گنجور

۶ - النوبة الاولى

قوله تعالی: إِنْ تُصِبْکَ حَسَنَةٌ اگر بتو رسد نیکویی، تَسُؤْهُمْ ایشان را اندوهگن کند، وَ إِنْ تُصِبْکَ مُصِیبَةٌ و اگر بتو رسد افتادی یا زیانی یا هزیمتی، یَقُولُوا گویند، قَدْ أَخَذْنا أَمْرَنا مِنْ قَبْلُ از آن بود که دست بآن زدیم پیش ازین و باز نشستیم، وَ یَتَوَلَّوْا وَ هُمْ فَرِحُونَ. (۵۰) و برگردند شادان و نازان.

قُلْ گوی، لَنْ یُصِیبَنا نرسد بما، إِلَّا ما کَتَبَ اللَّهُ لَنا مگر آنچه خدای نوشت ما را از رسیدنی، هُوَ مَوْلانا اوست یار ما و خداوند ما، وَ عَلَی اللَّهِ فَلْیَتَوَکَّلِ الْمُؤْمِنُونَ. (۵۱) و ایدون بادا که پشتی دادن مؤمنان بخدای بادا.

قُلْ هَلْ تَرَبَّصُونَ بِنا گوی چشم بر چیزی میدارید که رسد بما، إِلَّا إِحْدَی الْحُسْنَیَیْنِ جز یکی از دو نیکی، وَ نَحْنُ نَتَرَبَّصُ بِکُمْ و ما چشم میداریم بشما، أَنْ یُصِیبَکُمُ اللَّهُ که برساند خدای بشما، بِعَذابٍ مِنْ عِنْدِهِ أَوْ بِأَیْدِینا یکی از دو بدی عذابی از نزد خدای یا عذابی بدست ما، فَتَرَبَّصُوا پس چشم میدارید، إِنَّا مَعَکُمْ مُتَرَبِّصُونَ. (۵۲) که ما با شما چشم دارندگانیم.

قُلْ أَنْفِقُوا بگوی پیغامبر من نفقه میکنید، طَوْعاً أَوْ کَرْهاً خوش منش یا ناکام، لَنْ یُتَقَبَّلَ مِنْکُمْ نخواهند پذیرفت از شما، إِنَّکُمْ کُنْتُمْ قَوْماً فاسِقِینَ. (۵۳)

که شما گروهی‌اید از فرمان برداری بیرون.

وَ ما مَنَعَهُمْ أَنْ تُقْبَلَ مِنْهُمْ نَفَقاتُهُمْ باز نداشت کردار ایشان را و نفقات ایشان را از پذیرفتاری، إِلَّا أَنَّهُمْ کَفَرُوا بِاللَّهِ وَ بِرَسُولِهِ مگر آنچه ایشان کافر شدند در نهان بخدا و رسول، وَ لا یَأْتُونَ الصَّلاةَ إِلَّا وَ هُمْ کُسالی‌ و بجماعت نیایند مگر بکسلانی، وَ لا یُنْفِقُونَ إِلَّا وَ هُمْ کارِهُونَ. (۵۴) و زکاة ندهند مگر بدشواری.

فَلا تُعْجِبْکَ أَمْوالُهُمْ خوش مبایاد ترا و نیکو، مالهای ایشان، وَ لا أَوْلادُهُمْ و نه فرزندان ایشان، إِنَّما یُرِیدُ اللَّهُ لِیُعَذِّبَهُمْ بِها میخواهد خدای که ایشان را بعذاب میدارد، فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا درین جهان، وَ تَزْهَقَ أَنْفُسُهُمْ و جان ایشان بر آید، وَ هُمْ کافِرُونَ. (۵۵) و ایشان بر کافری.

وَ یَحْلِفُونَ بِاللَّهِ سوگند میخورند بخدای، إِنَّهُمْ لَمِنْکُمْ که ایشان از شمااند و از اهل دین شمااند، وَ ما هُمْ مِنْکُمْ و ایشان از اهل دین شما نیستند، وَ لکِنَّهُمْ قَوْمٌ یَفْرَقُونَ. (۵۶) لکن ایشان قومی‌اند که از دو سوی می‌ترسند.

لَوْ یَجِدُونَ مَلْجَأً اگر ایشان پناه گاهی می‌یابند، أَوْ مَغاراتٍ یا متواری گاهی، أَوْ مُدَّخَلًا یا نهان جایی، لَوَلَّوْا إِلَیْهِ روی بآن دادندید، وَ هُمْ یَجْمَحُونَ. (۵۷) و ایشان شتابان و دوان.

وَ مِنْهُمْ مَنْ یَلْمِزُکَ و از ایشان کس است که ترا به بیدادگری باز خواند، فِی الصَّدَقاتِ در صدقات که دهی، فَإِنْ أُعْطُوا مِنْها رَضُوا اگر ایشان را دهند از آن خشنود باشند و خرسند، وَ إِنْ لَمْ یُعْطَوْا مِنْها و اگر ایشان را ندهند از آن.

