادی و نشاطی در دنیا به وجود آمد که نشان‌دهنده‌ی افتخار و عظمت باغ گل‌ها بود.
ز روز جمعه دو ساعت گذشته در طهران
فروغ بزم جهان را نمود وجه حسن
هوش مصنوعی: دو ساعت بعد از ظهر روز جمعه، در تهران، زیبایی و جلال جشن و شادی نمایان شد.
مکان به برج حمل داشت مهر و ماه به جدی
زآفتاب رخش گشت چون جهان روشن
هوش مصنوعی: در زمانی که ماه و خورشید در موقعیت خاصی از برج‌ها قرار داشتند، زمین به روشنایی درآمد و جهان به روشنی و زیبایی پر شد.
به فرق منتظران گشت آن همایون فال
به سال نیک تخافوی ئیل سایه فکن
هوش مصنوعی: در نتیجه انتظار منتظران، آن حالت خوشی و خوبی به وجود آمد که نشانه سالی خوش و پربرکت است.
قرین طالع مسعود گشت چون مولود
به مجمعی پی تاریک سال رفت سخن
هوش مصنوعی: زمانی که فردی با خوش‌اقبالی به دنیا آمد، به جایی رفت که در آن تجمعی وجود داشت و در دل تاریکی سال، سخنی گفت.
به فرّخی پی تاریخ او سرود محیط
دهد به ملک جهان زیب کاظم بن حسن
هوش مصنوعی: این بیت به مفهوم تداوم و زیبایی تاریخ یک شخصیت خاص اشاره دارد. به شکلی شاعرانه، نیک‌نامی و افتخار او را در جهان بیان می‌کند و تأکید می‌کند که این فرد، کاظم بن حسن، نقشی مهم و زیبا در تاریخ دارد. همچنین، به تجمل و فضیلت‌های او در ملک جهانی اشاره می‌کند.
همیشه تا بود از گل طراوت گلزار
مدام تا که زسرو سهی است زیب چمن
هوش مصنوعی: همیشه تا زمانی که گل‌ها زنده و شاداب هستند، زیبایی باغ ادامه دارد و چمن نیز به خاطر قامت بلند سروها زیباست.
قرین مام و پدر در پناه حجّت عصر
به کامرانی ماناد سالم و ایمن
هوش مصنوعی: در پناهیت و حفاظت حجت عصر، ما از خوشبختی و امنیت دائمی برخوردار خواهیم بود و با هم، در کنار مادر و پدر، به زندگی ادامه خواهیم داد.
به هرچه رأی نماید مدد رسد او را
ز لطف حق ملک العرش ایزد ذوالمن
هوش مصنوعی: هرکسی که برای چیزی تصمیم بگیرد و رأیی بدهد، از رحمت و لطف خداوند متعال کمک خواهد گرفت.