قوله تعالی: وَ أَنْذِرْهُمْ یَوْمَ الْحَسْرَةِ بیم نمای ایشان را از روز نفریغ.
«إِذْ قُضِیَ الْأَمْرُ» آن گه که کار برگزارند. «وَ هُمْ فِی غَفْلَةٍ» و ایشان در غفلتند «وَ هُمْ لا یُؤْمِنُونَ» (۳۹) و ایشان نمیگروند.
«إِنَّا نَحْنُ نَرِثُ الْأَرْضَ» مائیم که زمین را میراث بریم «وَ مَنْ عَلَیْها» و باز ماندگان را «وَ إِلَیْنا یُرْجَعُونَ» (۴۰) و همه را با ما آرند.
«وَ اذْکُرْ فِی الْکِتابِ إِبْراهِیمَ» و یاد کن در این نامه ابراهیم را، «إِنَّهُ کانَ صِدِّیقاً نَبِیًّا» (۴۱) که او راستی بود راست رو، راست کار، راستگوی پیغامبر.
«إِذْ قالَ لِأَبِیهِ» آن گه که پدر خویش را گفت: «یا أَبَتِ» ای پدر «لِمَ تَعْبُدُ ما لا یَسْمَعُ وَ لا یُبْصِرُ؟» چرا می‌پرستی چیزی را که نشنود و نه بیند؟ «وَ لا یُغْنِی عَنْکَ شَیْئاً؟»(۴۲) و ترا سود ندارد و بکار نیاید هیچیز؟ «یا أَبَتِ» ای پدر ای «إِنِّی قَدْ جاءَنِی مِنَ الْعِلْمِ ما لَمْ یَأْتِکَ» بمن آمد از دانش آنچه بتو نیامد «فَاتَّبِعْنِی» بر پی من رو «أَهْدِکَ صِراطاً سَوِیًّا». (۴۳) تا راه نمایم ترا براه راست درست.
«یا أَبَتِ» ای پدر ای! «لا تَعْبُدِ الشَّیْطانَ» دیو را مپرست، «إِنَّ الشَّیْطانَ کانَ لِلرَّحْمنِ عَصِیًّا». (۴۴) که دیو در رحمن عاصی است.
«یا أَبَتِ إِنِّی أَخافُ» ای پدر میترسم من «أَنْ یَمَسَّکَ عَذابٌ مِنَ الرَّحْمنِ» که بتو رسد عذابی از رحمن «فَتَکُونَ لِلشَّیْطانِ وَلِیًّا». (۴۵) تا بکام دیو شوی و از کسان وی.
«قالَ» گفت پدر «أَ راغِبٌ أَنْتَ عَنْ آلِهَتِی یا إِبْراهِیمُ؟» باز می‌خواهی ایستاد از خدایان من ای ابراهیم؟ «لَئِنْ لَمْ تَنْتَهِ» اگر باز نایستی «لَأَرْجُمَنَّکَ» دشنام دهم ترا و سنگسار کنم «وَ اهْجُرْنِی مَلِیًّا». (۴۶) فرا بر ازمن یک چندی.
«قالَ سَلامٌ عَلَیْکَ» ابراهیم گفت بریدم، اینک رفتم «سَأَسْتَغْفِرُ لَکَ رَبِّی» آری هنگامی آمرزش خواهم ترا از خداوند خویش، «إِنَّهُ کانَ بِی حَفِیًّا». (۴۷) او بمن مهربانست و مرا نیکخواه.
«وَ أَعْتَزِلُکُمْ» جدایی جویم از شما، «وَ ما تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ» و از آنچه می‌خدای خوانید فرو از اللَّه تعالی «وَ أَدْعُوا رَبِّی» و خداوند خویش را خوانم «عَسی أَلَّا أَکُونَ بِدُعاءِ رَبِّی شَقِیًّا». (۴۸) مگر که من با پرستیدن خداوند خویش و خواندن وی بدبخت نمانم.
