قوله تعالی: وَ مِنْ آیاتِهِ أَنْ خَلَقَکُمْ مِنْ تُرابٍ و از نشانههای او آنست که بیافرید شما را از خاکی ثُمَّ إِذا أَنْتُمْ بَشَرٌ پس اکنون شما مردمانید تَنْتَشِرُونَ (۲۰) میپراکنید و پراکنده میزیید.
وَ مِنْ آیاتِهِ و از نشانههای اوست أَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْواجاً که بیافرید شما را هم از شما جفتانی، لِتَسْکُنُوا إِلَیْها تا با ایشان آرامید وَ جَعَلَ بَیْنَکُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً و میان شما مهری ساخت و مهربانی، إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیاتٍ در آن نشانههای است، لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ (۲۱)گروهی را که دراندیشند.
وَ مِنْ آیاتِهِ و نشانههای اوست خَلْقُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ آفرینش آسمانها و زمین وَ اخْتِلافُ أَلْسِنَتِکُمْ وَ أَلْوانِکُمْ و اختلاف زبانهای شما و گوناگون رنگهای شما. إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیاتٍ لِلْعالِمِینَ (۲۲) درین نشانههای است جهانیان را.
وَ مِنْ آیاتِهِ و از نشانهای اوست مَنامُکُمْ بِاللَّیْلِ وَ النَّهارِ خفتن شما بشب و روز وَ ابْتِغاؤُکُمْ مِنْ فَضْلِهِ و جستن شما از روزی او و بخشیده او إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یَسْمَعُونَ (۲۳) در آن نشانههای است ایشان را که بشنوند.
وَ مِنْ آیاتِهِ و از نشانهای توانایی و یگانگی اوست یُرِیکُمُ الْبَرْقَ که مینماید شما را درخش خَوْفاً وَ طَمَعاً بیم و امید را وَ یُنَزِّلُ مِنَ السَّماءِ ماءً و فرو میفرستد از آسمان آبی فَیُحْیِی بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها تا زنده میکند بآن زمین را پس مرگ آن إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یَعْقِلُونَ (۲۴) در آن نشانههای است ایشان را که دریابند.
وَ مِنْ آیاتِهِ و از نشانههای اوست أَنْ تَقُومَ السَّماءُ وَ الْأَرْضُ بِأَمْرِهِ که آسمان و زمین میپاید ایستاده بفرمان او ثُمَّ إِذا دَعاکُمْ دَعْوَةً پس آن گه که خواند شما را یک خواندن مِنَ الْأَرْضِ إِذا أَنْتُمْ تَخْرُجُونَ (۲۵) آن گه شما میبیرون آئید از زمین.
وَ لَهُ مَنْ فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ و او راست هر چه در آسمانها و زمینها کس است کُلٌّ لَهُ قانِتُونَ (۲۶) همه او را بفرمان است.
وَ هُوَ الَّذِی یَبْدَؤُا الْخَلْقَ ثُمَّ یُعِیدُهُ اوست که آفریده میآرد از آغاز و آن را زنده کند باز، وَ هُوَ أَهْوَنُ عَلَیْهِ و آن بر وی آسانست وَ لَهُ الْمَثَلُ الْأَعْلی و او راست آن صفت برتری و یگانگی فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ در آسمانها و زمین وَ هُوَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ (۲۷) و اوست آن توانای دانا.
ضَرَبَ لَکُمْ مَثَلًا مثلی زد شما را مِنْ أَنْفُسِکُمْ هم از شما هَلْ لَکُمْ مِنْ ما مَلَکَتْ أَیْمانُکُمْ مِنْ شُرَکاءَ شما را از بردگان شما هیچ انباز هست فِی ما رَزَقْناکُمْ در آن که من شما را دادم از مال دنیا، فَأَنْتُمْ فِیهِ سَواءٌ که شما با بردگان شما در آن مال و نعمت انبازان باشید یکسان تَخافُونَهُمْ تا بترسید از بندگان خویش کَخِیفَتِکُمْ أَنْفُسَکُمْ چنان که آزاد ترسد از انباز آزاد کَذلِکَ نُفَصِّلُ الْآیاتِ لِقَوْمٍ یَعْقِلُونَ (۲۸) چنین گشاده و روشن سخنان خویش میفرستیم ایشان را که دریابند.
