قوله تعالی: یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا ای ایشان که بگرویدند اذْکُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَیْکُمْ یاد کنید و یاد دارید نیکوکاری خداوند خویش بر خویشتن، إِذْ جاءَتْکُمْ جُنُودٌ آن گه که بشما آمد سپاهها، فَأَرْسَلْنا عَلَیْهِمْ رِیحاً فرو گشادیم بر ایشان بادی، وَ جُنُوداً لَمْ تَرَوْها و سپاهی که شما ایشان را نمی‌دیدید وَ کانَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ بَصِیراً (۹) و اللَّه بآنچه و میکردید بینا بود.
إِذْ جاؤُکُمْ آن گه که بشما آمدند، مِنْ فَوْقِکُمْ وَ مِنْ أَسْفَلَ مِنْکُمْ از زبر شما و از زیر شما، وَ إِذْ زاغَتِ الْأَبْصارُ و آن گه که چشمها در چشم خانها از بیم بگشت و کژ گشت، وَ بَلَغَتِ الْقُلُوبُ الْحَناجِرَ و خواستید دلها که بگلو رسید، وَ تَظُنُّونَ بِاللَّهِ الظُّنُونَا (۱۰) و بخدای ظن میبردید آنچه میبردید
هُنالِکَ ابْتُلِیَ الْمُؤْمِنُونَ آنجا و آن گه که مؤمنان می‌آزمودند، وَ زُلْزِلُوا زِلْزالًا شَدِیداً (۱۱) و بجنبانیدند ایشان را جنبانیدنی سخت.
وَ إِذْ یَقُولُ الْمُنافِقُونَ و آن گه که دورویان گفتند، وَ الَّذِینَ فِی قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ و ایشان که در دلهای ایشان بیماری بود، ما وَعَدَنَا اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وعده نداد ما را خدا و رسول، إِلَّا غُرُوراً (۱۲) مگر مکر و فریب.
وَ إِذْ قالَتْ طائِفَةٌ مِنْهُمْ و آن گه که گروهی از ایشان گفت، یا اهل یثرب ای مردمان مدینه، لا مُقامَ لَکُمْ نه جای شماست ایدر، فَارْجِعُوا باز گردید، وَ یَسْتَأْذِنُ فَرِیقٌ مِنْهُمُ النَّبِیَّ و دستوری میخواهد جوقی از ایشان از پیغامبر، یَقُولُونَ إِنَّ بُیُوتَنا عَوْرَةٌ و میگویند خانهای ما خالی است، وَ ما هِیَ بِعَوْرَةٍ و آن خانها خالی نیست و نااستوار، إِنْ یُرِیدُونَ إِلَّا فِراراً (۱۳) ایشان نمی‌خواهند مگر گریختن، وَ لَوْ دُخِلَتْ عَلَیْهِمْ مِنْ أَقْطارِها و اگر گرد بر گرد خانهای ایشان فرو گیرند و بر ایشان در آیند، ثُمَّ سُئِلُوا الْفِتْنَةَ آن گه از ایشان خواهند که از اسلام با پس آیند، لَآتَوْها بآن آیند وَ ما تَلَبَّثُوا بِها إِلَّا یَسِیراً (۱۴) و ایشان آنجا هیچ درنگ نکنند مگر اندکی، وَ لَقَدْ کانُوا عاهَدُوا اللَّهَ مِنْ قَبْلُ و نیز ایشان پیمان کرده بودند با خدای، پیش، لا یُوَلُّونَ الْأَدْبارَ که پشتها برنگردانند، وَ کانَ عَهْدُ اللَّهِ مَسْؤُلًا (۱۵) و پیمان خدای کوشیدنی است، قُلْ لَنْ یَنْفَعَکُمُ الْفِرارُ گوی سود ندارد گریختن، إِنْ فَرَرْتُمْ مِنَ الْمَوْتِ أَوِ الْقَتْلِ اگر گریزید از مرگ یا از کشتن، وَ إِذاً لا تُمَتَّعُونَ إِلَّا قَلِیلًا (۱۶) و آن گه که گریزید زنده نگذارند شما را مگر اندکی.
