قوله تعالی: «مِنْها خَلَقْناکُمْ» از آن آفریدیم شما را «وَ فِیها نُعِیدُکُمْ» و باز شما را بریم، «وَ مِنْها نُخْرِجُکُمْ» و باز از آن بیرون آریم شما را، «تارَةً أُخْری» (۵۵) باری دیگر.
«وَ لَقَدْ أَرَیْناهُ آیاتِنا کُلَّها» نمودیم نشانهای خویش همه، «فَکَذَّبَ وَ أَبی» (۵۶) دروغ زن گرفت او را و سر باز زد.
«قالَ أَ جِئْتَنا» گفت بما آمدی، «لِتُخْرِجَنا مِنْ أَرْضِنا» تا این زمین ما بگیری و ما را از آن بیرون کنی. «بِسِحْرِکَ یا مُوسی» (۵۷) بجادویی خویش ای موسی.
«فَلَنَأْتِیَنَّکَ بِسِحْرٍ مِثْلِهِ» ما بتو جادویی آریم هم چنان که تو آوردی، «فَاجْعَلْ بَیْنَنا وَ بَیْنَکَ مَوْعِداً» میان ما و میان خویش هنگامی نامزد ساز، «لا نُخْلِفُهُ نَحْنُ وَ لا أَنْتَ» که ما آن را خلاف نکنیم و نه تو، «مَکاناً سُویً» (۵۸) جایی میان ما و تو.
«قالَ مَوْعِدُکُمْ یَوْمُ الزِّینَةِ» موسی گفت هنگام نامزد کرده مرا با شما روز آرایشست، «وَ أَنْ یُحْشَرَ النَّاسُ ضُحًی» (۵۹) آن گه که مردمان با هم آیند چاشتگاه.
«فَتَوَلَّی فِرْعَوْنُ» برگشت فرعون، «فَجَمَعَ کَیْدَهُ ثُمَّ أَتی» (۶۰) و گرد کرد یار خویش و آن گه آمد.
«قالَ لَهُمْ مُوسی» ایشان را گفت موسی: «وَیْلَکُمْ لا تَفْتَرُوا عَلَی اللَّهِ کَذِباً» ویل بر شما بر خدای تعالی دروغ مسازید، «فَیُسْحِتَکُمْ بِعَذابٍ» که بیخ شما کند بعذاب، «وَ قَدْ خابَ مَنِ افْتَری» (۶۱) و هر که دروغ سازد نومید ماند.
«فَتَنازَعُوا أَمْرَهُمْ بَیْنَهُمْ» جاودان در کار خویش با یکدیگر مشورت کردند، «وَ أَسَرُّوا النَّجْوی» (۶۲) و راز در گرفتند با یکدیگر.
«قالُوا إِنْ هذانِ لَساحِرانِ» گفتند این دو مرد دو جادواند، «یُرِیدانِ» میخواهند «أَنْ یُخْرِجاکُمْ مِنْ أَرْضِکُمْ بِسِحْرِهِما» که بیرون آرند شما را از زمین شما بجادویی خویش، «وَ یَذْهَبا بِطَرِیقَتِکُمُ الْمُثْلی» (۶۳) و پیران و مهتران شما ببرند
«فَأَجْمِعُوا کَیْدَکُمْ» هم سخن و همدل و هم آهنگ باشید در ساز خویش.
«ثُمَّ ائْتُوا صَفًّا» آن گه همه با هم بهامون آئید، بر کنار، «وَ قَدْ أَفْلَحَ الْیَوْمَ مَنِ اسْتَعْلی» (۶۴) و پیروز آمد امروز او که به آمد.
«قالُوا یا مُوسی» گفتند ای موسی: «إِمَّا أَنْ تُلْقِیَ» تو عصای خویش بیفکنی پیش، «وَ إِمَّا أَنْ نَکُونَ أَوَّلَ مَنْ أَلْقی» (۶۵) یا ما آن خود بیفکنیم پیش.