بَلِ اتَّبَعَ الَّذِینَ ظَلَمُوا أَهْواءَهُمْ بِغَیْرِ عِلْمٍ، و ستمکاران بر پی دل آورد و خرد پرستیدن خود میروند بنادانی فَمَنْ یَهْدِی مَنْ أَضَلَّ اللَّهُ پس کیست که راه نماید گم کرده اللَّه را وَ ما لَهُمْ مِنْ ناصِرِینَ (۲۹) و ایشان را فریادرسی و راهنمایی نیست.
فَأَقِمْ وَجْهَکَ لِلدِّینِ آهنگ خویش و روی خویش راست دار دین را حَنِیفاً پاک و یکتاگوی فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِی فَطَرَ النَّاسَ عَلَیْها نهاد خدای که مردمان را بر ان نهاد و آن آفرینش که ایشان را بآن آفرید، لا تَبْدِیلَ لِخَلْقِ اللَّهِ جدا کردن و بگردانیدن نیست دین خدای را ذلِکَ الدِّینُ الْقَیِّمُ دین اسلام است دین پاک و کیش راست و بپای وَ لکِنَّ أَکْثَرَ النَّاسِ لا یَعْلَمُونَ (۳۰) لکن بیشتر مردمان نمیدانند.
مُنِیبِینَ إِلَیْهِ روی و آهنگ خویش این دین را راست دارید با گردیدگان بدل با اللَّه وَ اتَّقُوهُ و بترسید از خشم او وَ أَقِیمُوا الصَّلاةَ و نماز بپای دارید، وَ لا تَکُونُوا مِنَ الْمُشْرِکِینَ (۳۱) و از انباز جویندگان میباشید اللَّه را.
مِنَ الَّذِینَ فَرَّقُوا دِینَهُمْ مباش از ایشان که از دین خود جدا شدند وَ کانُوا شِیَعاً و جوک جوک گشتند پراکنده در دین، کُلُّ حِزْبٍ بِما لَدَیْهِمْ فَرِحُونَ (۳۲) هر جوکی بآنچه در دست ایشان است و پیش ایشانست از پسندیده خود شاداند و خرم.
وَ إِذا مَسَّ النَّاسَ ضُرٌّ و هر گاه که بمردمان رسد گزندی و رنجی دَعَوْا رَبَّهُمْ خوانند خداوند خویش را مُنِیبِینَ إِلَیْهِ بازو گشته بدل ثُمَّ إِذا أَذاقَهُمْ مِنْهُ رَحْمَةً پس، آن گه که بچشاند ایشان را بخشایشی از خویشتن إِذا فَرِیقٌ مِنْهُمْ بِرَبِّهِمْ یُشْرِکُونَ (۳۳) آن گه گروهی از ایشان با خداوند خود انباز میآورند و آزادی بر اسباب میسازند.
لِیَکْفُرُوا بِما آتَیْناهُمْ تا بآن نعمت که ایشان را دادیم و فرج که نمودیم کافر میشوند فَتَمَتَّعُوا گوی برخورید و روزگار فرا سر برید، فَسَوْفَ تَعْلَمُونَ (۳۴) آری آگاه شوید.
أَمْ أَنْزَلْنا عَلَیْهِمْ سُلْطاناً یا بر ایشان نامه فرستادیم که آن را بحجّت گیرند فَهُوَ یَتَکَلَّمُ که آن نامه می سخن گوید و میگواهی دهد، بِما کانُوا بِهِ یُشْرِکُونَ (۳۵) که آن انبازی که ایشان میگویند خدای را راست است یا چنان است.
وَ إِذا أَذَقْنَا النَّاسَ رَحْمَةً و هر گه که بچشانیم مردمان را بخشایشی فَرِحُوا بِها شاد شوند بآن وَ إِنْ تُصِبْهُمْ سَیِّئَةٌ و اگر بایشان رسد بدی بِما قَدَّمَتْ أَیْدِیهِمْ بآنچه دستهای ایشان پیش فرا فرستاد إِذا هُمْ یَقْنَطُونَ (۳۶) ایشان نومید میباشند.
أَ وَ لَمْ یَرَوْا نمیبینند أَنَّ اللَّهَ یَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ یَشاءُ که اللَّه فراخ میگستراند روزی او را که خواهد وَ یَقْدِرُ و باندازه فرو میگیرد إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یُؤْمِنُونَ (۳۷) در آن نشانههایی است ایشان را که بگروند.
برگردان به زبان ساده
قوله تعالی: وَ مِنْ آیاتِهِ أَنْ خَلَقَکُمْ مِنْ تُرابٍ و از نشانههای او آنست که بیافرید شما را از خاکی ثُمَّ إِذا أَنْتُمْ بَشَرٌ پس اکنون شما مردمانید تَنْتَشِرُونَ (۲۰) میپراکنید و پراکنده میزیید.
