قوله تعالی: رَفِیعُ الدَّرَجاتِ ذُو الْعَرْشِ بردارنده درجه‌ها افزونی زبر یکدیگر بندگان را خداوند عرش است، یُلْقِی الرُّوحَ مِنْ أَمْرِهِ می‌افکند پیغام که زندگانی دلهاست از سخن و فرمان خویش، عَلی مَنْ یَشاءُ مِنْ عِبادِهِ برو که خواهد از بندگان خویش، لِیُنْذِرَ یَوْمَ التَّلاقِ (۱۵) تا آگاه کند مردمان را از روز هم دیداری.
یَوْمَ هُمْ بارِزُونَ آن روز که آشکارا باشند ایشان چشمها یکدیگر را، لا یَخْفی عَلَی اللَّهِ مِنْهُمْ شَیْ‌ءٌ پوشیده نماند بر اللَّه از ایشان هیچ چیز، لِمَنِ الْمُلْکُ الْیَوْمَ اللَّه گوید: که راست پادشاهی امروز؟ لِلَّهِ الْواحِدِ الْقَهَّارِ (۱۶) هم خود گوید: اللَّه راست آن یگانه میراننده فروشکننده کم آورنده.
الْیَوْمَ تُجْزی و گوید امروز پاداش دهند، کُلُّ نَفْسٍ بِما کَسَبَتْ هر تنی را بآنچه کرد، لا ظُلْمَ الْیَوْمَ ستم نیست امروز بر کس، إِنَّ اللَّهَ سَرِیعُ الْحِسابِ (۱۷) اللَّه آسان توان زود شمارست.
وَ أَنْذِرْهُمْ یَوْمَ الْآزِفَةِ آگاه کن ایشان را و بترسان از ان روز نزدیک آمده، إِذِ الْقُلُوبُ لَدَی الْحَناجِرِ آن گه که دلها بر گلوها آید، کاظِمِینَ از بیم و اندوه، نفس خود فرو میگیرند، ما لِلظَّالِمِینَ مِنْ حَمِیمٍ ناگرویدگان را آن روز هیچ دوست نیست که ایشان را بکار آید، وَ لا شَفِیعٍ یُطاعُ (۱۸) و نه هیچ شفیع که بسخن او کار کنند.
یَعْلَمُ خائِنَةَ الْأَعْیُنِ میداند خیانت چشمها در نگرستن، وَ ما تُخْفِی الصُّدُورُ (۱۹) و آنچه می‌نهان دارد دلها.
وَ اللَّهُ یَقْضِی بِالْحَقِّ و اللَّه براستی و درستی و سزا کار راند، وَ الَّذِینَ یَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ و ایشان که ناگرویدگان ایشان را می‌خدایان خوانند فرود ازو، لا یَقْضُونَ بِشَیْ‌ءٍ هیچ کار نرانند و هیچ کار بر نگزارند و نتوانند، إِنَّ اللَّهَ هُوَ السَّمِیعُ الْبَصِیرُ (۲۰) اللَّه اوست که شنواست و بینا.
أَ وَ لَمْ یَسِیرُوا فِی الْأَرْضِ به نروند در زمین؟ فَیَنْظُرُوا کَیْفَ کانَ عاقِبَةُ الَّذِینَ کانُوا مِنْ قَبْلِهِمْ تا ببینند که چون بود سرانجام ایشان که پیش از ایشان بودند، کانُوا هُمْ أَشَدَّ مِنْهُمْ قُوَّةً ایشان سخت نیروتر بودند ازینان، وَ آثاراً فِی الْأَرْضِ و با نشانهاتر بودند در زمین در داشت و در توان، فَأَخَذَهُمُ اللَّهُ بِذُنُوبِهِمْ فرا گرفت اللَّه ایشان را بگناهان ایشان، وَ ما کانَ لَهُمْ مِنَ اللَّهِ مِنْ واقٍ (۲۱) و هیچ باز پوشنده‌ای نبود که ایشان را از اللَّه باز پوشیدی.
