قوله تعالی: قُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ گوی ستایش بسزا اللَّه را وَ سَلامٌ عَلی عِبادِهِ الَّذِینَ اصْطَفی و درود او بر رهیگان او که بگزید ایشان را آللَّهُ خَیْرٌ أَمَّا یُشْرِکُونَ (۵۹) اللَّه به است خدایی را یا آنچه شما می‌انباز ان خوانید با او؟
أَمَّنْ خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ این انبازان که می‌گویید به است یا او که آسمان و زمین آفرید، وَ أَنْزَلَ لَکُمْ مِنَ السَّماءِ ماءً و فرو فرستاد شما را از آسمان آبی فَأَنْبَتْنا بِهِ تا بر رویانیدیم بآن آب حَدائِقَ ذاتَ بَهْجَةٍ بستانهای دیوار بست نیکو منظر ما کانَ لَکُمْ أَنْ تُنْبِتُوا شَجَرَها نبود شما را توان آن که درختان آن رویانیدید، أَ إِلهٌ مَعَ اللَّهِ با اللَّه خدایی دیگر بود که در انبازی او را دیگرست، بَلْ هُمْ قَوْمٌ یَعْدِلُونَ (۶۰) نیست جز زان که ایشان قومی‌اند که او را بدروغ می‌عدیل و هامتا گویند.
أَمَّنْ جَعَلَ الْأَرْضَ قَراراً انباز به یا آن کس که زمین را جای آرام جهانیان کرد وَ جَعَلَ خِلالَها أَنْهاراً و میان درختان آن جویها روان کرد وَ جَعَلَ لَها رَواسِیَ و آن را لنگرها کرد از کوه‌ها، وَ جَعَلَ بَیْنَ الْبَحْرَیْنِ حاجِزاً و میان دو دریا از نگه‌داشت خویش حاجزی کرد بازدارنده از آمیختن أَ إِلهٌ مَعَ اللَّهِ خدایی دیگرست با اللَّه در کردگاری؟ بَلْ أَکْثَرُهُمْ لا یَعْلَمُونَ (۶۱)، که بیشتر ایشان نمیدانند.
أَمَّنْ یُجِیبُ الْمُضْطَرَّ انباز به یا آن کس که پاسخ میکند بیچاره مانده را، إِذا دَعاهُ آن گه که خواند او را، وَ یَکْشِفُ السُّوءَ و بدو رنج و ناخوشی می باز برد، وَ یَجْعَلُکُمْ خُلَفاءَ الْأَرْضِ و شما را پس یکدیگر درین زمین می‌نشاند أَ إِلهٌ مَعَ اللَّهِ خدایی دیگرست با اللَّه؟ قَلِیلًا ما تَذَکَّرُونَ (۶۲) چون اندک دریابید.
أَمَّنْ یَهْدِیکُمْ انباز به یا آن کس که شما را می راه نماید، فِی ظُلُماتِ الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ در تاریکیهای دشت و دریا، وَ مَنْ یُرْسِلُ الرِّیاحَ بُشْراً بَیْنَ یَدَیْ رَحْمَتِهِ و آن کس که گشاید بادها در هوای جنوب پیش باران، فا بخشایش خوش، أَ إِلهٌ مَعَ اللَّهِ خدایی دیگر است با اللَّه؟ تَعالَی اللَّهُ عَمَّا یُشْرِکُونَ (۶۳) چون برتر و پاکست اللَّه از انباز که میگویند.
أَمَّنْ یَبْدَؤُا الْخَلْقَ ثُمَّ یُعِیدُهُ انباز به یا آن کس که این جهان می‌آفریند و باز آن جهان، وَ مَنْ یَرْزُقُکُمْ مِنَ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ و آن کس که شما را می‌روزی دهد از آب آسمان و خاک زمین. أَ إِلهٌ مَعَ اللَّهِ خدایی دیگر است با اللَّه در کردگاری؟
قُلْ هاتُوا بُرْهانَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ صادِقِینَ (۶۴) گوی بیارید حجّت خویش اگر می راست گوئید.
قُلْ لا یَعْلَمُ مَنْ فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ الْغَیْبَ إِلَّا اللَّهُ گوی نداند هر که در آسمان و زمین کس است نامده و پوشیده مگر اللَّه.
وَ ما یَشْعُرُونَ أَیَّانَ یُبْعَثُونَ (۶۵) و ندانند که کدام هنگام ایشان را بر انگیزانند.