قُلْ مَنْ ذَا الَّذِی یَعْصِمُکُمْ مِنَ اللَّهِ گوی آن کیست که بجای دارد شما را و بکوشد از خدای، إِنْ أَرادَ بِکُمْ سُوءاً اگر خدای بشما بدی خواهد، أَوْ أَرادَ بِکُمْ رَحْمَةً یا اگر اللَّه بشما بخشایشی خواهد، وَ لا یَجِدُونَ لَهُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ و ایشان خویشتن را نیابند فرود از اللَّه، وَلِیًّا وَ لا نَصِیراً (۱۷) نه کارسازی و نه یاری.
قَدْ یَعْلَمُ اللَّهُ الْمُعَوِّقِینَ مِنْکُمْ میداند اللَّه کار در بندان از شما، وَ الْقائِلِینَ لِإِخْوانِهِمْ و ایشان که فرایاران خویش میگویند، هَلُمَّ إِلَیْنا که محمّد گذار و بما آی، وَ لا یَأْتُونَ الْبَأْسَ إِلَّا قَلِیلًا (۱۸) و بجنگ نیایند مگر اندکی.
أَشِحَّةً عَلَیْکُمْ خویشتن و توان خویشتن دریغ میدارند از شما، فَإِذا جاءَ الْخَوْفُ چون جنگ آید، رَأَیْتَهُمْ ایشان را بینی، یَنْظُرُونَ إِلَیْکَ مینگرند بتو، تَدُورُ أَعْیُنُهُمْ چشمهای ایشان در چشم خانها میگردد، کَالَّذِی یُغْشی عَلَیْهِ مِنَ الْمَوْتِ چون کسی در بیهوشی جان کند، فَإِذا ذَهَبَ الْخَوْفُ چون جنگ بشود، سَلَقُوکُمْ بِأَلْسِنَةٍ حِدادٍ در شما گزارند زبانهای تیز أَشِحَّةً عَلَی الْخَیْرِ سخت خشک و حریص و بخیل بر مال این جهانی، أُولئِکَ لَمْ یُؤْمِنُوا ایشان آنند که دلهای ایشان بنگروید، فَأَحْبَطَ اللَّهُ أَعْمالَهُمْ اللَّه کردارهای ایشان تباه کرد، وَ کانَ ذلِکَ عَلَی اللَّهِ یَسِیراً (۱۹) و آن بر خدای آسان بود
یَحْسَبُونَ الْأَحْزابَ لَمْ یَذْهَبُوا منافقان میپندارند که سپاه دشمنان بنه رفته‌اند بهزیمت، وَ إِنْ یَأْتِ الْأَحْزابُ و اگر سپاههای دشمنان باز آیند، یَوَدُّوا لَوْ أَنَّهُمْ بادُونَ فِی الْأَعْرابِ منافقان چنان دوست دارند و خواهند که بیابانیان بودندی از ایشان دور، یَسْئَلُونَ عَنْ أَنْبائِکُمْ خبرهای شما می‌پرسیدندی، وَ لَوْ کانُوا فِیکُمْ و اگر در میان شمایندی ما قاتَلُوا إِلَّا قَلِیلًا (۲۰) باز جنگ نکنندی مگر اندکی.
لَقَدْ کانَ لَکُمْ فِی رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ در رسول خدا جای بردن پی است و آساجستن نیکو، لِمَنْ کانَ یَرْجُوا اللَّهَ وَ الْیَوْمَ الْآخِرَ آن کس را که می‌ترسد از خدای و روز رستاخیز، وَ ذَکَرَ اللَّهَ کَثِیراً (۲۱) و خدای را یاد میکند فراوان، وَ لَمَّا رَأَ الْمُؤْمِنُونَ الْأَحْزابَ و چون گرویدگان، راست سپاههای دشمن دیدند، قالُوا گفتند، هذا ما وَعَدَنَا اللَّهُ وَ رَسُولُهُ این آنست که خدا ما را وعده داده بود و رسول او، وَ صَدَقَ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ و راست گفت خدا و رسول او وَ ما زادَهُمْ و نیفزود آن بلا ایشان را، إِلَّا إِیماناً وَ تَسْلِیماً (۲۲) مگر گرویدن و گردن نهادن و خویشتن بسپردن.