«قالَ بَلْ أَلْقُوا» گفت نه شما بیفکنید. «فَإِذا حِبالُهُمْ وَ عِصِیُّهُمْ» آن رسنها و چوبهای ایشان «یُخَیَّلُ إِلَیْهِ مِنْ سِحْرِهِمْ» می‌نمودند بموسی از جادویی ایشان «أَنَّها تَسْعی» (۶۶) که آن همه زنده‌اند نهیب باو می‌آورند.
«فَأَوْجَسَ فِی نَفْسِهِ خِیفَةً مُوسی» (۶۷) موسی در دل خویش از جادویی ایشان بیم یافت و نهان داشت.
«قُلْنا لا تَخَفْ» گفتیم، مترس، «إِنَّکَ أَنْتَ الْأَعْلی» (۶۸) که دست ترا و نصرت و غلبه ترا.
«وَ أَلْقِ ما فِی یَمِینِکَ» بیفکن آنچه در دست راست داری، «تَلْقَفْ ما صَنَعُوا» تا فروبرد آنچه ایشان ساخته‌اند، «إِنَّما صَنَعُوا کَیْدُ ساحِرٍ» آنچه ایشان کردند ساز پر دیو است «وَ لا یُفْلِحُ السَّاحِرُ حَیْثُ أَتی» (۶۹) و پر دیو کن به نماند هر جا که پدید آید.
«فَأُلْقِیَ السَّحَرَةُ سُجَّداً» جادوان را ساجد افکندند و بفرمان آوردند. «قالُوا آمَنَّا بِرَبِّ هارُونَ وَ مُوسی» (۷۰) گفتند بگرویدیم بخدای هارون و موسی.
«قالَ آمَنْتُمْ لَهُ» گفت بگرویدید باو «قَبْلَ أَنْ آذَنَ لَکُمْ» پیش از آنکه شما را دستوری دادم، «إِنَّهُ لَکَبِیرُکُمُ الَّذِی عَلَّمَکُمُ السِّحْرَ» او استاد شما است و مه شما که جادویی آموخت در شما، «فَلَأُقَطِّعَنَّ أَیْدِیَکُمْ وَ أَرْجُلَکُمْ» ببرم ناچاره دستهای شما و پایهای شما، «مِنْ خِلافٍ» یکی از راست یکی از چپ، «وَ لَأُصَلِّبَنَّکُمْ فِی جُذُوعِ النَّخْلِ» و شما را بر ساق خرمابنان آویزم، «وَ لَتَعْلَمُنَّ أَیُّنا أَشَدُّ عَذاباً وَ أَبْقی» (۷۱) و بدانید که آن کیست از ما که سخت عذاب تر است و پاینده عذاب تر.
«قالُوا لَنْ نُؤْثِرَکَ» گفتند ترا بر نگزینیم «عَلی ما جاءَنا مِنَ الْبَیِّناتِ» بر این که بما آمد از نشانهای راست، «وَ الَّذِی فَطَرَنا» بآن آفریدگار که ما را آفرید. «فَاقْضِ ما أَنْتَ قاضٍ» میکن هر چه توانی. «إِنَّما تَقْضِی هذِهِ الْحَیاةَ الدُّنْیا» (۷۲) آنچه کنی و توانی درین جهان
«إِنَّا آمَنَّا بِرَبِّنا» ما بگرویدیم بخداوند خویش، «لِیَغْفِرَ لَنا خَطایانا» تا بیامرزد کردارهای بد ما «وَ ما أَکْرَهْتَنا عَلَیْهِ مِنَ السِّحْرِ» و آنچه بر آن میداشتی ما را از جادویی «وَ اللَّهُ خَیْرٌ وَ أَبْقی» (۷۳) اللَّه تعالی خدایی را بهتر و پاینده‌تر.