بَلِ ادَّارَکَ عِلْمُهُمْ فِی الْآخِرَةِ یا دانش ایشان در رستخیز رسید؟ بَلْ هُمْ فِی شَکٍّ مِنْها بل که ایشان در گمانند از آن، بَلْ هُمْ مِنْها عَمُونَ (۶۶) بل که ایشان نابینااند از آن.
و قالَ الَّذِینَ کَفَرُوا ناگرویدگان گفتند: أَ إِذا کُنَّا تُراباً وَ آباؤُنا باش که ما خاک گردیم و پدران ما، أَ إِنَّا لَمُخْرَجُونَ (۶۷) ما بیرون آوردنی‌ایم از زمین؟
لَقَدْ وُعِدْنا هذا وعده دادند ما را این، نَحْنُ وَ آباؤُنا مِنْ قَبْلُ هم ما و پدران ما پیش فا، إِنْ هذا إِلَّا أَساطِیرُ الْأَوَّلِینَ (۶۸) نیست این سخن مگر افسانه‌های پیشینیان.
قُلْ سِیرُوا فِی الْأَرْضِ گوی بروید در زمین فَانْظُرُوا کَیْفَ کانَ عاقِبَةُ الْمُجْرِمِینَ (۶۹) و بنگرید که چون بود سرانجام بدان.
وَ لا تَحْزَنْ عَلَیْهِمْ بریشان اندوه مبر وَ لا تَکُنْ فِی ضَیْقٍ مِمَّا یَمْکُرُونَ (۷۰) و تنگ مباش در دستان‌گری ایشان.
وَ یَقُولُونَ مَتی هذَا الْوَعْدُ إِنْ کُنْتُمْ صادِقِینَ (۷۱) و میگویند که هنگام این وعده کی است اگر می راست گویند.
قُلْ عَسی أَنْ یَکُونَ رَدِفَ لَکُمْ بَعْضُ الَّذِی تَسْتَعْجِلُونَ (۷۲) گوی مگر آنچه شما بآن می‌شتابید لختی در قفای شما رسید.
وَ إِنَّ رَبَّکَ لَذُو فَضْلٍ عَلَی النَّاسِ و خداوند تو خداوندی با نیکوکاری و فضل است بر مردمان. وَ لَکِنَّ أَکْثَرَهُمْ لا یَشْکُرُونَ (۷۳) لکن بیشتر مردمان به آزادی نه‌اند.
وَ إِنَّ رَبَّکَ لَیَعْلَمُ ما تُکِنُّ صُدُورُهُمْ و خداوند تو میداند هر چه در دلهای ایشان نهفت میدارد وَ ما یُعْلِنُونَ (۷۴) و هر چیز که ایشان آشکارا میدارند.
وَ ما مِنْ غائِبَةٍ فِی السَّماءِ وَ الْأَرْضِ و نیست هیچ پوشیده در آسمان و زمین، إِلَّا فِی کِتابٍ مُبِینٍ (۷۵) مگر آن در لوح نبشته پیدا و روشن.
إِنَّ هذَا الْقُرْآنَ یَقُصُّ عَلی بَنِی إِسْرائِیلَ این قران میخواند بر بنی اسرائیل أَکْثَرَ الَّذِی هُمْ فِیهِ یَخْتَلِفُونَ (۷۶) بیشتر آن که ایشان در آن دو گروهند،.
وَ إِنَّهُ لَهُدیً وَ رَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِینَ (۷۷) و این راه نمونی و بخشایشی است است گروندگان را.
إِنَّ رَبَّکَ یَقْضِی بَیْنَهُمْ بِحُکْمِهِ خداوند تو داوری برد میان ایشان وَ هُوَ الْعَزِیزُ الْعَلِیمُ (۷۸) و اوست آن توانای تاونده دانا.
فَتَوَکَّلْ عَلَی اللَّهِ پشتی‌دار و کار سپار بخداوند إِنَّکَ عَلَی الْحَقِّ الْمُبِینِ (۷۹) که تو بر راستی روشنی.