ذلِکَ بِأَنَّهُمْ آن بآن بود بایشان، کانَتْ تَأْتِیهِمْ رُسُلُهُمْ بِالْبَیِّناتِ که بایشان می‌آمد پیغامبران بپیغامها و نشانهای روشن، فَکَفَرُوا فَأَخَذَهُمُ اللَّهُ بنگرویدند تا اللَّه فراگرفت ایشان را، إِنَّهُ قَوِیٌّ شَدِیدُ الْعِقابِ (۲۲) که او با نیروی است سخت‌گیر.
وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا مُوسی بِآیاتِنا فرستادیم موسی را بسخنان و نشانهای خویش، وَ سُلْطانٍ مُبِینٍ (۲۳) و حجتی آشکارا.
إِلی فِرْعَوْنَ وَ هامانَ وَ قارُونَ بفرعون و هامان و قارون، فَقالُوا ساحِرٌ کَذَّابٌ (۲۴) گفتند جادوی است دروغ زن. فَلَمَّا جاءَهُمْ بِالْحَقِّ مِنْ عِنْدِنا چون بایشان آمد موسی به پیغام راست از نزدیک ما، قالُوا اقْتُلُوا أَبْناءَ الَّذِینَ آمَنُوا مَعَهُ فرعون گفت و هامان: بکشید پسران ایشان که بموسی گرویده‌اند، وَ اسْتَحْیُوا نِساءَهُمْ و دختران ایشان زنده گذارید، وَ ما کَیْدُ الْکافِرِینَ إِلَّا فِی ضَلالٍ (۲۵) و نیست کوشش و ساز ناگرویدگان مگر در بیراهی و بیهودگی.
وَ قالَ فِرْعَوْنُ فرعون گفت ملاء خویش را: ذَرُونِی أَقْتُلْ مُوسی گذارید مرا تا بکشم موسی را، وَ لْیَدْعُ رَبَّهُ و موسی را گوئید تا خدای خویش را خواند آن گه، إِنِّی أَخافُ أَنْ یُبَدِّلَ دِینَکُمْ که من میترسم که کیش شما جدا کند و بگرداند، أَوْ أَنْ یُظْهِرَ فِی الْأَرْضِ الْفَسادَ (۲۶) و در زمین مصر دو گروهی و تباهی پدید آید.
وَ قالَ مُوسی إِنِّی عُذْتُ بِرَبِّی وَ رَبِّکُمْ موسی گفت: من فریاد میخواهم و زینهار بخداوند خویش و خداوند شما، مِنْ کُلِّ مُتَکَبِّرٍ لا یُؤْمِنُ بِیَوْمِ الْحِسابِ (۲۷) از هر گردنکشی که بنمی گرود بروز شمار.
وَ قالَ رَجُلٌ مُؤْمِنٌ مِنْ آلِ فِرْعَوْنَ مردی گفت گرویده بخدای از کسان فرعون، یَکْتُمُ إِیمانَهُ که ایمان خویش نهان میداشت: أَ تَقْتُلُونَ رَجُلًا أَنْ یَقُولَ رَبِّیَ اللَّهُ می‌بکشید مردی را از بهر آنکه میگوید خداوند من اللَّه؟
وَ قَدْ جاءَکُمْ بِالْبَیِّناتِ مِنْ رَبِّکُمْ و بشما آورد نشانها و معجزتهای آشکارا از خداوند شما، وَ إِنْ یَکُ کاذِباً فَعَلَیْهِ کَذِبُهُ و اگر می‌دروغ گوید دروغ او او را زیان دارد، وَ إِنْ یَکُ صادِقاً و اگر می‌راست گوید، یُصِبْکُمْ بَعْضُ الَّذِی یَعِدُکُمْ کمینه آنست که بشما رسد لختی از ان عذاب که شما را وعده میدهد، إِنَّ اللَّهَ لا یَهْدِی اللَّه راه ننماید و نه کار سازد، مَنْ هُوَ مُسْرِفٌ کَذَّابٌ (۲۸) کسی را که گزاف کار است دروغ زن.
