قوله تعالی: «الَّذِینَ آمَنُوا» ایشان که بگرویدند، «وَ تَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِکْرِ اللَّهِ» و می‌آرامد دلهای ایشان بیاد خدا، «أَلا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ (۲۸)» بدانید که یاد کرد خدای آنست که بآن دلها آرامد.
«الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ» ایشان که بگرویدند و کارهای نیک کردند، «طُوبی لَهُمْ» ایشانراست زندگانی خوش، «وَ حُسْنُ مَآبٍ (۲۹)» و باز گشتن گاه نیکو.
«کَذلِکَ أَرْسَلْناکَ» چنانک ترا فرستادیم، «فِی أُمَّةٍ» در امّتی، «قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِها أُمَمٌ» که گذشت پیش ایشان، «لِتَتْلُوَا عَلَیْهِمُ الَّذِی أَوْحَیْنا إِلَیْکَ» تا بر ایشان خوانی آنچ پیغام دادیم بتو، «وَ هُمْ یَکْفُرُونَ بِالرَّحْمنِ» و ایشان بنام برد رحمن و یاد کرد او کافر میشوند، «قُلْ هُوَ رَبِّی» بگو رحمن خداوند منست، «لا إِلهَ إِلَّا هُوَ» نیست خدایی جز او، «عَلَیْهِ تَوَکَّلْتُ» پشت باو باز کردم، «وَ إِلَیْهِ مَتابِ (۳۰)» و بازگشت من باوست.
«وَ لَوْ أَنَّ قُرْآناً» اگر هرگز قرآنی بودی، «سُیِّرَتْ بِهِ الْجِبالُ» که بان کوه روان کردندی، «أَوْ قُطِّعَتْ بِهِ الْأَرْضُ» یا بآن زمین بریدندی، «أَوْ کُلِّمَ بِهِ الْمَوْتی» یا بان مرده را سخن شنوانیدندی، «بَلْ لِلَّهِ الْأَمْرُ جَمِیعاً» بلکه خدایراست فرمان و کار همه، «أَ فَلَمْ یَیْأَسِ الَّذِینَ آمَنُوا» بجای نیازند یک بار گرویدگان، «أَنْ لَوْ یَشاءُ اللَّهُ لَهَدَی النَّاسَ جَمِیعاً» که اگر اللَّه تعالی خواستی همه ناگرویدگان را راه نمودی بیکبار، «وَ لا یَزالُ الَّذِینَ کَفَرُوا» و همیشه کافران و ناگرویدگان، «تُصِیبُهُمْ بِما صَنَعُوا» می رسد بایشان بفعل بد که کردند، «قارِعَةٌ» مصیبتی سخت و داهیه‌ای صعب، «أَوْ تَحُلُّ قَرِیباً مِنْ دارِهِمْ» یا تو فرود آیی ناگاه بر در سرای ایشان، «حَتَّی یَأْتِیَ وَعْدُ اللَّهِ» صبر کن تا وعده‌ای که اللَّه تعالی داد بیاید، «إِنَّ اللَّهَ لا یُخْلِفُ الْمِیعادَ (۳۱)» اللَّه تعالی کژ نکند وعده خویش.
«وَ لَقَدِ اسْتُهْزِئَ بِرُسُلٍ مِنْ قَبْلِکَ» و افسوس کردند بر فرستادگان پیش از تو، «فَأَمْلَیْتُ لِلَّذِینَ کَفَرُوا» درنگ دادم کافران را، «ثُمَّ أَخَذْتُهُمْ» آن گه فرا گرفتم ایشان را، «فَکَیْفَ کانَ عِقابِ (۳۲)» چون بود سرانجام نمودن من دشمنان را.