برگردان به زبان ساده
قوله تعالی: قُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ گوی ستایش بسزا اللَّه را وَ سَلامٌ عَلی عِبادِهِ الَّذِینَ اصْطَفی و درود او بر رهیگان او که بگزید ایشان را آللَّهُ خَیْرٌ أَمَّا یُشْرِکُونَ (۵۹) اللَّه به است خدایی را یا آنچه شما می‌انباز ان خوانید با او؟
هوش مصنوعی: بکوشید تا تنها خداوند را ستایش کنید و بر بندگان خاص او که انتخاب شده‌اند سلام بفرستید، زیرا خداوند بهتر از هر چیزی است که به او شریک می‌پندارید.
أَمَّنْ خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ این انبازان که می‌گویید به است یا او که آسمان و زمین آفرید، وَ أَنْزَلَ لَکُمْ مِنَ السَّماءِ ماءً و فرو فرستاد شما را از آسمان آبی فَأَنْبَتْنا بِهِ تا بر رویانیدیم بآن آب حَدائِقَ ذاتَ بَهْجَةٍ بستانهای دیوار بست نیکو منظر ما کانَ لَکُمْ أَنْ تُنْبِتُوا شَجَرَها نبود شما را توان آن که درختان آن رویانیدید، أَ إِلهٌ مَعَ اللَّهِ با اللَّه خدایی دیگر بود که در انبازی او را دیگرست، بَلْ هُمْ قَوْمٌ یَعْدِلُونَ (۶۰) نیست جز زان که ایشان قومی‌اند که او را بدروغ می‌عدیل و هامتا گویند.
هوش مصنوعی: آیا کسی جز او وجود دارد که آسمان‌ها و زمین را خلق کرده باشد و آب را از آسمان نازل کرده باشد تا با آن باغ‌های زیبا و دل‌انگیز را برویاند؟ آیا شما قادر بودید که درختان آن را بکارید؟ آیا خدایی به جز خداوند هست که در کنار او قرار گیرد؟ بلکه آنها مردمی هستند که به او دروغ می‌بندند و او را شریک قرار می‌دهند.
أَمَّنْ جَعَلَ الْأَرْضَ قَراراً انباز به یا آن کس که زمین را جای آرام جهانیان کرد وَ جَعَلَ خِلالَها أَنْهاراً و میان درختان آن جویها روان کرد وَ جَعَلَ لَها رَواسِیَ و آن را لنگرها کرد از کوه‌ها، وَ جَعَلَ بَیْنَ الْبَحْرَیْنِ حاجِزاً و میان دو دریا از نگه‌داشت خویش حاجزی کرد بازدارنده از آمیختن أَ إِلهٌ مَعَ اللَّهِ خدایی دیگرست با اللَّه در کردگاری؟ بَلْ أَکْثَرُهُمْ لا یَعْلَمُونَ (۶۱)، که بیشتر ایشان نمیدانند.
هوش مصنوعی: آیا کسی هست که زمین را به عنوان مکانی مطمئن برای زندگی انسان‌ها قرار داده و در میان درختان آن جویبارهایی جاری ساخته و کوه‌ها را همچون لنگرهایی برای استحکام آن قرار داده است؟ و آیا او میان دو دریا مانعی قرار داده است تا آب‌های آنها با یکدیگر مخلوط نشود؟ آیا می‌توان خدایی دیگر را در کنار خداوند تصور کرد؟ اما بیشتر آنها نمیدانند.
أَمَّنْ یُجِیبُ الْمُضْطَرَّ انباز به یا آن کس که پاسخ میکند بیچاره مانده را، إِذا دَعاهُ آن گه که خواند او را، وَ یَکْشِفُ السُّوءَ و بدو رنج و ناخوشی می باز برد، وَ یَجْعَلُکُمْ خُلَفاءَ الْأَرْضِ و شما را پس یکدیگر درین زمین می‌نشاند أَ إِلهٌ مَعَ اللَّهِ خدایی دیگرست با اللَّه؟ قَلِیلًا ما تَذَکَّرُونَ (۶۲) چون اندک دریابید.
هوش مصنوعی: آیا کسی هست که به فریاد نیازمند پاسخ دهد، زمانی که او را بخواند؟ آیا کسی هست که رنج و ناراحتی را برطرف کند؟ آیا شما را در زمین به جانشینی یکدیگر برمی‌گزیند؟ آیا خدایی غیر از خدا وجود دارد؟ شما بسیار کم به یاد می‌آورید.
