محیط قمیشمارهٔ ۱۱ - در منقبت ثامن الائمّه حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام
نسیم روح فزا از دیار دوست رسید
که کشتگان غم هجر را روان بخشید
بهار آمد و بهر نثار مقدم او
فشاند ابر بهاری زدیده مروارید
و عارض و خط دلجوی دوست سبزه و گل
به شاخسار شکفت و زجویبار دمید
قدح نهاده به کف لاله شد به طرف چمن
زمان عشرت و فصل گل است و دور نبید
جفا و جور رها کن به شکر این نعمت
که سرو قد ترا حدّ اعتدال رسید
ندیده هیچ زیانی هزار سود ببرد
هر آن که گنج ولی را به نقد مهر خرید
غلام همّت آن خواجه ی خردمندم
که درک فیض و سعادت به کسب مال گزید
ز تند باد حوادث فتاده کشتی دل
در آن محیط که او را کرانه نیست پدید
من و ملازمت آستان پیر مغان
که جام جم به گدایان آستان بخشید
مرا زباده غرض مهر احمد و آل است
که دل زساغر وحدت کَه اَلَست کشید
هُمای همّت من شاهباز اوج شرف
به بال شوق سوی آشیان قدس پرید
چو طفل طبع مرا مادر مشیّت زاد
به مهر عترت پاک رسول ناف برید
زبان به مدحت سلطان دین رضا بگشود
ز پیر عقل چو آموخت طرز گفت و شنید
شه سریر ولایت علی بن موسی
که جام زهر بلا را کشید و دم نکشید
امام ثامن ضامن که می تواند کرد
به یک اشاره به هر لحظه نه سپهر پدید
ولی ایزد یکتا که دست همت او
هماره قفل مهمات خلق راست کلید
«محیط» از شرف بندگی آل رسول
به دولت أبد و مُلک لایزال رسید
شمارهٔ ۱۰ - در مدح امام هفتم باب الحوائج حضرت امام موسی کاظم علیه السلام: یار برفت و دور از او، صبر و قرار شد زکفشمارهٔ ۱۲ - در مدح بابُ المراد حضرت امام محمد تقی جواد علیه السلام: کجا است زنده دلی کاملی مسیح دمی
اطلاعات
وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: چکامه
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
نسیم روح فزا از دیار دوست رسید
که کشتگان غم هجر را روان بخشید
هوش مصنوعی: نسیم ملایمی از دیار معشوق به ما رسید و باعث شد که افرادی که به خاطر دوری او دچار غم و اندوه شده بودند، آرامش و شادی پیدا کنند.
بهار آمد و بهر نثار مقدم او
فشاند ابر بهاری زدیده مروارید
هوش مصنوعی: بهار فرا رسیده و برای خوشامدگویی به آن، باران بهاری مانند مروارید بر زمین می‌بارد.
و عارض و خط دلجوی دوست سبزه و گل
به شاخسار شکفت و زجویبار دمید
هوش مصنوعی: صورت دلنشین و زیبای محبوب، مانند گل و سبزه در باغستان شکوفا شده است و نسیمی از نهرها به کوه‌ها وزیده است.
قدح نهاده به کف لاله شد به طرف چمن
زمان عشرت و فصل گل است و دور نبید
هوش مصنوعی: لیوان را در دست گرفتم و به سمت چمن نگاه کردم. اکنون زمان خوش‌گذرانی و فصل گل‌هاست و دور دور نوشیدن شراب است.
جفا و جور رها کن به شکر این نعمت
که سرو قد ترا حدّ اعتدال رسید
هوش مصنوعی: آزار و ظلم را کنار بگذار و به خاطر این نعمت قدردانی کن، زیرا قد و قامت تو به اندازه‌ای متناسب و خوش فرم شده است.
ندیده هیچ زیانی هزار سود ببرد
هر آن که گنج ولی را به نقد مهر خرید
هوش مصنوعی: هر کسی که با قلبی پر از محبت و با نیت نیک، به ارزش‌های واقعی و معنوی زندگی توجه کند، هرگز ضرر نخواهد کرد و در عوض، بهره‌های زیادی نصیبش می‌شود.
غلام همّت آن خواجه ی خردمندم
که درک فیض و سعادت به کسب مال گزید
هوش مصنوعی: من افتخار می‌کنم به کسی که با درایت و خردش، راه رسیدن به سعادت و خوشبختی را در کار و تلاش برای کسب درآمد یافته است.
ز تند باد حوادث فتاده کشتی دل
در آن محیط که او را کرانه نیست پدید
هوش مصنوعی: کشتی دل در میان تندبادی از حوادث گرفتار شده و در جایی است که هیچ ساحلی برای نجاتش دیده نمی‌شود.
من و ملازمت آستان پیر مغان
که جام جم به گدایان آستان بخشید
هوش مصنوعی: من و همیشگی بودن در کنار درگاه پیر مغان، جایی که جام جم به گدایان داده می‌شود.
مرا زباده غرض مهر احمد و آل است
که دل زساغر وحدت کَه اَلَست کشید
هوش مصنوعی: علاقه و هدف من از نوشیدن این باده، محبت به احمد و خاندان اوست، زیرا دلم از جام وحدت به سوی او جذب شده است.
هُمای همّت من شاهباز اوج شرف
به بال شوق سوی آشیان قدس پرید
هوش مصنوعی: هُما، پرنده‌ای افسانه‌ای و نماد شرف و بلندی، نشان‌دهنده‌ی آرزوهای بلند من است که با شور و شوق به سمت آشیانه‌ای مقدس و والا پرواز کرده است.
چو طفل طبع مرا مادر مشیّت زاد
به مهر عترت پاک رسول ناف برید
هوش مصنوعی: مثل اینکه در دوران کودکی، طبیعت من با مشیت الهی متولد شد و با محبت اهل بیت پاک پیامبر، آغاز زندگی‌ام را رقم زدند.
زبان به مدحت سلطان دین رضا بگشود
ز پیر عقل چو آموخت طرز گفت و شنید
هوش مصنوعی: زبانم را به ستایش امام رضا گشودم، زیرا از تجربه‌های حکیمانه آموختم که چگونه باید سخن گفت و شنید.
شه سریر ولایت علی بن موسی
که جام زهر بلا را کشید و دم نکشید
هوش مصنوعی: علی بن موسی، که مقام والایی دارد، در برابر مشکلات و سختی‌ها، صبر و استقامتش را حفظ کرد و حتی زمانی که زهر بلا را نوشید، لحظه‌ای خاموش نشد.
امام ثامن ضامن که می تواند کرد
به یک اشاره به هر لحظه نه سپهر پدید
هوش مصنوعی: امام هشتم (علی بن موسی الرضا) قادر است در هر لحظه و با یک اشاره خود، به تمام جهان و حیاتی که در آن وجود دارد، تسلط و مدیریت کند.
ولی ایزد یکتا که دست همت او
هماره قفل مهمات خلق راست کلید
هوش مصنوعی: خدای یکتا که همیشه با قدرت و اراده‌اش، مشکلات و نیازهای مخلوقات را می‌گشاید و راه حل‌ها را در اختیارشان قرار می‌دهد.
«محیط» از شرف بندگی آل رسول
به دولت أبد و مُلک لایزال رسید
هوش مصنوعی: به خاطر مقام و بزرگی بندگی خاندان پیامبر، به نعمت‌های جاویدان و سلطنتی پایدار دست یافت.