إِذا هُمْ یَسْخَطُونَ. (۵۸) بخشم می‌باشند و ناخرسند.

وَ لَوْ أَنَّهُمْ رَضُوا و اگر ایشان خشنود بودندی و خرسند، ما آتاهُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ بآنچه خدای ایشان را داد و رسول او، وَ قالُوا حَسْبُنَا اللَّهُ و گفتندی بسنده است ما را خدای و آنچه وی بخشد و گزیند و سازد، سَیُؤْتِینَا اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ خدای ما را از فضل خویش خود دهد، وَ رَسُولُهُ و رسول وی رساند، إِنَّا إِلَی اللَّهِ راغِبُونَ. (۵۹) ما بنیاز و حاجت خواست خود با خدای خود می‌گردیم.

۵ - النوبة الثالثة: قوله تعالی: إِلَّا تَنْصُرُوهُ فَقَدْ نَصَرَهُ اللَّهُ إِذْ أَخْرَجَهُ الَّذِینَ کَفَرُوا ثانِیَ اثْنَیْنِ إِذْ هُما فِی الْغارِ سعادت بندگان در عنایت است و آنجا که عنایت است پیروزی را چه نهایت است. کار جذبه الهی دارد مغناطیس عزت و کشش عنایت. هر کجا کششی بود آنجا کوششی بود. هر کجا صدقی بود آنجا تصدیقی بود. و هر کجا تصدیق بود آنجا دلی بود و آنجا که دل بود فتحی بود و آنجا که فتح بود سعادت بود. خنک آن بنده که اهل این قصه بود. آنک ابو بکر بر خوان قصه وی تا عجایب بینی در نگر در بدایت و نهایت کار وی تا عز صحبت بشناسی و حقیقت ولایت بدانی بیست ساله بود که بخواب نمودند او را که ماه از آسمان جدا شدی و بر بام کعبه سه پاره گشتید یک پاره از آن در کنار ابو بکر افتادی. ابو بکر این خواب نهان همیذاشت از جهودان مکه و غیر ایشان تا آن گه که بشام میرفت بتجارت. گفتا بر بحیراء راهب رسیدم و آن خواب او را حکایت کردم گفت بشارت باد ترا یا أبا بکر که رسول آخر الزمان را در حیات او وزیر باشی و بعد از وفات وی خلیفه او باشی. ابو بکر چون این سخن بشنید از شادی بگریست از عین رافت و رحمت در دل وی مایده‌ای نهادند. صباء دولت درد دین بسینه وی فرو گشادند مصطفی از ان درد این نشان باز داد که ما فضلکم ابو بکر بکثرة صیام و لا صلاة و لکن بشی‌ء وقر فی صدره.۶ - النوبة الثانیة: قوله تعالی: إِنْ تُصِبْکَ حَسَنَةٌ تَسُؤْهُمْ ای ان نلت نصرة فی غزائک هذه تحزنهم و ان نالتک قادحة من نقصان او هزیمة یقولوا قد اخذنا بالحزم اذ تخلّفنا میگوید باین غزاء تبوک که میروید اگر شما را نصرت و ظفر بود منافقان اندهگن شوند و دل‌تنگ و اگر هزیمت و شکستی بود ایشان گویند: نیک آمد و راست، که نرفتیم.