أَمَّنْ یَهْدِیکُمْ انباز به یا آن کس که شما را می راه نماید، فِی ظُلُماتِ الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ در تاریکیهای دشت و دریا، وَ مَنْ یُرْسِلُ الرِّیاحَ بُشْراً بَیْنَ یَدَیْ رَحْمَتِهِ و آن کس که گشاید بادها در هوای جنوب پیش باران، فا بخشایش خوش، أَ إِلهٌ مَعَ اللَّهِ خدایی دیگر است با اللَّه؟ تَعالَی اللَّهُ عَمَّا یُشْرِکُونَ (۶۳) چون برتر و پاکست اللَّه از انباز که میگویند.
هوش مصنوعی: آیا آن کس که شما را در تاریکیهای زمین و دریا هدایت میکند، و بادها را به عنوان بشارتی پیشاپیش رحمتش می‌فرستد، آیا خدای دیگری با خداوند وجود دارد؟ پروردگار از آنچه آنها شریک قرار می‌دهند، برتر و پاک است.
أَمَّنْ یَبْدَؤُا الْخَلْقَ ثُمَّ یُعِیدُهُ انباز به یا آن کس که این جهان می‌آفریند و باز آن جهان، وَ مَنْ یَرْزُقُکُمْ مِنَ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ و آن کس که شما را می‌روزی دهد از آب آسمان و خاک زمین. أَ إِلهٌ مَعَ اللَّهِ خدایی دیگر است با اللَّه در کردگاری؟
هوش مصنوعی: آیا آن کسی که نخستین بار خلقت را آغاز میکند و بار دیگر آن را باز می‌گرداند، وجود دارد؟ و آیا کسی هست که شما را از آسمان و زمین روزی می‌دهد؟ آیا خدایی دیگر به جز خدا وجود دارد که در امور خلقت مشارکت داشته باشد؟
قُلْ هاتُوا بُرْهانَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ صادِقِینَ (۶۴) گوی بیارید حجّت خویش اگر می راست گوئید.
هوش مصنوعی: بگو، اگر راست می‌گویید، دلیل خود را بیاورید.
قُلْ لا یَعْلَمُ مَنْ فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ الْغَیْبَ إِلَّا اللَّهُ گوی نداند هر که در آسمان و زمین کس است نامده و پوشیده مگر اللَّه.
هوش مصنوعی: بگو هیچ‌کس در آسمان‌ها و زمین از مسائل پنهان و غیب آگاه نیست، مگر خداوند.
وَ ما یَشْعُرُونَ أَیَّانَ یُبْعَثُونَ (۶۵) و ندانند که کدام هنگام ایشان را بر انگیزانند.
هوش مصنوعی: و آنها نمیدانند که کی برانگیخته خواهند شد.
بَلِ ادَّارَکَ عِلْمُهُمْ فِی الْآخِرَةِ یا دانش ایشان در رستخیز رسید؟ بَلْ هُمْ فِی شَکٍّ مِنْها بل که ایشان در گمانند از آن، بَلْ هُمْ مِنْها عَمُونَ (۶۶) بل که ایشان نابینااند از آن.
هوش مصنوعی: آیا دانش آنها نسبت به آخرت به درستی رسیده است؟ نه، آنها در مورد آن دچار شک و تردید هستند و حتی نابینایند و نمی‌توانند حقیقت را ببینند.
و قالَ الَّذِینَ کَفَرُوا ناگرویدگان گفتند: أَ إِذا کُنَّا تُراباً وَ آباؤُنا باش که ما خاک گردیم و پدران ما، أَ إِنَّا لَمُخْرَجُونَ (۶۷) ما بیرون آوردنی‌ایم از زمین؟
هوش مصنوعی: کافران گفتند: آیا وقتی که ما تبدیل به خاک شویم و پدران‌مان نیز همین‌طور، آیا ما دوباره از زمین بیرون خواهیم آمد؟
لَقَدْ وُعِدْنا هذا وعده دادند ما را این، نَحْنُ وَ آباؤُنا مِنْ قَبْلُ هم ما و پدران ما پیش فا، إِنْ هذا إِلَّا أَساطِیرُ الْأَوَّلِینَ (۶۸) نیست این سخن مگر افسانه‌های پیشینیان.
هوش مصنوعی: ما و پدران‌مان از قبل وعده داده شده بودیم که این تنها افسانه‌های گذشتگان است.
قُلْ سِیرُوا فِی الْأَرْضِ گوی بروید در زمین فَانْظُرُوا کَیْفَ کانَ عاقِبَةُ الْمُجْرِمِینَ (۶۹) و بنگرید که چون بود سرانجام بدان.