اطلاعات
منبع اولیه: کتابخانهٔ تصوف
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
قوله تعالی: «مِنْها خَلَقْناکُمْ» از آن آفریدیم شما را «وَ فِیها نُعِیدُکُمْ» و باز شما را بریم، «وَ مِنْها نُخْرِجُکُمْ» و باز از آن بیرون آریم شما را، «تارَةً أُخْری» (۵۵) باری دیگر.
هوش مصنوعی: خداوند می‌فرماید: «از زمین شما را آفریدیم و در آن شما را برمی‌گردانیم و بار دیگر از آن شما را بیرون می‌آوریم.»
«وَ لَقَدْ أَرَیْناهُ آیاتِنا کُلَّها» نمودیم نشانهای خویش همه، «فَکَذَّبَ وَ أَبی» (۵۶) دروغ زن گرفت او را و سر باز زد.
هوش مصنوعی: ما همه نشانه‌های خود را به او نشان دادیم، اما او آنها را انکار کرد و از پذیرش آنها سر باز زد.
«قالَ أَ جِئْتَنا» گفت بما آمدی، «لِتُخْرِجَنا مِنْ أَرْضِنا» تا این زمین ما بگیری و ما را از آن بیرون کنی. «بِسِحْرِکَ یا مُوسی» (۵۷) بجادویی خویش ای موسی.
هوش مصنوعی: او گفت: «آیا برای ما آمده‌ای تا ما را از سرزمین‌مان بیرون کنی، با جادوی خود ای موسی؟»
«فَلَنَأْتِیَنَّکَ بِسِحْرٍ مِثْلِهِ» ما بتو جادویی آریم هم چنان که تو آوردی، «فَاجْعَلْ بَیْنَنا وَ بَیْنَکَ مَوْعِداً» میان ما و میان خویش هنگامی نامزد ساز، «لا نُخْلِفُهُ نَحْنُ وَ لا أَنْتَ» که ما آن را خلاف نکنیم و نه تو، «مَکاناً سُویً» (۵۸) جایی میان ما و تو.
هوش مصنوعی: ما به تو جادویی مشابه جادوی تو خواهیم آورد. پس مهلتی برای ما و تو معین کن که نه ما آن را نقض کنیم و نه تو، در محلی که بین ما و تو باشد.
«قالَ مَوْعِدُکُمْ یَوْمُ الزِّینَةِ» موسی گفت هنگام نامزد کرده مرا با شما روز آرایشست، «وَ أَنْ یُحْشَرَ النَّاسُ ضُحًی» (۵۹) آن گه که مردمان با هم آیند چاشتگاه.
هوش مصنوعی: موسی گفت: موعد ملاقات ما روز جشن آرایش است و زمانی که مردم در صبح به یکدیگر می‌پیوندند.
«فَتَوَلَّی فِرْعَوْنُ» برگشت فرعون، «فَجَمَعَ کَیْدَهُ ثُمَّ أَتی» (۶۰) و گرد کرد یار خویش و آن گه آمد.
هوش مصنوعی: فرعون به سمت خود برگشت و سپس تدابیر خود را جمع‌آوری کرد و به همراه یارانش آمد.
«قالَ لَهُمْ مُوسی» ایشان را گفت موسی: «وَیْلَکُمْ لا تَفْتَرُوا عَلَی اللَّهِ کَذِباً» ویل بر شما بر خدای تعالی دروغ مسازید، «فَیُسْحِتَکُمْ بِعَذابٍ» که بیخ شما کند بعذاب، «وَ قَدْ خابَ مَنِ افْتَری» (۶۱) و هر که دروغ سازد نومید ماند.
هوش مصنوعی: موسی به آنها گفت: «وای بر شما! به خدا دروغ نبندید، چون اگر این کار را کنید، عذابی شما را می‌گیرد و هر کسی که دروغ بگوید، قطعاً ناامید خواهد شد.»
«فَتَنازَعُوا أَمْرَهُمْ بَیْنَهُمْ» جاودان در کار خویش با یکدیگر مشورت کردند، «وَ أَسَرُّوا النَّجْوی» (۶۲) و راز در گرفتند با یکدیگر.
