گنجور

شمارهٔ ۴۴

جانفشانی بکن ار می طلبی جانان را
کس بجانان نرسد تا نفشاند جان را
روی بر خاک بنه تا که بر افلاک روی
سر بده تا نگری سروری دوران را
ماه کنعان نرود بر فلک حشمت مصر
تا نبیند الم چه، ستم زندان را
نوح را کشتی امید به ساحل نرسد
تا نیابد غم غرق و خطر طوفان را
همت خضر کند طی بیابان فنا
ورنه کی بوده نشان ز آب بقا حیوان را
حسن لیلی طلبد شیفته ای چون مجنون
که بیکباره کند ترک سر و سامان را
نافۀ مشک ختا تا نخورد خون جگر
نبرد رونق گلزار بهارستان را
تا شقائق نکشد بار مشقت عمری
نرباید بلطافت دل چون نعمان را
مفتقر گر نکشی پای طلب زانسر کوی
دست در حلقۀ زنی زلف عبیر افشان را

اطلاعات

وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: سید محمدرضا شهیم

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

جانفشانی بکن ار می طلبی جانان را
کس بجانان نرسد تا نفشاند جان را
هوش مصنوعی: اگر می‌خواهی به معشوق خود دسترسی پیدا کنی، باید فداکاری کنی، زیرا هیچ‌کس نمی‌تواند به او برسد تا جان خود را نثار کند.
روی بر خاک بنه تا که بر افلاک روی
سر بده تا نگری سروری دوران را
هوش مصنوعی: بر زمین نشسته و با تواضع رفتار کن تا به مقام والای آسمانی دست یابی و بر گردن خود تاج فرمانروایی را بگذاری.
ماه کنعان نرود بر فلک حشمت مصر
تا نبیند الم چه، ستم زندان را
هوش مصنوعی: تقدیر و سعادت سرزمین مصر از حضور ماه کنعان، که به زیبایی و شکوه معروف است، منحصر به فرد است. او هرگز بر آسمان مصر نمی‌تابد مگر اینکه زجر و رنج زندان را ببیند و ظلمی را که بر او رفته است.
نوح را کشتی امید به ساحل نرسد
تا نیابد غم غرق و خطر طوفان را
هوش مصنوعی: نوح فقط باید به امید خود ادامه می‌داد و نباید نگران غرق شدن یا خطر طوفان باشد تا به ساحل برسد.
همت خضر کند طی بیابان فنا
ورنه کی بوده نشان ز آب بقا حیوان را
هوش مصنوعی: اگر اراده و تلاش خضر را در عبور از بیابان فنا داشته باشی، پس چگونه ممکن است نشانی از آب بقا برای موجودات زنده وجود نداشته باشد؟
حسن لیلی طلبد شیفته ای چون مجنون
که بیکباره کند ترک سر و سامان را
هوش مصنوعی: حسن لیلی همچون مجنونی را می‌طلبد که همه چیزش را یک‌باره رها کند و به عشق او دیوانه‌وار بپردازد.
نافۀ مشک ختا تا نخورد خون جگر
نبرد رونق گلزار بهارستان را
هوش مصنوعی: عطر خوش مشکی که از سرزمین ختا می‌آید، تا زمانی که خون دل نریزد، نمی‌تواند زیبایی گلزار بهار را تحت تأثیر قرار دهد.
تا شقائق نکشد بار مشقت عمری
نرباید بلطافت دل چون نعمان را
هوش مصنوعی: تا زمانی که گل‌های شقایق بار تحمل سختی و رنج را به دوش نکشند، دلی لطیف و حساس مانند دل نعمان نخواهد بود.
مفتقر گر نکشی پای طلب زانسر کوی
دست در حلقۀ زنی زلف عبیر افشان را
هوش مصنوعی: اگر کسی که در تنگنای مالی است، قدم به سوی درخواست کمک نگذارد، چگونه می‌تواند خود را به جایی برساند که دستش به آغوش کسی که موهایش مانند عطر پخش شده است، برسد؟