هوش مصنوعی: بروید در زمین و نگاه کنید که عاقبت مجرمین چگونه بود.
وَ لا تَحْزَنْ عَلَیْهِمْ بریشان اندوه مبر وَ لا تَکُنْ فِی ضَیْقٍ مِمَّا یَمْکُرُونَ (۷۰) و تنگ مباش در دستان‌گری ایشان.
هوش مصنوعی: و بر آنها غمگین مشو و از نقشه‌هایی که می‌کشند، ناراحت نباش.
وَ یَقُولُونَ مَتی هذَا الْوَعْدُ إِنْ کُنْتُمْ صادِقِینَ (۷۱) و میگویند که هنگام این وعده کی است اگر می راست گویند.
هوش مصنوعی: آنها میگویند: این وعده کی محقق خواهد شد، اگر شما راست می‌گویید؟
قُلْ عَسی أَنْ یَکُونَ رَدِفَ لَکُمْ بَعْضُ الَّذِی تَسْتَعْجِلُونَ (۷۲) گوی مگر آنچه شما بآن می‌شتابید لختی در قفای شما رسید.
هوش مصنوعی: بگو شاید آنچه را که شما به سرعت دنبالش هستید، کمی بعد به شما برسد.
وَ إِنَّ رَبَّکَ لَذُو فَضْلٍ عَلَی النَّاسِ و خداوند تو خداوندی با نیکوکاری و فضل است بر مردمان. وَ لَکِنَّ أَکْثَرَهُمْ لا یَشْکُرُونَ (۷۳) لکن بیشتر مردمان به آزادی نه‌اند.
هوش مصنوعی: و پروردگار تو بخشنده و نیکوکار بر مردم است، ولی بیشتر آنها شکر نمی‌گذارند.
وَ إِنَّ رَبَّکَ لَیَعْلَمُ ما تُکِنُّ صُدُورُهُمْ و خداوند تو میداند هر چه در دلهای ایشان نهفت میدارد وَ ما یُعْلِنُونَ (۷۴) و هر چیز که ایشان آشکارا میدارند.
هوش مصنوعی: خداوند به خوبی میداند که در دلهای آنها چه می‌گذرد و همچنین هر آنچه را که به صورت علنی بیان می‌کنند.
وَ ما مِنْ غائِبَةٍ فِی السَّماءِ وَ الْأَرْضِ و نیست هیچ پوشیده در آسمان و زمین، إِلَّا فِی کِتابٍ مُبِینٍ (۷۵) مگر آن در لوح نبشته پیدا و روشن.
هوش مصنوعی: هیچ چیز پنهانی در آسمان و زمین وجود ندارد، مگر اینکه در یک کتاب آشکار و روشن ثبت شده باشد.
إِنَّ هذَا الْقُرْآنَ یَقُصُّ عَلی بَنِی إِسْرائِیلَ این قران میخواند بر بنی اسرائیل أَکْثَرَ الَّذِی هُمْ فِیهِ یَخْتَلِفُونَ (۷۶) بیشتر آن که ایشان در آن دو گروهند،.
هوش مصنوعی: این قرآن مطالبی را برای بنی اسرائیل بازگو میکند، و بیشتر آن چیزهایی است که در آن اختلاف نظر دارند.
وَ إِنَّهُ لَهُدیً وَ رَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِینَ (۷۷) و این راه نمونی و بخشایشی است است گروندگان را.
هوش مصنوعی: این یک راهنمایی و رحمت برای مؤمنان است.
إِنَّ رَبَّکَ یَقْضِی بَیْنَهُمْ بِحُکْمِهِ خداوند تو داوری برد میان ایشان وَ هُوَ الْعَزِیزُ الْعَلِیمُ (۷۸) و اوست آن توانای تاونده دانا.
هوش مصنوعی: پروردگار تو در میان آنها با حکم خود قضاوت میکند و او همانا مقتدر و داناست.
فَتَوَکَّلْ عَلَی اللَّهِ پشتی‌دار و کار سپار بخداوند إِنَّکَ عَلَی الْحَقِّ الْمُبِینِ (۷۹) که تو بر راستی روشنی.
هوش مصنوعی: بنابراین به خداوند توکل کن و امور خود را به او بسپار، زیرا تو بر حق و حقیقت روشن هستی.
میبدی