گنجور

شمارهٔ ۱۰۹ - در تیر زدن شاه مبرور بر پلنگ

شد زمین سیم گون از تیر خسرو لعل رنگ
در کجا در کوهساران از چه از خون پلنگ
در بهاران نی عجب گر لاله می روید زخاک
در زمستان تیر خسرو لاله رویاند زسنگ
یک تنه شه می کند صید پلنگان جفت جفت
هم چنان کز خیل مرغان شاهباز تیز چنگ
داستان پیل مست و تیر رستم تازه شد
زان چه در کار پلنگان کرد با تیر تفنگ
بازوی صید افکنش شد شُهره در صید افکنی
در همه اقطار ایران تا به اقصای فرنگ
شب به عشرت تاز و در هر روز صیدی تازه کن
گه گوزن و گاه قوچ و گه پلنگ و گاه رنگ

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

شد زمین سیم گون از تیر خسرو لعل رنگ
در کجا در کوهساران از چه از خون پلنگ
هوش مصنوعی: زمین از تیر خسرو به رنگ سیم درآمده است. در کجا و در کوه‌ها چه اتفاقی افتاده که از خون پلنگ رنگین شده است؟
در بهاران نی عجب گر لاله می روید زخاک
در زمستان تیر خسرو لاله رویاند زسنگ
هوش مصنوعی: در فصل بهار جای تعجب نیست که لاله از خاک می‌روید، اما در زمستان، خسرو (فرمانروایند) هم لاله را از سنگ می‌رواند.
یک تنه شه می کند صید پلنگان جفت جفت
هم چنان کز خیل مرغان شاهباز تیز چنگ
هوش مصنوعی: تنها و بی‌همتا، او به شکار پلنگ‌ها می‌پردازد، در حالی که این کار را با قدرت و مهارت انجام می‌دهد. مانند پرنده‌ای که در میان گروهی از شاهبازان، با چنگال‌های تیز خود می‌درخشد.
داستان پیل مست و تیر رستم تازه شد
زان چه در کار پلنگان کرد با تیر تفنگ
هوش مصنوعی: داستان فیل مست و تیر رستم دوباره زنده شد، چون اتفاقی که رستم با تیرش برای پلنگان رقم زد، یادآور آن ماجراست.
بازوی صید افکنش شد شُهره در صید افکنی
در همه اقطار ایران تا به اقصای فرنگ
هوش مصنوعی: بازوی شکارچی‌اش در هنر شکار شهرتی پیدا کرده که در تمام ایران و حتی در دورترین نقاط غرب هم به شناخته شده است.
شب به عشرت تاز و در هر روز صیدی تازه کن
گه گوزن و گاه قوچ و گه پلنگ و گاه رنگ
هوش مصنوعی: در شب‌ها از خوشی لذت ببر و در هر روز یک شکار جدید انجام بده؛ گاهی یک گوزن، گاهی یک قوچ، گاهی یک پلنگ و گاهی هم رنگ و زیبایی دیگر.