«فَلَمَّا اعْتَزَلَهُمْ» چون کران گرفت از ایشان، «وَ ما یَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ» و از آنچه می‌پرستیدند فرود از اللَّه تعالی، «وَهَبْنا لَهُ إِسْحاقَ وَ یَعْقُوبَ» بخشیدیم او را اسحاق و یعقوب، «وَ کُلًّا جَعَلْنا نَبِیًّا». (۴۹) و همه را پیغامبران کردیم
«وَ وَهَبْنا لَهُمْ مِنْ رَحْمَتِنا» و ایشان را از رحمت خویش بخشیدیم «وَ جَعَلْنا لَهُمْ لِسانَ صِدْقٍ عَلِیًّا»
(۵۰) و ایشان را سخن نیکو و ستایش و آواء بلند دادیم.
«وَ اذْکُرْ فِی الْکِتابِ مُوسی» و یاد کن در این نامه موسی را، «إِنَّهُ کانَ مُخْلَصاً» که او گزیده‌ای بود پاک کار، «وَ کانَ رَسُولًا نَبِیًّا». (۵۱) و ما را فرستاده‌ای بود پیغامبر.
«وَ نادَیْناهُ» خواندیم او را و آواز دادیم، «مِنْ جانِبِ الطُّورِ الْأَیْمَنِ» از سوی طور از سوی راست، «وَ قَرَّبْناهُ نَجِیًّا» (۵۲) و نزدیک کردیم او را بهمرازی «وَ وَهَبْنا لَهُ مِنْ رَحْمَتِنا أَخاهُ» و بخشیدیم او را از رحمت خویش برادر او، «هارُونَ نَبِیًّا». (۵۳) هارون پیغامبر.
«وَ اذْکُرْ فِی الْکِتابِ إِسْماعِیلَ» و یاد کن در این نامه اسماعیل را، «إِنَّهُ کانَ صادِقَ الْوَعْدِ» که او مردی راست وعده بود، «وَ کانَ رَسُولًا نَبِیًّا». (۵۴) و فرستاده‌ای بود پیغامبر.
«وَ کانَ یَأْمُرُ أَهْلَهُ بِالصَّلاةِ وَ الزَّکاةِ» و کسان خویش را بنماز و زکاة همی فرمود، «وَ کانَ عِنْدَ رَبِّهِ مَرْضِیًّا». (۵۵) و او نزدیک خداوند خویش پسندیده بود.
«وَ اذْکُرْ فِی الْکِتابِ إِدْرِیسَ» و یاد کن در این نامه ادریس را، «إِنَّهُ کانَ صِدِّیقاً نَبِیًّا». (۵۶) که او راستی بود راست رو راست گوی، پیغامبر.
«وَ رَفَعْناهُ مَکاناً عَلِیًّا». (۵۷) برداشتیم او را جایگاهی بلند.
«أُولئِکَ الَّذِینَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَیْهِمْ» ایشان آنند که اللَّه تعالی با ایشان نیکویی کرد و بر ایشان نعمت نهاد، «مِنَ النَّبِیِّینَ مِنْ ذُرِّیَّةِ آدَمَ» از پیغامبران از نژاد آدم، «وَ مِمَّنْ حَمَلْنا مَعَ نُوحٍ» و از ایشان که برداشتیم ایشان را با نوح، «وَ مِنْ ذُرِّیَّةِ إِبْراهِیمَ وَ إِسْرائِیلَ» و از نژاد ابراهیم و اسرائیل، «وَ مِمَّنْ هَدَیْنا وَ اجْتَبَیْنا» و از ایشان که ما راه نمودیم و برگزیدیم، «إِذا تُتْلی عَلَیْهِمْ آیاتُ الرَّحْمنِ» چون بر ایشان خواندندید سخنان رحمن و پیغامهای او. «خَرُّوا سُجَّداً وَ بُکِیًّا». (۵۸) بسجود افتادندی سجود بر آن و گریان.
«فَخَلَفَ مِنْ بَعْدِهِمْ خَلْفٌ» و در رسید از پس ایشان پسینها.