هوش مصنوعی: آنها در مورد کارشان با هم بحث و مشورت کردند، و به آرامی در مورد آنچه می‌خواستند بگویند پچ‌پچه کردند.
«قالُوا إِنْ هذانِ لَساحِرانِ» گفتند این دو مرد دو جادواند، «یُرِیدانِ» میخواهند «أَنْ یُخْرِجاکُمْ مِنْ أَرْضِکُمْ بِسِحْرِهِما» که بیرون آرند شما را از زمین شما بجادویی خویش، «وَ یَذْهَبا بِطَرِیقَتِکُمُ الْمُثْلی» (۶۳) و پیران و مهتران شما ببرند
هوش مصنوعی: آنها گفتند: «این دو نفر واقعاً جادوگرند و میخواهند شما را با جادوگری خود از سرزمین‌تان بیرون کنند و راه و روش شما را تغییر دهند.»
«فَأَجْمِعُوا کَیْدَکُمْ» هم سخن و همدل و هم آهنگ باشید در ساز خویش.
هوش مصنوعی: همه با هم یکصدای واحد باشید و هماهنگ عمل کنید.
«ثُمَّ ائْتُوا صَفًّا» آن گه همه با هم بهامون آئید، بر کنار، «وَ قَدْ أَفْلَحَ الْیَوْمَ مَنِ اسْتَعْلی» (۶۴) و پیروز آمد امروز او که به آمد.
هوش مصنوعی: سپس همگی در صفی منظم و مرتب بایستید. امروز کسی کامیاب خواهد بود که برتر بیفتد و به پیروزی برسد.
«قالُوا یا مُوسی» گفتند ای موسی: «إِمَّا أَنْ تُلْقِیَ» تو عصای خویش بیفکنی پیش، «وَ إِمَّا أَنْ نَکُونَ أَوَّلَ مَنْ أَلْقی» (۶۵) یا ما آن خود بیفکنیم پیش.
هوش مصنوعی: آنها گفتند: ای موسی، یا تو عصای خود را بیفکن، یا ما اولین کسانی خواهیم بود که عصای خود را می‌اندازیم.
«قالَ بَلْ أَلْقُوا» گفت نه شما بیفکنید. «فَإِذا حِبالُهُمْ وَ عِصِیُّهُمْ» آن رسنها و چوبهای ایشان «یُخَیَّلُ إِلَیْهِ مِنْ سِحْرِهِمْ» می‌نمودند بموسی از جادویی ایشان «أَنَّها تَسْعی» (۶۶) که آن همه زنده‌اند نهیب باو می‌آورند.
هوش مصنوعی: گفت نه، شما بیفکنید. سپس آن رسنها و چوبهای آنها به نظر موسی از جادوگری‌شان به صورت موجوداتی زنده می‌آمدند که مانند این است که در حال حرکت‌اند.
«فَأَوْجَسَ فِی نَفْسِهِ خِیفَةً مُوسی» (۶۷) موسی در دل خویش از جادویی ایشان بیم یافت و نهان داشت.
هوش مصنوعی: موسی در دلش از جادوگران ترسید و این احساس را در خود مخفی کرد.
«قُلْنا لا تَخَفْ» گفتیم، مترس، «إِنَّکَ أَنْتَ الْأَعْلی» (۶۸) که دست ترا و نصرت و غلبه ترا.
هوش مصنوعی: گفتیم نترس، تو بالاترین هستی و ما به تو کمک و پیروزی خواهیم داد.
«وَ أَلْقِ ما فِی یَمِینِکَ» بیفکن آنچه در دست راست داری، «تَلْقَفْ ما صَنَعُوا» تا فروبرد آنچه ایشان ساخته‌اند، «إِنَّما صَنَعُوا کَیْدُ ساحِرٍ» آنچه ایشان کردند ساز پر دیو است «وَ لا یُفْلِحُ السَّاحِرُ حَیْثُ أَتی» (۶۹) و پر دیو کن به نماند هر جا که پدید آید.