یا قَوْمِ لَکُمُ الْمُلْکُ الْیَوْمَ ای قوم شما راست امروز پادشاهی، ظاهِرِینَ فِی الْأَرْضِ و شما بر زمین غالب، فَمَنْ یَنْصُرُنا مِنْ بَأْسِ اللَّهِ إِنْ جاءَنا پس آن کیست که فریاد رسد و ما را یاری دهد از سخت گرفتن اللَّه اگر بما آید، قالَ فِرْعَوْنُ فرعون گفت: ما أُرِیکُمْ إِلَّا ما أَری ننمایم شما را مگر آنچه صواب می‌بینم و راست، وَ ما أَهْدِیکُمْ إِلَّا سَبِیلَ الرَّشادِ (۲۹) و راه ننمایم شما را مگر براه راستی.
وَ قالَ الَّذِی آمَنَ یا قَوْمِ این مرد گفت که گرمیده بود: ای قوم، إِنِّی أَخافُ عَلَیْکُمْ من بر شما میترسم، مِثْلَ یَوْمِ الْأَحْزابِ (۳۰) از روزی چون روزهای سپاههای کفر که پیش از شما بودند.
مِثْلَ دَأْبِ قَوْمِ نُوحٍ وَ عادٍ وَ ثَمُودَ وَ الَّذِینَ مِنْ بَعْدِهِمْ چون روز قوم نوح و قوم هود و قوم صالح و ایشان که پس ایشان بودند، وَ مَا اللَّهُ یُرِیدُ ظُلْماً لِلْعِبادِ (۳۱) اللَّه بیداد خواه نیست رهیکان را.
وَ یا قَوْمِ إِنِّی أَخافُ عَلَیْکُمْ ای قوم من میترسم بر شما، یَوْمَ التَّنادِ (۳۳) از روزی که یکدیگر را می‌باز خوانید در بیچارگی و زاری.
یَوْمَ تُوَلُّونَ مُدْبِرِینَ روزی که از بیم پشتها بر میگردانید، ما لَکُمْ مِنَ اللَّهِ مِنْ عاصِمٍ و شما را از اللَّه نگاه دارنده‌ای نه، وَ مَنْ یُضْلِلِ اللَّهُ فَما لَهُ مِنْ هادٍ (۳۳) و هر که اللَّه او را بی‌راه کرد او را هیچ راه نماینده نیست.
وَ لَقَدْ جاءَکُمْ یُوسُفُ مِنْ قَبْلُ بِالْبَیِّناتِ و آمد بشما یوسف پیش ازین به پیغامهای روشن، فَما زِلْتُمْ فِی شَکٍّ مِمَّا جاءَکُمْ بِهِ هموار در گمان بودید از آنچه آورد او بشما، حَتَّی إِذا هَلَکَ تا آن گه که بمرد، قُلْتُمْ لَنْ یَبْعَثَ اللَّهُ مِنْ بَعْدِهِ رَسُولًا گفتید که اللَّه پس او فرستاده‌ای نفرستد، کَذلِکَ یُضِلُّ اللَّهُ هم چنان بی‌راه کند اللَّه مَنْ هُوَ مُسْرِفٌ مُرْتابٌ (۳۴) کسی را که گزاف کار بود بگمان.
الَّذِینَ یُجادِلُونَ فِی آیاتِ اللَّهِ ایشان که پیکار میکنند در نشانهای اللَّه، بِغَیْرِ سُلْطانٍ أَتاهُمْ بی‌حجتی که از آسمان آمد بایشان درستی آن را، کَبُرَ مَقْتاً عِنْدَ اللَّهِ وَ عِنْدَ الَّذِینَ آمَنُوا سخنی سخت زشت است نزدیک خدای و نزدیک گرویدگان، کَذلِکَ یَطْبَعُ اللَّهُ هم چنان مهر مینهد اللَّه، عَلی‌کُلِّ قَلْبِ مُتَکَبِّرٍ جَبَّارٍ (۳۵) بر دل هر گردن کشی خود کامه‌ای کامکار.
وَ قالَ فِرْعَوْنُ یا هامانُ ابْنِ لِی صَرْحاً فرعون گفت ای هامان بر او راز من طارمی، لَعَلِّی أَبْلُغُ الْأَسْبابَ (۳۶) تا مگر من بدرها رسم.