اطلاعات
منبع اولیه: کتابخانهٔ تصوف
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
قوله تعالی: یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا ای ایشان که بگرویدند اذْکُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَیْکُمْ یاد کنید و یاد دارید نیکوکاری خداوند خویش بر خویشتن، إِذْ جاءَتْکُمْ جُنُودٌ آن گه که بشما آمد سپاهها، فَأَرْسَلْنا عَلَیْهِمْ رِیحاً فرو گشادیم بر ایشان بادی، وَ جُنُوداً لَمْ تَرَوْها و سپاهی که شما ایشان را نمی‌دیدید وَ کانَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ بَصِیراً (۹) و اللَّه بآنچه و میکردید بینا بود.
هوش مصنوعی: ای کسانی که ایمان آورده‌اید، نعمت خدا را بر خود به خاطر بیاورید، زمانی که سپاهها به سوی شما آمدند. ما بر آنها بادی فرستادیم و سپاهی که شما آنها را نمی‌دیدید. و خداوند به آنچه که انجام می‌دادید، بصیر و آگاه بود.
إِذْ جاؤُکُمْ آن گه که بشما آمدند، مِنْ فَوْقِکُمْ وَ مِنْ أَسْفَلَ مِنْکُمْ از زبر شما و از زیر شما، وَ إِذْ زاغَتِ الْأَبْصارُ و آن گه که چشمها در چشم خانها از بیم بگشت و کژ گشت، وَ بَلَغَتِ الْقُلُوبُ الْحَناجِرَ و خواستید دلها که بگلو رسید، وَ تَظُنُّونَ بِاللَّهِ الظُّنُونَا (۱۰) و بخدای ظن میبردید آنچه میبردید
هوش مصنوعی: زمانی که دشمنان به شما حمله کردند، از بالای سرتان و از پایین پایتان، و در آن هنگام که چشمها از ترس به اطراف می‌چرخید و در موقعیت‌های سخت نگران بودند، دلها به شدت تند تند می‌زد و به گلویتان نزدیک می‌شد، و شما درباره خداوند گمان‌هایی میبردید که ممکن بود متفاوت باشد.
هُنالِکَ ابْتُلِیَ الْمُؤْمِنُونَ آنجا و آن گه که مؤمنان می‌آزمودند، وَ زُلْزِلُوا زِلْزالًا شَدِیداً (۱۱) و بجنبانیدند ایشان را جنبانیدنی سخت.
هوش مصنوعی: در آن زمان، مؤمنان مورد آزمایش قرار گرفتند و به شدت دچار اضطراب و نگرانی شدند.
وَ إِذْ یَقُولُ الْمُنافِقُونَ و آن گه که دورویان گفتند، وَ الَّذِینَ فِی قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ و ایشان که در دلهای ایشان بیماری بود، ما وَعَدَنَا اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وعده نداد ما را خدا و رسول، إِلَّا غُرُوراً (۱۲) مگر مکر و فریب.
هوش مصنوعی: دورویان گفتند که کسانی که در دل‌هایشان بیماری وجود دارد، مدعی شدند که آیا خدا و پیامبرش به ما وعده‌ای جز فریب داده‌اند.
وَ إِذْ قالَتْ طائِفَةٌ مِنْهُمْ و آن گه که گروهی از ایشان گفت، یا اهل یثرب ای مردمان مدینه، لا مُقامَ لَکُمْ نه جای شماست ایدر، فَارْجِعُوا باز گردید، وَ یَسْتَأْذِنُ فَرِیقٌ مِنْهُمُ النَّبِیَّ و دستوری میخواهد جوقی از ایشان از پیغامبر، یَقُولُونَ إِنَّ بُیُوتَنا عَوْرَةٌ و میگویند خانهای ما خالی است، وَ ما هِیَ بِعَوْرَةٍ و آن خانها خالی نیست و نااستوار، إِنْ یُرِیدُونَ إِلَّا فِراراً (۱۳) ایشان نمی‌خواهند مگر گریختن، وَ لَوْ دُخِلَتْ عَلَیْهِمْ مِنْ أَقْطارِها و اگر گرد بر گرد خانهای ایشان فرو گیرند و بر ایشان در آیند، ثُمَّ سُئِلُوا الْفِتْنَةَ آن گه از ایشان خواهند که از اسلام با پس آیند، لَآتَوْها بآن آیند وَ ما تَلَبَّثُوا بِها إِلَّا یَسِیراً (۱۴) و ایشان آنجا هیچ درنگ نکنند مگر اندکی، وَ لَقَدْ کانُوا عاهَدُوا اللَّهَ مِنْ قَبْلُ و نیز ایشان پیمان کرده بودند با خدای، پیش، لا یُوَلُّونَ الْأَدْبارَ که پشتها برنگردانند، وَ کانَ عَهْدُ اللَّهِ مَسْؤُلًا (۱۵) و پیمان خدای کوشیدنی است، قُلْ لَنْ یَنْفَعَکُمُ الْفِرارُ گوی سود ندارد گریختن، إِنْ فَرَرْتُمْ مِنَ الْمَوْتِ أَوِ الْقَتْلِ اگر گریزید از مرگ یا از کشتن، وَ إِذاً لا تُمَتَّعُونَ إِلَّا قَلِیلًا (۱۶) و آن گه که گریزید زنده نگذارند شما را مگر اندکی.
