قوله تعالی: «وَ آتَیْنا مُوسَی الْکِتابَ» موسی را نامه دادیم، «وَ جَعَلْناهُ هُدیً لِبَنِی إِسْرائِیلَ» و آن را رهنمونی کردیم بنی اسرائیل را، «أَلَّا تَتَّخِذُوا مِنْ دُونِی وَکِیلًا (۲)» که جز از من وکیل مگیرید.
«ذُرِّیَّةَ مَنْ حَمَلْنا مَعَ نُوحٍ» ای فرزندان فرزندان نوح که برداشتیم با او «إِنَّهُ کانَ عَبْداً شَکُوراً (۳)» نوح ما را بنده‌ای سپاس دار بود.
«وَ قَضَیْنا» و پیغام دادیم و سخن رسانیدیم و پند دادیم، «إِلی بَنِی إِسْرائِیلَ فِی الْکِتابِ» بنی اسرائیل را در نامه و پیغام خویش، «لَتُفْسِدُنَّ فِی الْأَرْضِ مَرَّتَیْنِ» که ناچار فساد خواهید کرد در زمین مقدس دو بار، «وَ لَتَعْلُنَّ عُلُوًّا کَبِیراً (۴)» و پس بیرون خواهید شد بیرون شدنی نهمار و بر خواهید شد از مقام طاعت بر شدنی بزرگ.
«فَإِذا جاءَ وَعْدُ أُولاهُما» چون هنگام پیشین مرّة آید از آن دو، «بَعَثْنا عَلَیْکُمْ عِباداً لَنا» بینگیزیم بر شما بندگانی از آن ما، «أُولِی بَأْسٍ شَدِیدٍ» با زور سخت، «فَجاسُوا خِلالَ الدِّیارِ» تا بجست و جوی در آیند در سرایها «وَ کانَ وَعْداً مَفْعُولًا (۵)» و این وعیدیست کردنی.
«ثُمَّ رَدَدْنا لَکُمُ الْکَرَّةَ عَلَیْهِمْ» آن گه شما را غلبه دهیم بر ایشان، «وَ أَمْدَدْناکُمْ بِأَمْوالٍ وَ بَنِینَ» و شما را پس آن مالها افزائیم و پسران، «وَ جَعَلْناکُمْ أَکْثَرَ نَفِیراً (۶)» و شما را انبوه سپاه تر کنیم از آنچ بودید.
«إِنْ أَحْسَنْتُمْ» اگر نیکویی کنید، «أَحْسَنْتُمْ لِأَنْفُسِکُمْ» نیکویی خود را کنید، «وَ إِنْ أَسَأْتُمْ فَلَها» و اگر بد کنید خود را می‌کنید، «فَإِذا جاءَ وَعْدُ الْآخِرَةِ» چون هنگام عقوبت فساد کردن پسینه آید، «لِیَسُوؤُا وُجُوهَکُمْ» تا در رویهای شما اندوه پیدا کنند، «وَ لِیَدْخُلُوا الْمَسْجِدَ» و تا در مسجد بیت مقدس آیند، «کَما دَخَلُوهُ أَوَّلَ مَرَّةٍ» چنانک باوّل بار درآمده بودند، «وَ لِیُتَبِّرُوا ما عَلَوْا تَتْبِیراً (۷)» و تا هلاک کنند و نیست آرند چندانک توانند و بر آن غلبه کنند.
«عَسی رَبُّکُمْ أَنْ یَرْحَمَکُمْ» چنان میخواهد خداوند شما که آخر بر شما ببخشاید، «وَ إِنْ عُدْتُمْ» و اگر پس باز گردید، «عُدْنا» ما باز گردیم، «وَ جَعَلْنا جَهَنَّمَ لِلْکافِرِینَ حَصِیراً (۸)» و ما زندان کافران ساختیم دوزخ را و جای ایشان کردیم.
«إِنَّ هذَا الْقُرْآنَ یَهْدِی» این قرآن راه می‌نماید، «لِلَّتِی هِیَ أَقْوَمُ» آن راه را که آن راست ترست و پاینده‌تر، «وَ یُبَشِّرُ الْمُؤْمِنِینَ» و مؤمنانرا بشارت میدهد، «الَّذِینَ یَعْمَلُونَ الصَّالِحاتِ» آن مؤمنان که کار های نیکو کنند، «أَنَّ لَهُمْ أَجْراً کَبِیراً (۹)» که ایشانراست مزدی بزرگوار.
«وَ أَنَّ الَّذِینَ لا یُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ» و ایشان که بنمی‌گروند بروز رستاخیز، «أَعْتَدْنا لَهُمْ عَذاباً أَلِیماً (۱۰)» ساختیم ایشان را عذابی دردنمای.
«وَ یَدْعُ الْإِنْسانُ بِالشَّرِّ» مردم بر خویشتن بد میخواهند، «دُعاءَهُ بِالْخَیْرِ» در نیک خواستن خویشتن را، «وَ کانَ الْإِنْسانُ عَجُولًا (۱۱)» و آدمی شتاب ز دست تا بود.