أَسْبابَ السَّماواتِ درهای آسمان، فَأَطَّلِعَ إِلی إِلهِ مُوسی تا مگر مرا دیدار افتد بخدای موسی، وَ إِنِّی لَأَظُنُّهُ کاذِباً و من می‌پندارم موسی را که دروغ میگوید، وَ کَذلِکَ زُیِّنَ لِفِرْعَوْنَ سُوءُ عَمَلِهِ هم چنان برآراستند فرعون را بد کرد او، وَ صُدَّ عَنِ السَّبِیلِ و برگردانیدند او را از راه راست، وَ ما کَیْدُ فِرْعَوْنَ إِلَّا فِی تَبابٍ (۳۷) و دستان گری فرعون نبود مگر در تباهی و نیستی.
برگردان به زبان ساده
قوله تعالی: رَفِیعُ الدَّرَجاتِ ذُو الْعَرْشِ بردارنده درجه‌ها افزونی زبر یکدیگر بندگان را خداوند عرش است، یُلْقِی الرُّوحَ مِنْ أَمْرِهِ می‌افکند پیغام که زندگانی دلهاست از سخن و فرمان خویش، عَلی مَنْ یَشاءُ مِنْ عِبادِهِ برو که خواهد از بندگان خویش، لِیُنْذِرَ یَوْمَ التَّلاقِ (۱۵) تا آگاه کند مردمان را از روز هم دیداری.
هوش مصنوعی: خداوند بلند مرتبه و صاحب عرش، درجات بندگان را یکی بالاتر از دیگری می‌افزاید و روح را از فرمان خود به کسانی که بخواهد، می‌فرستد. این روح پیام‌آور زندگی دلهاست و هدف از آن، هشدار به مردم درباره روز دیدار و محاسبه است.
یَوْمَ هُمْ بارِزُونَ آن روز که آشکارا باشند ایشان چشمها یکدیگر را، لا یَخْفی عَلَی اللَّهِ مِنْهُمْ شَیْ‌ءٌ پوشیده نماند بر اللَّه از ایشان هیچ چیز، لِمَنِ الْمُلْکُ الْیَوْمَ اللَّه گوید: که راست پادشاهی امروز؟ لِلَّهِ الْواحِدِ الْقَهَّارِ (۱۶) هم خود گوید: اللَّه راست آن یگانه میراننده فروشکننده کم آورنده.
هوش مصنوعی: در آن روز که همه انسان‌ها به طور آشکار حضور دارند و ناظر یکدیگر هستند، هیچ چیزی از دید خداوند پنهان نخواهد ماند. خداوند می‌پرسد: امروز مالکیت و پادشاهی از آن کیست؟ و خود پاسخ میدهد: پادشاهی از آن الله، یگانه و قهار است.
الْیَوْمَ تُجْزی و گوید امروز پاداش دهند، کُلُّ نَفْسٍ بِما کَسَبَتْ هر تنی را بآنچه کرد، لا ظُلْمَ الْیَوْمَ ستم نیست امروز بر کس، إِنَّ اللَّهَ سَرِیعُ الْحِسابِ (۱۷) اللَّه آسان توان زود شمارست.
هوش مصنوعی: امروز زمان پاداش دادن است و هرکس بر اساس اعمالش پاداش می‌گیرد. امروز هیچ‌گونه ستمی بر کسی نخواهد بود. خداوند بسیار زود حسابرسی می‌کند.
وَ أَنْذِرْهُمْ یَوْمَ الْآزِفَةِ آگاه کن ایشان را و بترسان از ان روز نزدیک آمده، إِذِ الْقُلُوبُ لَدَی الْحَناجِرِ آن گه که دلها بر گلوها آید، کاظِمِینَ از بیم و اندوه، نفس خود فرو میگیرند، ما لِلظَّالِمِینَ مِنْ حَمِیمٍ ناگرویدگان را آن روز هیچ دوست نیست که ایشان را بکار آید، وَ لا شَفِیعٍ یُطاعُ (۱۸) و نه هیچ شفیع که بسخن او کار کنند.
هوش مصنوعی: آنان را از روز نزدیک هشدار بده، روزی که دلها در گلو گیر خواهند کرد و از ترس و اندوه نفس خود را در سینه محبوس میکنند. در آن روز هیچ دوستی برای ظالمین نخواهد بود که به دردشان بخورد و نه شفیعی خواهند داشت که به او گوش داده شود.
