گنجور

شمارهٔ ۱۰۸ - در مدح سلطان سعید شهید ناصرالدین شاه

فرخنده باد نوروز بر شهریار آفاق
بوالنّصر ناصرالدین شاه خجسته اخلاق
خورشید تاجداران فرخنده ظلّ یزدان
فرمانده سلاطین مولی الملوک آفاق
گر ظلّ کردگارش خواندم بود سزاوار
باشد خدیو عادل بر خلق ظلّ خلّاق
در جمع خسروانش نتوان نظیر جستن
این بی همال خسرو باشد زخسروان طاق
باشد فروغ رویش بهتر زچارمین نجم
باشد اساس قدرش برتر زهفتمین طاق
چون مفلساتن به دولت خستگان به راحت
دل ها به او است راغب جان ها به او است مشتاق
تیغ خجسته ی او است مفتاح هفت کشور
با این خجسته مفتاح مفتوح گردد آفاق
جستم زنکته دانی مصداق سوره ی فتح
گفتا که رایت او این آیه راست مصداق
برهان فیض سرمد ذات ستوده ی او است
که آسوده عالمی را دارد زفرط اشفاق
هر روز او چو نوروز فیروز باد تا هست
روز وصال معشوق عید سعید عشاق
دیوان نظم من گشت حِرز شهان محیطا
تا نام نیک شاهش گردیده زیب اوراق

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن (مضارع مثمن اخرب)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

فرخنده باد نوروز بر شهریار آفاق
بوالنّصر ناصرالدین شاه خجسته اخلاق
هوش مصنوعی: نوروز مبارک باد بر پادشاه جهان، ناصرالدین شاه، که دارای اخلاق نیک و خوب است.
خورشید تاجداران فرخنده ظلّ یزدان
فرمانده سلاطین مولی الملوک آفاق
هوش مصنوعی: خورشید، نشانه‌ی سعادت و خوشبختی برای فرمانروایان است و سایه‌ی پروردگار بر سر سلاطین و سروران جهان می‌تابد.
گر ظلّ کردگارش خواندم بود سزاوار
باشد خدیو عادل بر خلق ظلّ خلّاق
هوش مصنوعی: اگر سایه‌ای از وجود خدایش را بخوانم، سزاوار است که او به عنوان پادشاه عادلی بر روی خلق، سایه‌ساری از خلاقیت و لطافت داشته باشد.
در جمع خسروانش نتوان نظیر جستن
این بی همال خسرو باشد زخسروان طاق
هوش مصنوعی: در میان جمع پادشاهان، یافتن همتایی برای این بی‌نظیر که از میان پادشاهان برتر است، ممکن نیست.
باشد فروغ رویش بهتر زچارمین نجم
باشد اساس قدرش برتر زهفتمین طاق
هوش مصنوعی: زیبایی چهره‌اش از همه نورانی‌تر است و پایه‌گذاری شخصیتش از همه‌ی ستاره‌ها والاتر و برجسته‌تر می‌باشد.
چون مفلساتن به دولت خستگان به راحت
دل ها به او است راغب جان ها به او است مشتاق
هوش مصنوعی: چون افراد ناتوان و بی‌بضاعت به سرنوشت خود راضی هستند، دل‌های خسته و رنجور به آرامش می‌رسند و جان‌های بی‌تاب و مشتاق به او گرایش دارند.
تیغ خجسته ی او است مفتاح هفت کشور
با این خجسته مفتاح مفتوح گردد آفاق
هوش مصنوعی: تیغ خوشبخت و نیکوی او کلید هفت سرزمین است و با این کلید خوب، افق‌ها گشوده خواهد شد.
جستم زنکته دانی مصداق سوره ی فتح
گفتا که رایت او این آیه راست مصداق
هوش مصنوعی: من به سراغ نکته‌ای رفتم که در ارتباط با سوره‌ی فتح است. او گفت: نشانه‌ی او همین آیه است.
برهان فیض سرمد ذات ستوده ی او است
که آسوده عالمی را دارد زفرط اشفاق
هوش مصنوعی: وجود خداوند بی‌پایان و ستوده‌ای است که به واسطه‌ی بخشش و لطف خود، جهانیان را از شدت نیاز و دشواری‌ها آسوده خاطر می‌کند.
هر روز او چو نوروز فیروز باد تا هست
روز وصال معشوق عید سعید عشاق
هوش مصنوعی: هر روز او مانند روز اول فروردین خوش و شاداب باشد تا زمانی که روز وصال معشوق، روز خوشی و شادی عاشقان به وقوع بپیوندد.
دیوان نظم من گشت حِرز شهان محیطا
تا نام نیک شاهش گردیده زیب اوراق
هوش مصنوعی: کتاب شعر من به دژی برای حفاظت از شاهان تبدیل شد، تا نام نیک شاه در صفحات آن زیبایی ببخشد.