«أَضاعُوا الصَّلاةَ» نماز بگذاشتند «وَ اتَّبَعُوا الشَّهَواتِ» و بر پی آرزوهای خویش ایستادند. «فَسَوْفَ یَلْقَوْنَ غَیًّا». (۵۹) آری بینند کار تباه.
«إِلَّا مَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً» مگر آن کس که با پس آید و بگرود و نیکی کند، «فَأُولئِکَ یَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ» ایشان آنند که ایشان را در بهشت آرند، «وَ لا یُظْلَمُونَ شَیْئاً» (۶۰) و از پاداش ایشان چیزی نکاهد.
برگردان به زبان ساده
قوله تعالی: وَ أَنْذِرْهُمْ یَوْمَ الْحَسْرَةِ بیم نمای ایشان را از روز نفریغ.
هوش مصنوعی: خداوند می‌فرماید که آنها را از روز حسرت و پشیمانی هشدار بده.
«إِذْ قُضِیَ الْأَمْرُ» آن گه که کار برگزارند. «وَ هُمْ فِی غَفْلَةٍ» و ایشان در غفلتند «وَ هُمْ لا یُؤْمِنُونَ» (۳۹) و ایشان نمیگروند.
هوش مصنوعی: زمانی که کار به نتیجه برسد، آنها در ناآگاهی به سر می‌برند و به آنچه باید باور داشته باشند، ایمان نمی‌آورند.
«إِنَّا نَحْنُ نَرِثُ الْأَرْضَ» مائیم که زمین را میراث بریم «وَ مَنْ عَلَیْها» و باز ماندگان را «وَ إِلَیْنا یُرْجَعُونَ» (۴۰) و همه را با ما آرند.
هوش مصنوعی: ما هستیم که زمین و آنچه بر روی آن است را به ارث می‌بریم و همه به سوی ما برمی‌گردند.
«وَ اذْکُرْ فِی الْکِتابِ إِبْراهِیمَ» و یاد کن در این نامه ابراهیم را، «إِنَّهُ کانَ صِدِّیقاً نَبِیًّا» (۴۱) که او راستی بود راست رو، راست کار، راستگوی پیغامبر.
هوش مصنوعی: و در این کتاب به ابراهیم اشاره کن؛ چرا که او انسانی راستگو و trustworthy و پیامبری بود.
«إِذْ قالَ لِأَبِیهِ» آن گه که پدر خویش را گفت: «یا أَبَتِ» ای پدر «لِمَ تَعْبُدُ ما لا یَسْمَعُ وَ لا یُبْصِرُ؟» چرا می‌پرستی چیزی را که نشنود و نه بیند؟ «وَ لا یُغْنِی عَنْکَ شَیْئاً؟»(۴۲) و ترا سود ندارد و بکار نیاید هیچیز؟ «یا أَبَتِ» ای پدر ای «إِنِّی قَدْ جاءَنِی مِنَ الْعِلْمِ ما لَمْ یَأْتِکَ» بمن آمد از دانش آنچه بتو نیامد «فَاتَّبِعْنِی» بر پی من رو «أَهْدِکَ صِراطاً سَوِیًّا». (۴۳) تا راه نمایم ترا براه راست درست.
هوش مصنوعی: او به پدرش گفت: «ای پدر چرا چیزی را می‌پرستی که نه می‌شنود و نه می‌بیند؟ و برای تو هیچ سودی ندارد؟ ای پدر، من از دانشی بهره‌مند شدم که به تو نرسیده است. پس به من بپیوند و من تو را به راه درست هدایت می‌کنم.»
«یا أَبَتِ» ای پدر ای! «لا تَعْبُدِ الشَّیْطانَ» دیو را مپرست، «إِنَّ الشَّیْطانَ کانَ لِلرَّحْمنِ عَصِیًّا». (۴۴) که دیو در رحمن عاصی است.
هوش مصنوعی: «ای پدر، دیو را نپرست، زیرا دیو در مقابل خداوند نافرمان است.»