یَعْلَمُ خائِنَةَ الْأَعْیُنِ میداند خیانت چشمها در نگرستن، وَ ما تُخْفِی الصُّدُورُ (۱۹) و آنچه می‌نهان دارد دلها.
هوش مصنوعی: او به خیانت چشمها در نگاه کردن و همچنین به آنچه در دلها پنهان است، آگاه است.
وَ اللَّهُ یَقْضِی بِالْحَقِّ و اللَّه براستی و درستی و سزا کار راند، وَ الَّذِینَ یَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ و ایشان که ناگرویدگان ایشان را می‌خدایان خوانند فرود ازو، لا یَقْضُونَ بِشَیْ‌ءٍ هیچ کار نرانند و هیچ کار بر نگزارند و نتوانند، إِنَّ اللَّهَ هُوَ السَّمِیعُ الْبَصِیرُ (۲۰) اللَّه اوست که شنواست و بینا.
هوش مصنوعی: خداوند به حق و انصاف حکم می‌کند و کسانی که غیر از او را می‌پرستند، هیچ قدرتی در انجام کاری ندارند و نمی‌توانند هیچ چیز را مدیریت کنند. البته خداوند شنوا و بیناست.
أَ وَ لَمْ یَسِیرُوا فِی الْأَرْضِ به نروند در زمین؟ فَیَنْظُرُوا کَیْفَ کانَ عاقِبَةُ الَّذِینَ کانُوا مِنْ قَبْلِهِمْ تا ببینند که چون بود سرانجام ایشان که پیش از ایشان بودند، کانُوا هُمْ أَشَدَّ مِنْهُمْ قُوَّةً ایشان سخت نیروتر بودند ازینان، وَ آثاراً فِی الْأَرْضِ و با نشانهاتر بودند در زمین در داشت و در توان، فَأَخَذَهُمُ اللَّهُ بِذُنُوبِهِمْ فرا گرفت اللَّه ایشان را بگناهان ایشان، وَ ما کانَ لَهُمْ مِنَ اللَّهِ مِنْ واقٍ (۲۱) و هیچ باز پوشنده‌ای نبود که ایشان را از اللَّه باز پوشیدی.
هوش مصنوعی: آیا آنها در زمین سیر نکردند تا ببینند عاقبت آنانی که پیش از ایشان بودند چه بود؟ آنها از نظر قدرت از اینها بسیار قوی‌تر بودند و نشانه‌های بیشتری در زمین از خود به جا گذاشتند. اما خداوند آنها را به خاطر گناهانشان گرفت و هیچ حفاظی نبود که آنها را از خداوند حفظ کند.
ذلِکَ بِأَنَّهُمْ آن بآن بود بایشان، کانَتْ تَأْتِیهِمْ رُسُلُهُمْ بِالْبَیِّناتِ که بایشان می‌آمد پیغامبران بپیغامها و نشانهای روشن، فَکَفَرُوا فَأَخَذَهُمُ اللَّهُ بنگرویدند تا اللَّه فراگرفت ایشان را، إِنَّهُ قَوِیٌّ شَدِیدُ الْعِقابِ (۲۲) که او با نیروی است سخت‌گیر.
هوش مصنوعی: این به این خاطر است که آنها مدام به پیام‌های روشن و نشانه‌های واضحی که پیامبرانشان برایشان می‌آوردند، بی‌اعتنا بودند. اما با این حال به کفر خود ادامه دادند و خداوند آنها را به شدت مجازات کرد، چرا که او قدرتی قوی و عذاب‌دهنده دارد.
وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا مُوسی بِآیاتِنا فرستادیم موسی را بسخنان و نشانهای خویش، وَ سُلْطانٍ مُبِینٍ (۲۳) و حجتی آشکارا.
هوش مصنوعی: ما موسی را با نشانه‌ها و دلایل روشن خود فرستادیم.