«أَ فَمَنْ هُوَ قائِمٌ عَلی کُلِّ نَفْسٍ بِما کَسَبَتْ» آن کس که بر ایستاد دارد بنگاه بانی، وی کردار خلق شمارد و اسرار و انفاس ایشان سنجد و الحاظ و الفاظ ایشان شمرد، همچون کسی است که این هیچ نتواند و ندارد، «وَ جَعَلُوا لِلَّهِ شُرَکاءَ» و اللَّه را انبازان گفتند، «قُلْ سَمُّوهُمْ» بگوی ایشان را صفت کنید، «أَمْ تُنَبِّئُونَهُ بِما لا یَعْلَمُ فِی الْأَرْضِ» یا اللَّه تعالی را خبری می‌کنید که او نداند آن را در زمین، «أَمْ بِظاهِرٍ مِنَ الْقَوْلِ» یا هر چه فراز آید همی‌گویید، «بَلْ زُیِّنَ لِلَّذِینَ کَفَرُوا مَکْرُهُمْ» بلکه برآراستند کافران را مکر ایشان، «وَ صُدُّوا عَنِ السَّبِیلِ» و برگشتند از راه حقّ و برگردانیدند، «وَ مَنْ یُضْلِلِ اللَّهُ فَما لَهُ مِنْ هادٍ (۳۳)» و هر که را اللَّه تعالی گمراه کرد او را نیست راهنمایی.
«لَهُمْ عَذابٌ فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا» ایشان را عذابی است درین جهان، «وَ لَعَذابُ الْآخِرَةِ أَشَقُّ» و براستی که عذاب آن جهان سختتر، «وَ ما لَهُمْ مِنَ اللَّهِ مِنْ واقٍ (۳۴)» و نیست ایشان را از اللَّه تعالی کوشنده‌ای یا باز پوشنده‌ای.
«مَثَلُ الْجَنَّةِ الَّتِی وُعِدَ الْمُتَّقُونَ» بیان و صفت آن بهشت که متّقیان را بآن وعده دادند، «تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ» آنست که میرود زیر درختان آن جویها «أُکُلُها دائِمٌ» خوردنی آن و میوه‌های آن پیوسته است بر درختان، «وَ ظِلُّها» و سایه آن پاینده، «تِلْکَ عُقْبَی الَّذِینَ اتَّقَوْا» سرانجام پرهیزکاران آنست، «وَ عُقْبَی الْکافِرِینَ النَّارُ (۳۵)» و سرانجام کافران آتش.
«وَ الَّذِینَ آتَیْناهُمُ الْکِتابَ» و ایشان که ایشان را تورات و انجیل دادیم، «یَفْرَحُونَ بِما أُنْزِلَ إِلَیْکَ» شادند ایشان بآنچ بتو فرستاده آمد، «وَ مِنَ الْأَحْزابِ مَنْ یُنْکِرُ بَعْضَهُ» و از سپاهها کسانی‌اند که بلختی از آن کافراند، «قُلْ إِنَّما أُمِرْتُ أَنْ أَعْبُدَ اللَّهَ وَ لا أُشْرِکَ بِهِ» گوی مرا فرمودند تا اللَّه را پرستم و با وی انباز نگیرم، «إِلَیْهِ أَدْعُوا وَ إِلَیْهِ مَآبِ (۳۶)» با او می‌خوانم و خود با او می‌گردم. «وَ کَذلِکَ أَنْزَلْناهُ حُکْماً عَرَبِیًّا» و هم چنان فرستادیم این نامه را نامه عربی و این دین را دین عربی، «وَ لَئِنِ اتَّبَعْتَ أَهْواءَهُمْ» و اگر پی بری بخوش آمدهای ایشان، «بَعْدَ ما جاءَکَ مِنَ الْعِلْمِ» پس آن که بتو آمد از علم «ما لَکَ مِنَ اللَّهِ مِنْ وَلِیٍّ وَ لا واقٍ (۳۷)» ترا از خدای تعالی نه باز دارنده ایست و نه یاری.
«وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا رُسُلًا مِنْ قَبْلِکَ» و فرستادیم فرستادگان پیش از تو، «وَ جَعَلْنا لَهُمْ أَزْواجاً وَ ذُرِّیَّةً» و ایشان را با زنان و فرزندان کردیم، «وَ ما کانَ لِرَسُولٍ أَنْ یَأْتِیَ بِآیَةٍ» و نبود هیچ پیغامبری را که آید و آیتی آرد، «إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ» مگر بدستوری اللَّه تعالی، «لِکُلِّ أَجَلٍ کِتابٌ (۳۸)» هر هنگامی را نوشته ایست.