هوش مصنوعی: وقتی که گروهی از آنها گفتند: "ای مردم یثرب، برای شما دیگر جایی در اینجا نیست، برگردید." تعدادی از آنها از پیامبر اجازه می‌خواستند و می‌گفتند: "خانه‌های ما بی‌پناه و ناامن است" در حالی که حقیقتاً خانه‌هایشان چنین نبود. آنها تنها خواهان فرار بودند. اگر دشمنان به دور خانه‌هایشان می‌آمدند و به آنها حمله می‌کردند، حتماً از دین خود برمی‌گشتند و در این حالت هیچ درنگی نمی‌کردند جز مدت کوتاهی. همچنین، آنها قبلاً با خداوند عهد کرده بودند که هرگز پشت به دشمن نکنند و این پیمان با خداوند مسئولیت‌بردار است. بفرمایید: "فرار از مرگ یا کشته شدن به شما سودی نخواهد رساند و اگر فرار کنید، کمتر از اندکی زندگی می‌کنید."
قُلْ مَنْ ذَا الَّذِی یَعْصِمُکُمْ مِنَ اللَّهِ گوی آن کیست که بجای دارد شما را و بکوشد از خدای، إِنْ أَرادَ بِکُمْ سُوءاً اگر خدای بشما بدی خواهد، أَوْ أَرادَ بِکُمْ رَحْمَةً یا اگر اللَّه بشما بخشایشی خواهد، وَ لا یَجِدُونَ لَهُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ و ایشان خویشتن را نیابند فرود از اللَّه، وَلِیًّا وَ لا نَصِیراً (۱۷) نه کارسازی و نه یاری.
هوش مصنوعی: بفرمایید، چه کسی می‌تواند از خداوند شما را حفظ کند اگر او بخواهد به شما بدی کند یا بخواهد به شما رحمت عطا کند؟ و هیچ‌کس نمی‌تواند غیر از خداوند برای شما یاری دهنده یا پناهگاهی پیدا کند.
قَدْ یَعْلَمُ اللَّهُ الْمُعَوِّقِینَ مِنْکُمْ میداند اللَّه کار در بندان از شما، وَ الْقائِلِینَ لِإِخْوانِهِمْ و ایشان که فرایاران خویش میگویند، هَلُمَّ إِلَیْنا که محمّد گذار و بما آی، وَ لا یَأْتُونَ الْبَأْسَ إِلَّا قَلِیلًا (۱۸) و بجنگ نیایند مگر اندکی.
هوش مصنوعی: خداوند به خوبی از میان شما کسانی را که مانع انجام کارها هستند، می‌شناسد و همچنین افرادی را که به برادران خود میگویند: "بیایید به سمت ما"، میداند. اما آنها به جنگ نمی‌آیند، جز با عده‌ای کم و اندک.