«وَ جَعَلْنَا اللَّیْلَ وَ النَّهارَ آیَتَیْنِ» شب و روز را دو نشان کردیم، «فَمَحَوْنا آیَةَ اللَّیْلِ» نشان شب بستردیم، «وَ جَعَلْنا آیَةَ النَّهارِ مُبْصِرَةً» و نشان روز روشن کردیم بینا، «لِتَبْتَغُوا فَضْلًا مِنْ رَبِّکُمْ» تا فضل خداوند خویش بجوئید، «وَ لِتَعْلَمُوا عَدَدَ السِّنِینَ وَ الْحِسابَ» و تا بدانید شمار سالها و راست داشتن هنگامها، «وَ کُلَّ شَیْ‌ءٍ فَصَّلْناهُ تَفْصِیلًا (۱۲)» و هر چیزی را گشاده و باز نموده از یکدیگر پیدا کردیم پیدا کردنی.
اطلاعات
منبع اولیه: کتابخانهٔ تصوف
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
قوله تعالی: «وَ آتَیْنا مُوسَی الْکِتابَ» موسی را نامه دادیم، «وَ جَعَلْناهُ هُدیً لِبَنِی إِسْرائِیلَ» و آن را رهنمونی کردیم بنی اسرائیل را، «أَلَّا تَتَّخِذُوا مِنْ دُونِی وَکِیلًا (۲)» که جز از من وکیل مگیرید.
هوش مصنوعی: خدای تعالی در این آیه می‌فرماید که ما به موسی، کتابی دادیم و آن را راهنمای بنی اسرائیل قرار دادیم تا به آنها بگوییم که جز از من، هیچ وکیلی انتخاب نکنند.
«ذُرِّیَّةَ مَنْ حَمَلْنا مَعَ نُوحٍ» ای فرزندان فرزندان نوح که برداشتیم با او «إِنَّهُ کانَ عَبْداً شَکُوراً (۳)» نوح ما را بنده‌ای سپاس دار بود.
هوش مصنوعی: ای فرزندان نوح، که ما شما را همراه او نجات دادیم، او بنده‌ای بسیار شکرگزار بود.
«وَ قَضَیْنا» و پیغام دادیم و سخن رسانیدیم و پند دادیم، «إِلی بَنِی إِسْرائِیلَ فِی الْکِتابِ» بنی اسرائیل را در نامه و پیغام خویش، «لَتُفْسِدُنَّ فِی الْأَرْضِ مَرَّتَیْنِ» که ناچار فساد خواهید کرد در زمین مقدس دو بار، «وَ لَتَعْلُنَّ عُلُوًّا کَبِیراً (۴)» و پس بیرون خواهید شد بیرون شدنی نهمار و بر خواهید شد از مقام طاعت بر شدنی بزرگ.
هوش مصنوعی: ما به بنی اسرائیل پیام دادیم و آنها را از حوادث آینده آگاه کردیم و نصیحت کردیم که شما در زمین مقدس دو بار فساد خواهید کرد و بر سرکشی و طغیان بزرگ خواهید ایستاد.
«فَإِذا جاءَ وَعْدُ أُولاهُما» چون هنگام پیشین مرّة آید از آن دو، «بَعَثْنا عَلَیْکُمْ عِباداً لَنا» بینگیزیم بر شما بندگانی از آن ما، «أُولِی بَأْسٍ شَدِیدٍ» با زور سخت، «فَجاسُوا خِلالَ الدِّیارِ» تا بجست و جوی در آیند در سرایها «وَ کانَ وَعْداً مَفْعُولًا (۵)» و این وعیدیست کردنی.
هوش مصنوعی: زمانی که وعده‌ی نخستین فرابرسد، ما بندگانی قدرتمند از خود را بر شما می‌فرستیم که به جست‌وجو در خانه‌ها خواهند پرداخت و این وعده‌ای است که حتماً محقق خواهد شد.
«ثُمَّ رَدَدْنا لَکُمُ الْکَرَّةَ عَلَیْهِمْ» آن گه شما را غلبه دهیم بر ایشان، «وَ أَمْدَدْناکُمْ بِأَمْوالٍ وَ بَنِینَ» و شما را پس آن مالها افزائیم و پسران، «وَ جَعَلْناکُمْ أَکْثَرَ نَفِیراً (۶)» و شما را انبوه سپاه تر کنیم از آنچ بودید.
هوش مصنوعی: سپس شما را بر دشمنان غلبه دادیم و بعد از آن شما را با اموال و فرزندان کمک کردیم و شمار شما را به شدت افزایش دادیم.