اطلاعات
منبع اولیه: کتابخانهٔ تصوف
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
قوله تعالی: «الَّذِینَ آمَنُوا» ایشان که بگرویدند، «وَ تَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِکْرِ اللَّهِ» و می‌آرامد دلهای ایشان بیاد خدا، «أَلا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ (۲۸)» بدانید که یاد کرد خدای آنست که بآن دلها آرامد.
هوش مصنوعی: افرادی که ایمان آوردند، دل‌هایشان با یاد خدا آرام می‌گیرد. بدانید که فقط به یاد خداست که دلها آرام میشوند.
«الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ» ایشان که بگرویدند و کارهای نیک کردند، «طُوبی لَهُمْ» ایشانراست زندگانی خوش، «وَ حُسْنُ مَآبٍ (۲۹)» و باز گشتن گاه نیکو.
هوش مصنوعی: آنان که ایمان آورده و کارهای نیک انجام داده‌اند، زندگی خوشی خواهند داشت و بازگشتشان به جایی نیکو خواهد بود.
«کَذلِکَ أَرْسَلْناکَ» چنانک ترا فرستادیم، «فِی أُمَّةٍ» در امّتی، «قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِها أُمَمٌ» که گذشت پیش ایشان، «لِتَتْلُوَا عَلَیْهِمُ الَّذِی أَوْحَیْنا إِلَیْکَ» تا بر ایشان خوانی آنچ پیغام دادیم بتو، «وَ هُمْ یَکْفُرُونَ بِالرَّحْمنِ» و ایشان بنام برد رحمن و یاد کرد او کافر میشوند، «قُلْ هُوَ رَبِّی» بگو رحمن خداوند منست، «لا إِلهَ إِلَّا هُوَ» نیست خدایی جز او، «عَلَیْهِ تَوَکَّلْتُ» پشت باو باز کردم، «وَ إِلَیْهِ مَتابِ (۳۰)» و بازگشت من باوست.
هوش مصنوعی: ما تو را در میان قومی فرستادیم که قبل از آن امم دیگری بودند. هدف ما این است که آنچه را به تو وحی کرده‌ایم، بر آنها بخوانی و در حالی که آنها به رحمن کافر میشوند، بگو که او پروردگار من است و هیچ خدایی جز او نیست. به او اعتماد کرده‌ام و بازگشت من به سوی اوست.
«وَ لَوْ أَنَّ قُرْآناً» اگر هرگز قرآنی بودی، «سُیِّرَتْ بِهِ الْجِبالُ» که بان کوه روان کردندی، «أَوْ قُطِّعَتْ بِهِ الْأَرْضُ» یا بآن زمین بریدندی، «أَوْ کُلِّمَ بِهِ الْمَوْتی» یا بان مرده را سخن شنوانیدندی، «بَلْ لِلَّهِ الْأَمْرُ جَمِیعاً» بلکه خدایراست فرمان و کار همه، «أَ فَلَمْ یَیْأَسِ الَّذِینَ آمَنُوا» بجای نیازند یک بار گرویدگان، «أَنْ لَوْ یَشاءُ اللَّهُ لَهَدَی النَّاسَ جَمِیعاً» که اگر اللَّه تعالی خواستی همه ناگرویدگان را راه نمودی بیکبار، «وَ لا یَزالُ الَّذِینَ کَفَرُوا» و همیشه کافران و ناگرویدگان، «تُصِیبُهُمْ بِما صَنَعُوا» می رسد بایشان بفعل بد که کردند، «قارِعَةٌ» مصیبتی سخت و داهیه‌ای صعب، «أَوْ تَحُلُّ قَرِیباً مِنْ دارِهِمْ» یا تو فرود آیی ناگاه بر در سرای ایشان، «حَتَّی یَأْتِیَ وَعْدُ اللَّهِ» صبر کن تا وعده‌ای که اللَّه تعالی داد بیاید، «إِنَّ اللَّهَ لا یُخْلِفُ الْمِیعادَ (۳۱)» اللَّه تعالی کژ نکند وعده خویش.