هوش مصنوعی: آنچه در دست راستت هست را بیفکن تا آنچه آنان ساخته‌اند را بلعیده شود. آنچه آنان ساخته‌اند، جادو و فریب است و جادوگر هر جا که برود پیروز نخواهد شد.
«فَأُلْقِیَ السَّحَرَةُ سُجَّداً» جادوان را ساجد افکندند و بفرمان آوردند. «قالُوا آمَنَّا بِرَبِّ هارُونَ وَ مُوسی» (۷۰) گفتند بگرویدیم بخدای هارون و موسی.
هوش مصنوعی: جادوان در برابر خداوند سجده کردند و به فرمان ایمان آوردند. آنها گفتند: ما به خداوند هارون و موسی ایمان آوردیم.
«قالَ آمَنْتُمْ لَهُ» گفت بگرویدید باو «قَبْلَ أَنْ آذَنَ لَکُمْ» پیش از آنکه شما را دستوری دادم، «إِنَّهُ لَکَبِیرُکُمُ الَّذِی عَلَّمَکُمُ السِّحْرَ» او استاد شما است و مه شما که جادویی آموخت در شما، «فَلَأُقَطِّعَنَّ أَیْدِیَکُمْ وَ أَرْجُلَکُمْ» ببرم ناچاره دستهای شما و پایهای شما، «مِنْ خِلافٍ» یکی از راست یکی از چپ، «وَ لَأُصَلِّبَنَّکُمْ فِی جُذُوعِ النَّخْلِ» و شما را بر ساق خرمابنان آویزم، «وَ لَتَعْلَمُنَّ أَیُّنا أَشَدُّ عَذاباً وَ أَبْقی» (۷۱) و بدانید که آن کیست از ما که سخت عذاب تر است و پاینده عذاب تر.
هوش مصنوعی: «گفت آیا به او ایمان آوردید؟ پیش از آنکه به شما اجازه دهم، او استاد شما است که جادو را به شما آموخت. پس من دست‌ها و پاهای شما را از یک سمت و از سمت دیگر قطع می‌کنم و شما را بر تنه‌های درختان خرما به دار می‌زنم. و خواهید دانست که کدام‌یک از ما عذابش شدیدتر و پایدارتر است.»
«قالُوا لَنْ نُؤْثِرَکَ» گفتند ترا بر نگزینیم «عَلی ما جاءَنا مِنَ الْبَیِّناتِ» بر این که بما آمد از نشانهای راست، «وَ الَّذِی فَطَرَنا» بآن آفریدگار که ما را آفرید. «فَاقْضِ ما أَنْتَ قاضٍ» میکن هر چه توانی. «إِنَّما تَقْضِی هذِهِ الْحَیاةَ الدُّنْیا» (۷۲) آنچه کنی و توانی درین جهان
هوش مصنوعی: آنها گفتند: «ما هرگز تو را بر چیزهایی که به ما نشان داده شده، مقدم نمی‌داریم و نه بر خالق ما. هر کاری که می‌توانی بکن، زیرا آنچه در این دنیا انجام می‌دهی، فقط مربوط به همین زندگی است.»
«إِنَّا آمَنَّا بِرَبِّنا» ما بگرویدیم بخداوند خویش، «لِیَغْفِرَ لَنا خَطایانا» تا بیامرزد کردارهای بد ما «وَ ما أَکْرَهْتَنا عَلَیْهِ مِنَ السِّحْرِ» و آنچه بر آن میداشتی ما را از جادویی «وَ اللَّهُ خَیْرٌ وَ أَبْقی» (۷۳) اللَّه تعالی خدایی را بهتر و پاینده‌تر.
هوش مصنوعی: ما به پروردگارمان ایمان آوردیم تا خداوند گناهان ما را ببخشاید و آنچه را که به زور ما را وادار به انجام جادوگری کردی، در نظر بگیرد. خداوند بهترین و پایدارترین است.
میبدی