«إِنْ أَحْسَنْتُمْ» اگر نیکویی کنید، «أَحْسَنْتُمْ لِأَنْفُسِکُمْ» نیکویی خود را کنید، «وَ إِنْ أَسَأْتُمْ فَلَها» و اگر بد کنید خود را می‌کنید، «فَإِذا جاءَ وَعْدُ الْآخِرَةِ» چون هنگام عقوبت فساد کردن پسینه آید، «لِیَسُوؤُا وُجُوهَکُمْ» تا در رویهای شما اندوه پیدا کنند، «وَ لِیَدْخُلُوا الْمَسْجِدَ» و تا در مسجد بیت مقدس آیند، «کَما دَخَلُوهُ أَوَّلَ مَرَّةٍ» چنانک باوّل بار درآمده بودند، «وَ لِیُتَبِّرُوا ما عَلَوْا تَتْبِیراً (۷)» و تا هلاک کنند و نیست آرند چندانک توانند و بر آن غلبه کنند.
هوش مصنوعی: اگر نیکو عمل کنید، این نیکی به خودتان بازمی‌گردد و اگر بد کنید، زیان آن متوجه خودتان خواهد بود. هنگامی که وعده عاقبت دامنگیر برسد، چهره‌های شما دچار اندوه می‌شود و آنها وارد مسجد می‌شوند، همان طور که در بار اول وارد شده بودند. همچنین آنها به نابودی و تخریب آنچه که بر آن تسلط داشتند، خواهند پرداخت.
«عَسی رَبُّکُمْ أَنْ یَرْحَمَکُمْ» چنان میخواهد خداوند شما که آخر بر شما ببخشاید، «وَ إِنْ عُدْتُمْ» و اگر پس باز گردید، «عُدْنا» ما باز گردیم، «وَ جَعَلْنا جَهَنَّمَ لِلْکافِرِینَ حَصِیراً (۸)» و ما زندان کافران ساختیم دوزخ را و جای ایشان کردیم.
هوش مصنوعی: امید است پروردگارتان به شما رحمت کند و اگر شما به گذشته بازگردید، ما نیز بازخواهیم گشت. ما دوزخ را برای کافران به عنوان زندانی قرار داده‌ایم و آن را جایگاه آنها ساخته‌ایم.
«إِنَّ هذَا الْقُرْآنَ یَهْدِی» این قرآن راه می‌نماید، «لِلَّتِی هِیَ أَقْوَمُ» آن راه را که آن راست ترست و پاینده‌تر، «وَ یُبَشِّرُ الْمُؤْمِنِینَ» و مؤمنانرا بشارت میدهد، «الَّذِینَ یَعْمَلُونَ الصَّالِحاتِ» آن مؤمنان که کار های نیکو کنند، «أَنَّ لَهُمْ أَجْراً کَبِیراً (۹)» که ایشانراست مزدی بزرگوار.
هوش مصنوعی: این قرآن راهنمایی می‌کند به مسیری که از همه راست‌تر و پایدارتر است و مؤمنانی که کارهای نیک انجام می‌دهند را بشارت میدهد که برای آنها پاداشی بزرگ در نظر گرفته شده است.
«وَ أَنَّ الَّذِینَ لا یُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ» و ایشان که بنمی‌گروند بروز رستاخیز، «أَعْتَدْنا لَهُمْ عَذاباً أَلِیماً (۱۰)» ساختیم ایشان را عذابی دردنمای.
هوش مصنوعی: و کسانی که به روز قیامت ایمان نمی‌آورند، ما برای آنها عذابی دردآور آماده کرده‌ایم.
«وَ یَدْعُ الْإِنْسانُ بِالشَّرِّ» مردم بر خویشتن بد میخواهند، «دُعاءَهُ بِالْخَیْرِ» در نیک خواستن خویشتن را، «وَ کانَ الْإِنْسانُ عَجُولًا (۱۱)» و آدمی شتاب ز دست تا بود.
هوش مصنوعی: «و انسان بدی را برای خود میخواهد، اما زمانی که به خوبی برای خودش دعا می‌کند، عجول است و از صبر و تحمل بی‌بهره است.»
«وَ جَعَلْنَا اللَّیْلَ وَ النَّهارَ آیَتَیْنِ» شب و روز را دو نشان کردیم، «فَمَحَوْنا آیَةَ اللَّیْلِ» نشان شب بستردیم، «وَ جَعَلْنا آیَةَ النَّهارِ مُبْصِرَةً» و نشان روز روشن کردیم بینا، «لِتَبْتَغُوا فَضْلًا مِنْ رَبِّکُمْ» تا فضل خداوند خویش بجوئید، «وَ لِتَعْلَمُوا عَدَدَ السِّنِینَ وَ الْحِسابَ» و تا بدانید شمار سالها و راست داشتن هنگامها، «وَ کُلَّ شَیْ‌ءٍ فَصَّلْناهُ تَفْصِیلًا (۱۲)» و هر چیزی را گشاده و باز نموده از یکدیگر پیدا کردیم پیدا کردنی.
هوش مصنوعی: شب و روز را دو نشانه قرار دادیم. نشانه شب را محو کردیم و نشانه روز را به گونه‌ای روشن ساختیم که قابل دیدن باشد. این کار به این منظور انجام شد که شما نعمت‌های پروردگارتان را جستجو کنید و همچنین بتوانید تعداد سالها و حساب و کتاب زمان‌ها را بدانید. ما هر چیزی را به طور شفاف و واضح بیان کرده‌ایم.
میبدی