إِلی فِرْعَوْنَ وَ هامانَ وَ قارُونَ بفرعون و هامان و قارون، فَقالُوا ساحِرٌ کَذَّابٌ (۲۴) گفتند جادوی است دروغ زن. فَلَمَّا جاءَهُمْ بِالْحَقِّ مِنْ عِنْدِنا چون بایشان آمد موسی به پیغام راست از نزدیک ما، قالُوا اقْتُلُوا أَبْناءَ الَّذِینَ آمَنُوا مَعَهُ فرعون گفت و هامان: بکشید پسران ایشان که بموسی گرویده‌اند، وَ اسْتَحْیُوا نِساءَهُمْ و دختران ایشان زنده گذارید، وَ ما کَیْدُ الْکافِرِینَ إِلَّا فِی ضَلالٍ (۲۵) و نیست کوشش و ساز ناگرویدگان مگر در بیراهی و بیهودگی.
هوش مصنوعی: موسی به فرعون و هامان و قارون پیام آورد و گفتند او جادوگری دروغگو است. وقتی موسی با پیام حقیقی از جانب ما به آنها آمد، فرعون و هامان گفتند: "پسران کسانی که به او ایمان آورده‌اند را بکشید و دخترانشان را زنده بگذارید." و بر این باور بودند که تلاش‌های کافران در نهایت به بیهودگی و شکست منتهی می‌شود.
وَ قالَ فِرْعَوْنُ فرعون گفت ملاء خویش را: ذَرُونِی أَقْتُلْ مُوسی گذارید مرا تا بکشم موسی را، وَ لْیَدْعُ رَبَّهُ و موسی را گوئید تا خدای خویش را خواند آن گه، إِنِّی أَخافُ أَنْ یُبَدِّلَ دِینَکُمْ که من میترسم که کیش شما جدا کند و بگرداند، أَوْ أَنْ یُظْهِرَ فِی الْأَرْضِ الْفَسادَ (۲۶) و در زمین مصر دو گروهی و تباهی پدید آید.
هوش مصنوعی: فرعون به مشاورانش گفت: "اجازه دهید من موسی را بکشم و او از خداوندش کمک بخواهد، زیرا من نگرانم که او دین شما را تغییر دهد یا در زمین فساد و هرج و مرج به وجود آورد."
وَ قالَ مُوسی إِنِّی عُذْتُ بِرَبِّی وَ رَبِّکُمْ موسی گفت: من فریاد میخواهم و زینهار بخداوند خویش و خداوند شما، مِنْ کُلِّ مُتَکَبِّرٍ لا یُؤْمِنُ بِیَوْمِ الْحِسابِ (۲۷) از هر گردنکشی که بنمی گرود بروز شمار.
هوش مصنوعی: موسی گفت: من به پروردگارم و پروردگار شما پناه می‌برم، از هر متکبر و خودخواهی که به روز حساب ایمان ندارد.
وَ قالَ رَجُلٌ مُؤْمِنٌ مِنْ آلِ فِرْعَوْنَ مردی گفت گرویده بخدای از کسان فرعون، یَکْتُمُ إِیمانَهُ که ایمان خویش نهان میداشت: أَ تَقْتُلُونَ رَجُلًا أَنْ یَقُولَ رَبِّیَ اللَّهُ می‌بکشید مردی را از بهر آنکه میگوید خداوند من اللَّه؟
هوش مصنوعی: مردی از پیروان فرعون که ایمانش را مخفی نگه داشته بود، گفت: آیا شما مردی را می‌کشید فقط به خاطر اینکه میگوید خدای من الله است؟
وَ قَدْ جاءَکُمْ بِالْبَیِّناتِ مِنْ رَبِّکُمْ و بشما آورد نشانها و معجزتهای آشکارا از خداوند شما، وَ إِنْ یَکُ کاذِباً فَعَلَیْهِ کَذِبُهُ و اگر می‌دروغ گوید دروغ او او را زیان دارد، وَ إِنْ یَکُ صادِقاً و اگر می‌راست گوید، یُصِبْکُمْ بَعْضُ الَّذِی یَعِدُکُمْ کمینه آنست که بشما رسد لختی از ان عذاب که شما را وعده میدهد، إِنَّ اللَّهَ لا یَهْدِی اللَّه راه ننماید و نه کار سازد، مَنْ هُوَ مُسْرِفٌ کَذَّابٌ (۲۸) کسی را که گزاف کار است دروغ زن.