أَشِحَّةً عَلَیْکُمْ خویشتن و توان خویشتن دریغ میدارند از شما، فَإِذا جاءَ الْخَوْفُ چون جنگ آید، رَأَیْتَهُمْ ایشان را بینی، یَنْظُرُونَ إِلَیْکَ مینگرند بتو، تَدُورُ أَعْیُنُهُمْ چشمهای ایشان در چشم خانها میگردد، کَالَّذِی یُغْشی عَلَیْهِ مِنَ الْمَوْتِ چون کسی در بیهوشی جان کند، فَإِذا ذَهَبَ الْخَوْفُ چون جنگ بشود، سَلَقُوکُمْ بِأَلْسِنَةٍ حِدادٍ در شما گزارند زبانهای تیز أَشِحَّةً عَلَی الْخَیْرِ سخت خشک و حریص و بخیل بر مال این جهانی، أُولئِکَ لَمْ یُؤْمِنُوا ایشان آنند که دلهای ایشان بنگروید، فَأَحْبَطَ اللَّهُ أَعْمالَهُمْ اللَّه کردارهای ایشان تباه کرد، وَ کانَ ذلِکَ عَلَی اللَّهِ یَسِیراً (۱۹) و آن بر خدای آسان بود
هوش مصنوعی: آنها به شدت خود و قدرتشان را از شما دریغ میدارند. اما وقتی که ترس، مانند جنگ، به آنها نزدیک می‌شود، می‌بینی که به تو نگاه می‌کنند و چشمانشان به دور می‌چرخد، مانند کسی که در آستانه مرگ بیهوش شده است. اما وقتی ترس از بین می‌رود، به شما با زبانهای تند و تیز حمله می‌کنند و به شدت بخیل و حریص بر مال دنیا هستند. این‌ها کسانی هستند که ایمان ندارند و دل‌هایشان سخت شده است. به همین دلیل، خداوند اعمال آنها را تباه کرده و این برای خداوند آسان است.
یَحْسَبُونَ الْأَحْزابَ لَمْ یَذْهَبُوا منافقان میپندارند که سپاه دشمنان بنه رفته‌اند بهزیمت، وَ إِنْ یَأْتِ الْأَحْزابُ و اگر سپاههای دشمنان باز آیند، یَوَدُّوا لَوْ أَنَّهُمْ بادُونَ فِی الْأَعْرابِ منافقان چنان دوست دارند و خواهند که بیابانیان بودندی از ایشان دور، یَسْئَلُونَ عَنْ أَنْبائِکُمْ خبرهای شما می‌پرسیدندی، وَ لَوْ کانُوا فِیکُمْ و اگر در میان شمایندی ما قاتَلُوا إِلَّا قَلِیلًا (۲۰) باز جنگ نکنندی مگر اندکی.
هوش مصنوعی: منافقان گمان می‌کنند که دشمنان شکست خورده‌اند و دیگر به میدان نمی‌آیند. اما اگر این دشمنان دوباره بازگردند، آنها آرزو می‌کنند که ای کاش از آنها به دور بودند و در دل صحرا زندگی می‌کردند. آنها در پی اخبار شما هستند و اگر در میان شما بودند، فقط چند نفر بودند که حاضر به جنگیدن می‌شدند.
لَقَدْ کانَ لَکُمْ فِی رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ در رسول خدا جای بردن پی است و آساجستن نیکو، لِمَنْ کانَ یَرْجُوا اللَّهَ وَ الْیَوْمَ الْآخِرَ آن کس را که می‌ترسد از خدای و روز رستاخیز، وَ ذَکَرَ اللَّهَ کَثِیراً (۲۱) و خدای را یاد میکند فراوان، وَ لَمَّا رَأَ الْمُؤْمِنُونَ الْأَحْزابَ و چون گرویدگان، راست سپاههای دشمن دیدند، قالُوا گفتند، هذا ما وَعَدَنَا اللَّهُ وَ رَسُولُهُ این آنست که خدا ما را وعده داده بود و رسول او، وَ صَدَقَ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ و راست گفت خدا و رسول او وَ ما زادَهُمْ و نیفزود آن بلا ایشان را، إِلَّا إِیماناً وَ تَسْلِیماً (۲۲) مگر گرویدن و گردن نهادن و خویشتن بسپردن.
هوش مصنوعی: در رسول خدا برای شما الگو و سرمشق نیکویی وجود دارد برای کسانی که به خدا و روز قیامت امید دارند و خدا را به فراوانی یاد می‌کنند. وقتی مؤمنان سپاه دشمن را دیدند، گفتند: این همان چیزی است که خدا و رسولش به ما وعده داده بودند و خدا و رسولش راست گفته‌اند. این وضعیت تنها بر ایمان و تسلیم آنها افزوده است.
میبدی