«یا أَبَتِ إِنِّی أَخافُ» ای پدر میترسم من «أَنْ یَمَسَّکَ عَذابٌ مِنَ الرَّحْمنِ» که بتو رسد عذابی از رحمن «فَتَکُونَ لِلشَّیْطانِ وَلِیًّا». (۴۵) تا بکام دیو شوی و از کسان وی.
هوش مصنوعی: ای پدر، من نگرانم که ممکن است عذابی از جانب خداوند رحمان به تو برسد و تو به شیطان گرایش پیدا کنی.
«قالَ» گفت پدر «أَ راغِبٌ أَنْتَ عَنْ آلِهَتِی یا إِبْراهِیمُ؟» باز می‌خواهی ایستاد از خدایان من ای ابراهیم؟ «لَئِنْ لَمْ تَنْتَهِ» اگر باز نایستی «لَأَرْجُمَنَّکَ» دشنام دهم ترا و سنگسار کنم «وَ اهْجُرْنِی مَلِیًّا». (۴۶) فرا بر ازمن یک چندی.
هوش مصنوعی: پدر گفت: «آیا تو از خداهای من رویگردانی، ای ابراهیم؟ اگر از این کار دست برنداری، به شدت تو را تنبیه می‌کنم و سنگسارت می‌کنم و برای مدتی از من دور شو.»
«قالَ سَلامٌ عَلَیْکَ» ابراهیم گفت بریدم، اینک رفتم «سَأَسْتَغْفِرُ لَکَ رَبِّی» آری هنگامی آمرزش خواهم ترا از خداوند خویش، «إِنَّهُ کانَ بِی حَفِیًّا». (۴۷) او بمن مهربانست و مرا نیکخواه.
هوش مصنوعی: ابراهیم گفت: «سلام بر تو». سپس ادامه داد که من می‌روم و از پروردگارم برای تو آمرزش می‌طلبم، زیرا او به من بسیار مهربان است و به خیریت من توجه دارد.
«وَ أَعْتَزِلُکُمْ» جدایی جویم از شما، «وَ ما تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ» و از آنچه می‌خدای خوانید فرو از اللَّه تعالی «وَ أَدْعُوا رَبِّی» و خداوند خویش را خوانم «عَسی أَلَّا أَکُونَ بِدُعاءِ رَبِّی شَقِیًّا». (۴۸) مگر که من با پرستیدن خداوند خویش و خواندن وی بدبخت نمانم.
هوش مصنوعی: من از شما جدا می‌شوم و از آنچه غیر از خدا می‌پرستید دوری می‌کنم و فقط خداوند خود را می‌خوانم؛ امیدوارم که با دعا کردن به پروردگارم، دچار بدبختی نشوم.
«فَلَمَّا اعْتَزَلَهُمْ» چون کران گرفت از ایشان، «وَ ما یَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ» و از آنچه می‌پرستیدند فرود از اللَّه تعالی، «وَهَبْنا لَهُ إِسْحاقَ وَ یَعْقُوبَ» بخشیدیم او را اسحاق و یعقوب، «وَ کُلًّا جَعَلْنا نَبِیًّا». (۴۹) و همه را پیغامبران کردیم
هوش مصنوعی: پس هنگامی که او از آنها و از آنچه غیر از خدا می‌پرستیدند فاصله گرفت، ما به او اسحاق و یعقوب را بخشیدیم و هر دو را به عنوان پیامبر قرار دادیم.
«وَ وَهَبْنا لَهُمْ مِنْ رَحْمَتِنا» و ایشان را از رحمت خویش بخشیدیم «وَ جَعَلْنا لَهُمْ لِسانَ صِدْقٍ عَلِیًّا»
هوش مصنوعی: ما از رحمت خود به آنان بخشیدیم و زبان بلندی از صداقت برایشان قرار دادیم.
(۵۰) و ایشان را سخن نیکو و ستایش و آواء بلند دادیم.
هوش مصنوعی: به آنها کلامی نیکو و ستایش‌آمیز و سرودهایی با صدای بلند عطا کردیم.