هوش مصنوعی: اگر قرآنی وجود داشت که می‌توانست کوه‌ها را به حرکت درآورد، یا زمین را بشکافد، یا مردگان را به سخن آورد، این فقط نشان‌دهنده قدرت خداست که در دست اوست همه امور. آیا کسانی که ایمان آورده‌اند ناامید نشده‌اند که اگر خدا بخواهد می‌تواند همه مردم را به راه هدایت کند؟ در حالی که کافران همیشه با عواقب اعمال بد خود روبرو میشوند و دچار مصیبت‌های سخت خواهند شد یا ناگهان در خانه‌هایشان دچار حادثه‌ای میشوند. تا زمانی که وعده خداوند محقق شود، چرا که خداوند هرگز وعده‌اش را خلاف نخواهد کرد.
«وَ لَقَدِ اسْتُهْزِئَ بِرُسُلٍ مِنْ قَبْلِکَ» و افسوس کردند بر فرستادگان پیش از تو، «فَأَمْلَیْتُ لِلَّذِینَ کَفَرُوا» درنگ دادم کافران را، «ثُمَّ أَخَذْتُهُمْ» آن گه فرا گرفتم ایشان را، «فَکَیْفَ کانَ عِقابِ (۳۲)» چون بود سرانجام نمودن من دشمنان را.
هوش مصنوعی: پیامبران پیش از تو نیز به تمسخر گرفته شدند، و من به کافران فرصت دادم تا در گمراهی بمانند. سپس آنها را گرفتار کردم. حال ببین که عاقبت دشمنان چگونه بود.
«أَ فَمَنْ هُوَ قائِمٌ عَلی کُلِّ نَفْسٍ بِما کَسَبَتْ» آن کس که بر ایستاد دارد بنگاه بانی، وی کردار خلق شمارد و اسرار و انفاس ایشان سنجد و الحاظ و الفاظ ایشان شمرد، همچون کسی است که این هیچ نتواند و ندارد، «وَ جَعَلُوا لِلَّهِ شُرَکاءَ» و اللَّه را انبازان گفتند، «قُلْ سَمُّوهُمْ» بگوی ایشان را صفت کنید، «أَمْ تُنَبِّئُونَهُ بِما لا یَعْلَمُ فِی الْأَرْضِ» یا اللَّه تعالی را خبری می‌کنید که او نداند آن را در زمین، «أَمْ بِظاهِرٍ مِنَ الْقَوْلِ» یا هر چه فراز آید همی‌گویید، «بَلْ زُیِّنَ لِلَّذِینَ کَفَرُوا مَکْرُهُمْ» بلکه برآراستند کافران را مکر ایشان، «وَ صُدُّوا عَنِ السَّبِیلِ» و برگشتند از راه حقّ و برگردانیدند، «وَ مَنْ یُضْلِلِ اللَّهُ فَما لَهُ مِنْ هادٍ (۳۳)» و هر که را اللَّه تعالی گمراه کرد او را نیست راهنمایی.
هوش مصنوعی: آیا کسی که بر تمام اعمال انسان‌ها نظارت دارد و کردار و رازهای آنها را اندازه‌گیری می‌کند، همانند کسی است که هیچ توانایی ندارد؟ آنها برای خدا شریکانی قرار داده‌اند. بگویید نامشان را بیاورید. آیا شما به خدا خبری می‌دهید که او در زمین از آن بی‌خبر است؟ یا صرفاً ظاهر کلمات را بیان می‌کنید؟ بلکه کار کافران برایشان زینت داده شده است و آنها را از راه حق منحرف کرده‌اند. و کسی که خدا او را گمراه کند، هیچ هدایتی نخواهد داشت.
«لَهُمْ عَذابٌ فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا» ایشان را عذابی است درین جهان، «وَ لَعَذابُ الْآخِرَةِ أَشَقُّ» و براستی که عذاب آن جهان سختتر، «وَ ما لَهُمْ مِنَ اللَّهِ مِنْ واقٍ (۳۴)» و نیست ایشان را از اللَّه تعالی کوشنده‌ای یا باز پوشنده‌ای.
هوش مصنوعی: ایشان در زندگی دنیا عذابی دارند و عذاب در آخرت برای آنها دشوارتر خواهد بود و هیچ‌کس نمی‌تواند از عذاب خداوند آنها را محافظت کند.