هوش مصنوعی: از نشانههای خداوند این است که شما را از خاک آفریده است و سپس به این شکل درآمدهاید که امروزه انسانهای پراکندهای هستید که در زمین زندگی میکنید.
وَ مِنْ آیاتِهِ و از نشانههای اوست أَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْواجاً که بیافرید شما را هم از شما جفتانی، لِتَسْکُنُوا إِلَیْها تا با ایشان آرامید وَ جَعَلَ بَیْنَکُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً و میان شما مهری ساخت و مهربانی، إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیاتٍ در آن نشانههای است، لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ (۲۱)گروهی را که دراندیشند.
هوش مصنوعی: از نشانههای او این است که برای شما از خودتان همسرانی آفرید تا بهسوی آنها آرامش یابید و میان شما محبت و رحمت قرار داد. در این موضوع نشانههایی برای گروهی است که تفکر میکنند.
وَ مِنْ آیاتِهِ و نشانههای اوست خَلْقُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ آفرینش آسمانها و زمین وَ اخْتِلافُ أَلْسِنَتِکُمْ وَ أَلْوانِکُمْ و اختلاف زبانهای شما و گوناگون رنگهای شما. إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیاتٍ لِلْعالِمِینَ (۲۲) درین نشانههای است جهانیان را.
هوش مصنوعی: از نشانههای خداوند، آفرینش آسمانها و زمین و تفاوت زبانها و رنگهای مردم است. در این موضوعات نشانههایی برای دانشمندان وجود دارد.
وَ مِنْ آیاتِهِ و از نشانهای اوست مَنامُکُمْ بِاللَّیْلِ وَ النَّهارِ خفتن شما بشب و روز وَ ابْتِغاؤُکُمْ مِنْ فَضْلِهِ و جستن شما از روزی او و بخشیده او إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یَسْمَعُونَ (۲۳) در آن نشانههای است ایشان را که بشنوند.
هوش مصنوعی: از نشانههای او خواب شما در شب و روز و جستجوی شما برای روزی و برکات اوست. در این موضوع نشانههایی برای کسانی که میشنوند وجود دارد.
وَ مِنْ آیاتِهِ و از نشانهای توانایی و یگانگی اوست یُرِیکُمُ الْبَرْقَ که مینماید شما را درخش خَوْفاً وَ طَمَعاً بیم و امید را وَ یُنَزِّلُ مِنَ السَّماءِ ماءً و فرو میفرستد از آسمان آبی فَیُحْیِی بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها تا زنده میکند بآن زمین را پس مرگ آن إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یَعْقِلُونَ (۲۴) در آن نشانههای است ایشان را که دریابند.
هوش مصنوعی: از نشانههای قدرت و یگانگی خدا این است که به شما برق را نشان میدهد؛ همانند بیم و امید. و از آسمان آب میفرستد و به وسیله آن زمین را پس از مرگش زنده میکند. در این امر نشانههایی هست برای قومی که درک کنند.
وَ مِنْ آیاتِهِ و از نشانههای اوست أَنْ تَقُومَ السَّماءُ وَ الْأَرْضُ بِأَمْرِهِ که آسمان و زمین میپاید ایستاده بفرمان او ثُمَّ إِذا دَعاکُمْ دَعْوَةً پس آن گه که خواند شما را یک خواندن مِنَ الْأَرْضِ إِذا أَنْتُمْ تَخْرُجُونَ (۲۵) آن گه شما میبیرون آئید از زمین.
هوش مصنوعی: از نشانههای او این است که آسمان و زمین به فرمان او برقرارند. سپس زمانی که شما را با صدایی فرا میخواند، از زمین بیرون میآیید.
وَ لَهُ مَنْ فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ و او راست هر چه در آسمانها و زمینها کس است کُلٌّ لَهُ قانِتُونَ (۲۶) همه او را بفرمان است.
هوش مصنوعی: هر چیزی که در آسمانها و زمین وجود دارد از آن اوست و همه آنها مطیع او هستند.
وَ هُوَ الَّذِی یَبْدَؤُا الْخَلْقَ ثُمَّ یُعِیدُهُ اوست که آفریده میآرد از آغاز و آن را زنده کند باز، وَ هُوَ أَهْوَنُ عَلَیْهِ و آن بر وی آسانست وَ لَهُ الْمَثَلُ الْأَعْلی و او راست آن صفت برتری و یگانگی فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ در آسمانها و زمین وَ هُوَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ (۲۷) و اوست آن توانای دانا.