هوش مصنوعی: به شما نشانه‌ها و معجزات روشنی از سوی خداوندتان آورده شده است. اگر او دروغ بگوید، دروغ او به خودش ضرر خواهد زد. اما اگر او راست بگوید، ممکن است بخشی از عذابی که به شما وعده داده شده است به شما برسد. حقیقت این است که خداوند کسانی را که زیادی دروغ می‌گویند و زیاده‌روی میکنند، هدایت نمی‌کند.
یا قَوْمِ لَکُمُ الْمُلْکُ الْیَوْمَ ای قوم شما راست امروز پادشاهی، ظاهِرِینَ فِی الْأَرْضِ و شما بر زمین غالب، فَمَنْ یَنْصُرُنا مِنْ بَأْسِ اللَّهِ إِنْ جاءَنا پس آن کیست که فریاد رسد و ما را یاری دهد از سخت گرفتن اللَّه اگر بما آید، قالَ فِرْعَوْنُ فرعون گفت: ما أُرِیکُمْ إِلَّا ما أَری ننمایم شما را مگر آنچه صواب می‌بینم و راست، وَ ما أَهْدِیکُمْ إِلَّا سَبِیلَ الرَّشادِ (۲۹) و راه ننمایم شما را مگر براه راستی.
هوش مصنوعی: ای قوم! امروز شما سلطنت دارید و شما بر این زمین حاکم هستید. حال اگر عذابی از سوی خدا به سراغ ما بیاید، چه کسی می‌تواند ما را یاری دهد؟ فرعون گفت: من به شما جز آنچه را که خود درست می‌دانم، نمی‌گویم و شما را جز به راه راست ارشاد نمی‌کنم.
وَ قالَ الَّذِی آمَنَ یا قَوْمِ این مرد گفت که گرمیده بود: ای قوم، إِنِّی أَخافُ عَلَیْکُمْ من بر شما میترسم، مِثْلَ یَوْمِ الْأَحْزابِ (۳۰) از روزی چون روزهای سپاههای کفر که پیش از شما بودند.
هوش مصنوعی: او که ایمان آورده بود به قومش گفت: ای مردم، من بر شما میترسم، مانند روز گروه‌های مخالف که پیش از شما بودند.
مِثْلَ دَأْبِ قَوْمِ نُوحٍ وَ عادٍ وَ ثَمُودَ وَ الَّذِینَ مِنْ بَعْدِهِمْ چون روز قوم نوح و قوم هود و قوم صالح و ایشان که پس ایشان بودند، وَ مَا اللَّهُ یُرِیدُ ظُلْماً لِلْعِبادِ (۳۱) اللَّه بیداد خواه نیست رهیکان را.
هوش مصنوعی: مانند رفتار قوم نوح و قوم عاد و ثمود و دیگران که بعد از آنها بودند، خدا هیچ ظلمی به بندگان خود نمی‌خواهد. خداوند هرگز به بندگان خود ستم نخواهد کرد.
وَ یا قَوْمِ إِنِّی أَخافُ عَلَیْکُمْ ای قوم من میترسم بر شما، یَوْمَ التَّنادِ (۳۳) از روزی که یکدیگر را می‌باز خوانید در بیچارگی و زاری.
هوش مصنوعی: ای مردم، من نگران شما هستم از روزی که با صدای بلند یکدیگر را صدا می‌زنید و در حالت نجات از سختی و ناتوانی به سر می‌برید.
یَوْمَ تُوَلُّونَ مُدْبِرِینَ روزی که از بیم پشتها بر میگردانید، ما لَکُمْ مِنَ اللَّهِ مِنْ عاصِمٍ و شما را از اللَّه نگاه دارنده‌ای نه، وَ مَنْ یُضْلِلِ اللَّهُ فَما لَهُ مِنْ هادٍ (۳۳) و هر که اللَّه او را بی‌راه کرد او را هیچ راه نماینده نیست.
هوش مصنوعی: روزی خواهد آمد که شما به سرعت از ترس به عقب برمی‌گردید و در آن روز هیچ کس نیست که شما را از خدا محافظت کند. و هر کس که خدا او را به ضلالت کشاند، هیچ هدایتگری برای او نخواهد بود.