«مَثَلُ الْجَنَّةِ الَّتِی وُعِدَ الْمُتَّقُونَ» بیان و صفت آن بهشت که متّقیان را بآن وعده دادند، «تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ» آنست که میرود زیر درختان آن جویها «أُکُلُها دائِمٌ» خوردنی آن و میوه‌های آن پیوسته است بر درختان، «وَ ظِلُّها» و سایه آن پاینده، «تِلْکَ عُقْبَی الَّذِینَ اتَّقَوْا» سرانجام پرهیزکاران آنست، «وَ عُقْبَی الْکافِرِینَ النَّارُ (۳۵)» و سرانجام کافران آتش.
هوش مصنوعی: بهشت وعده داده شده به پرهیزکاران، جایی است که نهرها از زیر درختانش جاری است. میوه‌های آن همیشه در دسترس و پایدار هستند و سایه‌اش نیز همواره باقی می‌ماند. این بهشت نتیجه و پاداشی برای کسانی است که در زندگی خود تقوا پیشه کرده‌اند، در حالی که سرنوشت کافران به آتش دوزخ خواهد بود.
«وَ الَّذِینَ آتَیْناهُمُ الْکِتابَ» و ایشان که ایشان را تورات و انجیل دادیم، «یَفْرَحُونَ بِما أُنْزِلَ إِلَیْکَ» شادند ایشان بآنچ بتو فرستاده آمد، «وَ مِنَ الْأَحْزابِ مَنْ یُنْکِرُ بَعْضَهُ» و از سپاهها کسانی‌اند که بلختی از آن کافراند، «قُلْ إِنَّما أُمِرْتُ أَنْ أَعْبُدَ اللَّهَ وَ لا أُشْرِکَ بِهِ» گوی مرا فرمودند تا اللَّه را پرستم و با وی انباز نگیرم، «إِلَیْهِ أَدْعُوا وَ إِلَیْهِ مَآبِ (۳۶)» با او می‌خوانم و خود با او می‌گردم. «وَ کَذلِکَ أَنْزَلْناهُ حُکْماً عَرَبِیًّا» و هم چنان فرستادیم این نامه را نامه عربی و این دین را دین عربی، «وَ لَئِنِ اتَّبَعْتَ أَهْواءَهُمْ» و اگر پی بری بخوش آمدهای ایشان، «بَعْدَ ما جاءَکَ مِنَ الْعِلْمِ» پس آن که بتو آمد از علم «ما لَکَ مِنَ اللَّهِ مِنْ وَلِیٍّ وَ لا واقٍ (۳۷)» ترا از خدای تعالی نه باز دارنده ایست و نه یاری.
هوش مصنوعی: کسانی که ما به آنها کتاب دادیم، از آنچه به تو نازل شده، خوشحال هستند. اما از گروه‌ها و احزاب، افرادی هستند که بخشی از آن را انکار می‌کنند. بگو من فقط مأمورم که خدا را بپرستم و چیزی را با او شریک نکنم. به او دعوت می‌کنم و به سوی او برمی‌گردم. ما این کتاب را به عنوان حکمی به زبان عربی فرستادیم و اگر بعد از دریافت علم، از خواسته‌های آنها پیروی کنی، هیچ یار و نگهداری از جانب خدا برای تو نخواهد بود.
«وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا رُسُلًا مِنْ قَبْلِکَ» و فرستادیم فرستادگان پیش از تو، «وَ جَعَلْنا لَهُمْ أَزْواجاً وَ ذُرِّیَّةً» و ایشان را با زنان و فرزندان کردیم، «وَ ما کانَ لِرَسُولٍ أَنْ یَأْتِیَ بِآیَةٍ» و نبود هیچ پیغامبری را که آید و آیتی آرد، «إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ» مگر بدستوری اللَّه تعالی، «لِکُلِّ أَجَلٍ کِتابٌ (۳۸)» هر هنگامی را نوشته ایست.
هوش مصنوعی: خداوند پیش از تو پیامبرانی را فرستاده و برای آنان همسران و فرزندانی قرار داده است. هیچ پیامبری نمی‌تواند نشانه یا معجزه‌ای بیاورد مگر به اجازه خداوند. هر چیزی زمان مشخصی دارد که به ثبت رسیده است.
میبدی