هوش مصنوعی: او کسی است که آغازگر آفرینش است و سپس آن را دوباره به زندگی میآورد و این کار برای او آسان است. او را سزاوارترین ویژگیهای عالی در آسمانها و زمین است و او همان توانای داناست.
ضَرَبَ لَکُمْ مَثَلًا مثلی زد شما را مِنْ أَنْفُسِکُمْ هم از شما هَلْ لَکُمْ مِنْ ما مَلَکَتْ أَیْمانُکُمْ مِنْ شُرَکاءَ شما را از بردگان شما هیچ انباز هست فِی ما رَزَقْناکُمْ در آن که من شما را دادم از مال دنیا، فَأَنْتُمْ فِیهِ سَواءٌ که شما با بردگان شما در آن مال و نعمت انبازان باشید یکسان تَخافُونَهُمْ تا بترسید از بندگان خویش کَخِیفَتِکُمْ أَنْفُسَکُمْ چنان که آزاد ترسد از انباز آزاد کَذلِکَ نُفَصِّلُ الْآیاتِ لِقَوْمٍ یَعْقِلُونَ (۲۸) چنین گشاده و روشن سخنان خویش میفرستیم ایشان را که دریابند.
هوش مصنوعی: برای شما مثالی آوردهام، از خودتان بپرسید آیا برای شما هیچ شریک و همنشینی از بین بندگانتان وجود دارد که در آن چیزی که به شما دادهام، با شما برابر باشد؟ آیا شما از بندگان خود آنچنان میترسید که مانند ترس خود از جانتان باشد؟ اینگونه ما آیات را برای قومی که درک میکنند، روشن و واضح بیان میکنیم.
بَلِ اتَّبَعَ الَّذِینَ ظَلَمُوا أَهْواءَهُمْ بِغَیْرِ عِلْمٍ، و ستمکاران بر پی دل آورد و خرد پرستیدن خود میروند بنادانی فَمَنْ یَهْدِی مَنْ أَضَلَّ اللَّهُ پس کیست که راه نماید گم کرده اللَّه را وَ ما لَهُمْ مِنْ ناصِرِینَ (۲۹) و ایشان را فریادرسی و راهنمایی نیست.
هوش مصنوعی: اما آنان که ظلم کردند، تنها به تمایلات خود بدون علم و آگاهی پیروی کردند و ستمکاران بر اساس هوسهای خود و به دلیل جهلشان اقدام میکنند. پس چه کسی میتواند گمراهی را که خداوند گمراه کرده راهنمایی کند؟ و برای آنها هیچ یاوری وجود ندارد.
فَأَقِمْ وَجْهَکَ لِلدِّینِ آهنگ خویش و روی خویش راست دار دین را حَنِیفاً پاک و یکتاگوی فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِی فَطَرَ النَّاسَ عَلَیْها نهاد خدای که مردمان را بر ان نهاد و آن آفرینش که ایشان را بآن آفرید، لا تَبْدِیلَ لِخَلْقِ اللَّهِ جدا کردن و بگردانیدن نیست دین خدای را ذلِکَ الدِّینُ الْقَیِّمُ دین اسلام است دین پاک و کیش راست و بپای وَ لکِنَّ أَکْثَرَ النَّاسِ لا یَعْلَمُونَ (۳۰) لکن بیشتر مردمان نمیدانند.
هوش مصنوعی: پس به روی خود توجه کن به سمت دین و آن را با خلوص و یکتایی پیروی کن. این طبیعت خدای است که مردم را بر اساس آن آفریده است و تغییر و تحولی در آفرینش خدا وجود ندارد. این دین، دین راستین و ثابت است که همان دین اسلام است، دینی پاک و درست. اما بیشتر مردم نمیدانند.
مُنِیبِینَ إِلَیْهِ روی و آهنگ خویش این دین را راست دارید با گردیدگان بدل با اللَّه وَ اتَّقُوهُ و بترسید از خشم او وَ أَقِیمُوا الصَّلاةَ و نماز بپای دارید، وَ لا تَکُونُوا مِنَ الْمُشْرِکِینَ (۳۱) و از انباز جویندگان میباشید اللَّه را.
هوش مصنوعی: با رویکرد به خداوند، دینتان را به درستی دنبال کنید و از کسانی که به طاغوت روی میآورند، دوری کنید. از خدا بترسید و از خشم او پرهیز کنید. نماز را به پا دارید و از مشرکان نباشید و به یکتایی خدا باور داشته باشید.