«وَ اذْکُرْ فِی الْکِتابِ مُوسی» و یاد کن در این نامه موسی را، «إِنَّهُ کانَ مُخْلَصاً» که او گزیده‌ای بود پاک کار، «وَ کانَ رَسُولًا نَبِیًّا». (۵۱) و ما را فرستاده‌ای بود پیغامبر.
هوش مصنوعی: و در این نوشته به موسی اشاره شده است، که او شخصیتی ویژه و پاک‌نهاد بود و همچنین پیامبری فرستاده شده به سوی مردم بود.
«وَ نادَیْناهُ» خواندیم او را و آواز دادیم، «مِنْ جانِبِ الطُّورِ الْأَیْمَنِ» از سوی طور از سوی راست، «وَ قَرَّبْناهُ نَجِیًّا» (۵۲) و نزدیک کردیم او را بهمرازی «وَ وَهَبْنا لَهُ مِنْ رَحْمَتِنا أَخاهُ» و بخشیدیم او را از رحمت خویش برادر او، «هارُونَ نَبِیًّا». (۵۳) هارون پیغامبر.
هوش مصنوعی: ما او را صدا زدیم و از سمت راست کوه طور با او سخن گفتیم و او را به نزدیکی دعوت کردیم و از رحمت خود به او برادری به نام هارون بخشیدیم که او نیز پیامبر بود.
«وَ اذْکُرْ فِی الْکِتابِ إِسْماعِیلَ» و یاد کن در این نامه اسماعیل را، «إِنَّهُ کانَ صادِقَ الْوَعْدِ» که او مردی راست وعده بود، «وَ کانَ رَسُولًا نَبِیًّا». (۵۴) و فرستاده‌ای بود پیغامبر.
هوش مصنوعی: در این آیات، اشاره شده است که باید اسماعیل را در کتاب یاد کرد؛ زیرا او فردی بود که به وعده‌اش وفادار بود و همچنین پیغمبری فرستاده شده از سوی خداوند بود.
«وَ کانَ یَأْمُرُ أَهْلَهُ بِالصَّلاةِ وَ الزَّکاةِ» و کسان خویش را بنماز و زکاة همی فرمود، «وَ کانَ عِنْدَ رَبِّهِ مَرْضِیًّا». (۵۵) و او نزدیک خداوند خویش پسندیده بود.
هوش مصنوعی: او به خانواده‌اش دستور می‌داد که به نماز و زکات عمل کنند و نزد خداوند بسیار مورد پسند و محبوب بود.
«وَ اذْکُرْ فِی الْکِتابِ إِدْرِیسَ» و یاد کن در این نامه ادریس را، «إِنَّهُ کانَ صِدِّیقاً نَبِیًّا». (۵۶) که او راستی بود راست رو راست گوی، پیغامبر.
هوش مصنوعی: و در این مطلب به یاد ادریس بیفت، چرا که او انسانی صادق و راستگو بود که به پیامبری برگزیده شده است.
«وَ رَفَعْناهُ مَکاناً عَلِیًّا». (۵۷) برداشتیم او را جایگاهی بلند.
هوش مصنوعی: ما او را به جایگاهی بلند ارتقا دادیم.
«أُولئِکَ الَّذِینَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَیْهِمْ» ایشان آنند که اللَّه تعالی با ایشان نیکویی کرد و بر ایشان نعمت نهاد، «مِنَ النَّبِیِّینَ مِنْ ذُرِّیَّةِ آدَمَ» از پیغامبران از نژاد آدم، «وَ مِمَّنْ حَمَلْنا مَعَ نُوحٍ» و از ایشان که برداشتیم ایشان را با نوح، «وَ مِنْ ذُرِّیَّةِ إِبْراهِیمَ وَ إِسْرائِیلَ» و از نژاد ابراهیم و اسرائیل، «وَ مِمَّنْ هَدَیْنا وَ اجْتَبَیْنا» و از ایشان که ما راه نمودیم و برگزیدیم، «إِذا تُتْلی عَلَیْهِمْ آیاتُ الرَّحْمنِ» چون بر ایشان خواندندید سخنان رحمن و پیغامهای او. «خَرُّوا سُجَّداً وَ بُکِیًّا». (۵۸) بسجود افتادندی سجود بر آن و گریان.