وَ لَقَدْ جاءَکُمْ یُوسُفُ مِنْ قَبْلُ بِالْبَیِّناتِ و آمد بشما یوسف پیش ازین به پیغامهای روشن، فَما زِلْتُمْ فِی شَکٍّ مِمَّا جاءَکُمْ بِهِ هموار در گمان بودید از آنچه آورد او بشما، حَتَّی إِذا هَلَکَ تا آن گه که بمرد، قُلْتُمْ لَنْ یَبْعَثَ اللَّهُ مِنْ بَعْدِهِ رَسُولًا گفتید که اللَّه پس او فرستاده‌ای نفرستد، کَذلِکَ یُضِلُّ اللَّهُ هم چنان بی‌راه کند اللَّه مَنْ هُوَ مُسْرِفٌ مُرْتابٌ (۳۴) کسی را که گزاف کار بود بگمان.
هوش مصنوعی: یوسف قبلاً با دلایل روشن و قانع‌کننده به شما آمد و شما همچنان در تردید نسبت به آنچه که او برایتان آورد، باقی ماندید. تا اینکه وقتی او وفات یافت، گفتید که خداوند بعد از او هیچ پیامبری نخواهد فرستاد. این چنین خداوند کسی را که در شک و تردید است و به بی راهه می‌رود، گمراه می‌کند.
الَّذِینَ یُجادِلُونَ فِی آیاتِ اللَّهِ ایشان که پیکار میکنند در نشانهای اللَّه، بِغَیْرِ سُلْطانٍ أَتاهُمْ بی‌حجتی که از آسمان آمد بایشان درستی آن را، کَبُرَ مَقْتاً عِنْدَ اللَّهِ وَ عِنْدَ الَّذِینَ آمَنُوا سخنی سخت زشت است نزدیک خدای و نزدیک گرویدگان، کَذلِکَ یَطْبَعُ اللَّهُ هم چنان مهر مینهد اللَّه، عَلی‌کُلِّ قَلْبِ مُتَکَبِّرٍ جَبَّارٍ (۳۵) بر دل هر گردن کشی خود کامه‌ای کامکار.
هوش مصنوعی: این آیات به کسانی اشاره دارد که در مورد آیات خداوند بدون حجت و دلیل به جدال و منازعه می‌پردازند. این عمل نزد خداوند و کسانی که ایمان آورده‌اند بسیار ناپسند و زشت است. خداوند بر دل کسانی که متکبر و ستمگر هستند، مهر می‌زند و آنها را از حقیقت دور می‌کند.
وَ قالَ فِرْعَوْنُ یا هامانُ ابْنِ لِی صَرْحاً فرعون گفت ای هامان بر او راز من طارمی، لَعَلِّی أَبْلُغُ الْأَسْبابَ (۳۶) تا مگر من بدرها رسم.
هوش مصنوعی: فرعون به هامان گفت: «برام ساختمانی بساز تا شاید به وسیله آن به علل و اسبابی که در آسمان‌ها هستند، دست یابم.»
أَسْبابَ السَّماواتِ درهای آسمان، فَأَطَّلِعَ إِلی إِلهِ مُوسی تا مگر مرا دیدار افتد بخدای موسی، وَ إِنِّی لَأَظُنُّهُ کاذِباً و من می‌پندارم موسی را که دروغ میگوید، وَ کَذلِکَ زُیِّنَ لِفِرْعَوْنَ سُوءُ عَمَلِهِ هم چنان برآراستند فرعون را بد کرد او، وَ صُدَّ عَنِ السَّبِیلِ و برگردانیدند او را از راه راست، وَ ما کَیْدُ فِرْعَوْنَ إِلَّا فِی تَبابٍ (۳۷) و دستان گری فرعون نبود مگر در تباهی و نیستی.
هوش مصنوعی: من به آسمان‌ها نگاه می‌کنم تا شاید بتوانم خدای موسی را ببینم. اما به او اعتقاد ندارم و فکر می‌کنم که او دروغ میگوید. همچنین، کارهای بد فرعون به گونه‌ای برای او زیبا جلوه داده شده است و او از راه راست منحرف شده است. در واقع، تلاش‌های فرعون جز در مسیر هلاکت و نابودی نیست.
میبدی