مِنَ الَّذِینَ فَرَّقُوا دِینَهُمْ مباش از ایشان که از دین خود جدا شدند وَ کانُوا شِیَعاً و جوک جوک گشتند پراکنده در دین، کُلُّ حِزْبٍ بِما لَدَیْهِمْ فَرِحُونَ (۳۲) هر جوکی بآنچه در دست ایشان است و پیش ایشانست از پسندیده خود شاداند و خرم.
هوش مصنوعی: از کسانی نباش که دین خود را تکهتکه کردهاند و پراکنده شدهاند. هر گروهی به آنچه دارند، خوشحال و راضی هستند.
وَ إِذا مَسَّ النَّاسَ ضُرٌّ و هر گاه که بمردمان رسد گزندی و رنجی دَعَوْا رَبَّهُمْ خوانند خداوند خویش را مُنِیبِینَ إِلَیْهِ بازو گشته بدل ثُمَّ إِذا أَذاقَهُمْ مِنْهُ رَحْمَةً پس، آن گه که بچشاند ایشان را بخشایشی از خویشتن إِذا فَرِیقٌ مِنْهُمْ بِرَبِّهِمْ یُشْرِکُونَ (۳۳) آن گه گروهی از ایشان با خداوند خود انباز میآورند و آزادی بر اسباب میسازند.
هوش مصنوعی: وقتی که مردم دچار مشکلی و رنجی میشوند، به سوی خداوند خود دعا میکنند و با دلی مطمئن به او رو میآورند. اما وقتی که خداوند رحمت و بخششی به آنها عطا میکند، گروهی از آنها دوباره به انکار و شرک میپردازند و شریکانی برای خداوند قرار میدهند.
لِیَکْفُرُوا بِما آتَیْناهُمْ تا بآن نعمت که ایشان را دادیم و فرج که نمودیم کافر میشوند فَتَمَتَّعُوا گوی برخورید و روزگار فرا سر برید، فَسَوْفَ تَعْلَمُونَ (۳۴) آری آگاه شوید.
هوش مصنوعی: تا به نعمتهایی که به آنها بخشیدیم و رحمتهایی که برایشان نشان دادیم، کافر شوند. پس از آن بهرهمند شوید و روزگار خود را بگذرانید، اما به زودی خواهید دانست. بله، آگاه شوید.
أَمْ أَنْزَلْنا عَلَیْهِمْ سُلْطاناً یا بر ایشان نامه فرستادیم که آن را بحجّت گیرند فَهُوَ یَتَکَلَّمُ که آن نامه می سخن گوید و میگواهی دهد، بِما کانُوا بِهِ یُشْرِکُونَ (۳۵) که آن انبازی که ایشان میگویند خدای را راست است یا چنان است.
هوش مصنوعی: آیا ما بر آنها دلیلی نازل کردیم یا نامهای فرستادیم که بتوانند به آن استناد کنند؟ در این صورت، آن نامه خود گواهی میدهد از آنچه که آنها به خداوند نسبت میدهند و در واقع به شرک ورزی خود شهادت میدهد.
وَ إِذا أَذَقْنَا النَّاسَ رَحْمَةً و هر گه که بچشانیم مردمان را بخشایشی فَرِحُوا بِها شاد شوند بآن وَ إِنْ تُصِبْهُمْ سَیِّئَةٌ و اگر بایشان رسد بدی بِما قَدَّمَتْ أَیْدِیهِمْ بآنچه دستهای ایشان پیش فرا فرستاد إِذا هُمْ یَقْنَطُونَ (۳۶) ایشان نومید میباشند.
هوش مصنوعی: هر زمان که ما به مردم رحمت و نعمت ببخشیم، آنها از این نعمت شاد میشوند، اما اگر بدی و مصائبی به آنها برسد که ناشی از کارهای خودشان است، به شدت ناامید میشوند.
أَ وَ لَمْ یَرَوْا نمیبینند أَنَّ اللَّهَ یَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ یَشاءُ که اللَّه فراخ میگستراند روزی او را که خواهد وَ یَقْدِرُ و باندازه فرو میگیرد إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یُؤْمِنُونَ (۳۷) در آن نشانههایی است ایشان را که بگروند.
هوش مصنوعی: آیا آنها نمیبینند که خدا روزی را برای هر کس که بخواهد فراخ و وسیع میکند و برای هر کس که بخواهد به اندازه تعیین میکند؟ در این موضوع نشانههایی است برای مردمی که ایمان دارند.