هوش مصنوعی: ایشان کسانی هستند که خداوند بر آنها خوبی کرده و نعمت bestowed است. آنها از پیامبران نسل آدم بوده و همچنین از افرادی هستند که با نوح نجات یافتند. همچنین از نسل ابراهیم و اسرائیل هستند و از کسانی‌اند که ما آنها را هدایت و برگزیده‌ایم. هنگامی که آیات رحمن بر آنها خوانده می‌شود، به سجده می‌افتند و به گریه می‌پردازند.
«فَخَلَفَ مِنْ بَعْدِهِمْ خَلْفٌ» و در رسید از پس ایشان پسینها.
هوش مصنوعی: بعد از آنها نسل‌هایی به وجود آمدند.
«أَضاعُوا الصَّلاةَ» نماز بگذاشتند «وَ اتَّبَعُوا الشَّهَواتِ» و بر پی آرزوهای خویش ایستادند. «فَسَوْفَ یَلْقَوْنَ غَیًّا». (۵۹) آری بینند کار تباه.
هوش مصنوعی: آنها نماز را ترک کردند و از دنبال کردن خواسته‌های نفسانی خود غافل شدند. به زودی مجازات سختی در انتظارشان خواهد بود. آری، آنها عواقب کار زشت خود را خواهند دید.
«إِلَّا مَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً» مگر آن کس که با پس آید و بگرود و نیکی کند، «فَأُولئِکَ یَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ» ایشان آنند که ایشان را در بهشت آرند، «وَ لا یُظْلَمُونَ شَیْئاً» (۶۰) و از پاداش ایشان چیزی نکاهد.
هوش مصنوعی: مگر کسی که به سوی خدا برگردد، ایمان آورده و کارهای خوب انجام دهد، چنین افرادی هستند که به بهشت راه می‌یابند و هیچ ظلمی در حقشان روا نخواهد شد.
حاشیه ها
1402/04/02 04:07
یزدانپناه عسکری
18- «وَ اذْکُرْ فِی الْکِتابِ إِدْرِیسَ» و یاد کن در این نامه ادریس را، «إِنَّهُ کانَ صِدِّیقاً نَبِیًّا». که او راستی بود راست رو راست گوی، پیغامبر.
19- «وَ رَفَعْناهُ مَکاناً عَلِیًّا». برداشتیم او را جایگاهی بلند.
***
[یزدانپناه عسکری]
وَ اذْکُرْ فِی الْکِتابِ إِدْریسَ إِنَّهُ کانَ صِدِّیقاً نَبِیًّا - مریم : 56
وَ رَفَعْناهُ مَکاناً عَلِیًّا - مریم : 57
وضعیت و حالت و حرکت و استقرار و انسجام و تثبیت و مکانت تعقل قلب.
تردد ادراک و حرکت سیال قلب و سیلان اقتدار و رفعت در درجات قرب الهی.
___________
فی مَقْعَدِ صِدْقٍ عِنْدَ مَلیکٍ مُقْتَدِر - القمر : 55
جریان جاودانی و لاینقطع زندگی بر محمل مَلْک (شدت)
ادراک در سیلان اقتدار فیاض فیوضات جاودانه، ابدی، ملیک (شدید)
[الصِّدق(شدت) ؛ مقعد صدق(مطابقت و تحقّق فعل در موضع شدت) ؛ المَحْمِل(مکان و زمان حمل)]
[وَ الَّذِی جاءَ بِالصِّدْقِ وَ صَدَّقَ بِهِ- زمر : 33 – آنچه را به زبان بیان کرده و در عمل آن را قصد کرده بود به انجام رسانید و محقّق داشت- مفردات راغب]
میبدی