اطلاعات

منبع اولیه: کتابخانهٔ تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

قوله تعالی: إِنْ تُصِبْکَ حَسَنَةٌ اگر بتو رسد نیکویی، تَسُؤْهُمْ ایشان را اندوهگن کند، وَ إِنْ تُصِبْکَ مُصِیبَةٌ و اگر بتو رسد افتادی یا زیانی یا هزیمتی، یَقُولُوا گویند، قَدْ أَخَذْنا أَمْرَنا مِنْ قَبْلُ از آن بود که دست بآن زدیم پیش ازین و باز نشستیم، وَ یَتَوَلَّوْا وَ هُمْ فَرِحُونَ. (۵۰) و برگردند شادان و نازان.
هوش مصنوعی: اگر نیکی به تو برسد، آن‌ها را ناراحت می‌کند و اگر بدی به تو برسد، می‌گویند ما از قبل آماده بودیم و این وضعیت را پیش‌بینی کرده بودیم و با این حال به سمت آن رفتیم و از آن باز می‌گردند در حالی که شاد و مغرور هستند.
قُلْ گوی، لَنْ یُصِیبَنا نرسد بما، إِلَّا ما کَتَبَ اللَّهُ لَنا مگر آنچه خدای نوشت ما را از رسیدنی، هُوَ مَوْلانا اوست یار ما و خداوند ما، وَ عَلَی اللَّهِ فَلْیَتَوَکَّلِ الْمُؤْمِنُونَ. (۵۱) و ایدون بادا که پشتی دادن مؤمنان بخدای بادا.
هوش مصنوعی: بگو: هیچ چیزی به ما نخواهد رسید مگر آنچه که خدا برای ما مقدر کرده است. او ولی و سرپرست ماست و بر خداوند باید مؤمنان توکل کنند.
قُلْ هَلْ تَرَبَّصُونَ بِنا گوی چشم بر چیزی میدارید که رسد بما، إِلَّا إِحْدَی الْحُسْنَیَیْنِ جز یکی از دو نیکی، وَ نَحْنُ نَتَرَبَّصُ بِکُمْ و ما چشم میداریم بشما، أَنْ یُصِیبَکُمُ اللَّهُ که برساند خدای بشما، بِعَذابٍ مِنْ عِنْدِهِ أَوْ بِأَیْدِینا یکی از دو بدی عذابی از نزد خدای یا عذابی بدست ما، فَتَرَبَّصُوا پس چشم میدارید، إِنَّا مَعَکُمْ مُتَرَبِّصُونَ. (۵۲) که ما با شما چشم دارندگانیم.
هوش مصنوعی: آیا شما منتظر چیزی هستید که به ما برسد، جز یکی از دو نیکی؟ و ما نیز منتظر شما هستیم که خداوند عذابی از سوی خود یا به دست ما به شما برساند. پس شما هم منتظر باشید، زیرا ما نیز با شما در انتظاریم.
قُلْ أَنْفِقُوا بگوی پیغامبر من نفقه میکنید، طَوْعاً أَوْ کَرْهاً خوش منش یا ناکام، لَنْ یُتَقَبَّلَ مِنْکُمْ نخواهند پذیرفت از شما، إِنَّکُمْ کُنْتُمْ قَوْماً فاسِقِینَ. (۵۳)
هوش مصنوعی: بگو ای پیامبر من، شما هزینه کنید، خواه با میل خودتان باشد یا به اجبار. اما بدانید که از شما پذیرفته نخواهد شد، چرا که شما گروهی فاسق بوده‌اید.
که شما گروهی‌اید از فرمان برداری بیرون.
هوش مصنوعی: شما گروهی هستید که از اطاعت و پیروی خارج شده‌اید.
وَ ما مَنَعَهُمْ أَنْ تُقْبَلَ مِنْهُمْ نَفَقاتُهُمْ باز نداشت کردار ایشان را و نفقات ایشان را از پذیرفتاری، إِلَّا أَنَّهُمْ کَفَرُوا بِاللَّهِ وَ بِرَسُولِهِ مگر آنچه ایشان کافر شدند در نهان بخدا و رسول، وَ لا یَأْتُونَ الصَّلاةَ إِلَّا وَ هُمْ کُسالی‌ و بجماعت نیایند مگر بکسلانی، وَ لا یُنْفِقُونَ إِلَّا وَ هُمْ کارِهُونَ. (۵۴) و زکاة ندهند مگر بدشواری.
هوش مصنوعی: آنچه باعث نمی‌شود که کمک‌های مالی آن‌ها پذیرفته شود، این است که آنان به خدا و رسولش کافر شده‌اند. همچنین، آن‌ها به نماز نمی‌آیند مگر با کسلی و بی‌میلی، و به جماعت نمی‌پیوندند مگر با تنبلی. آن‌ها در کمک مالی نیز، جز با نارضایتی و بی‌میلی عمل نمی‌کنند و زکات را به زحمت می‌دهند.
فَلا تُعْجِبْکَ أَمْوالُهُمْ خوش مبایاد ترا و نیکو، مالهای ایشان، وَ لا أَوْلادُهُمْ و نه فرزندان ایشان، إِنَّما یُرِیدُ اللَّهُ لِیُعَذِّبَهُمْ بِها میخواهد خدای که ایشان را بعذاب میدارد، فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا درین جهان، وَ تَزْهَقَ أَنْفُسُهُمْ و جان ایشان بر آید، وَ هُمْ کافِرُونَ. (۵۵) و ایشان بر کافری.
هوش مصنوعی: پس نباید تو را به شگفتی آورد اموال و ثروت‌های آنها و نه فرزندانشان. خداوند فقط می‌خواهد آنها را به وسیله‌ی این نعمت‌ها عذاب کند در این زندگی دنیا و جان‌هایشان در حالیکه کافر هستند، به پایان برسد.
وَ یَحْلِفُونَ بِاللَّهِ سوگند میخورند بخدای، إِنَّهُمْ لَمِنْکُمْ که ایشان از شمااند و از اهل دین شمااند، وَ ما هُمْ مِنْکُمْ و ایشان از اهل دین شما نیستند، وَ لکِنَّهُمْ قَوْمٌ یَفْرَقُونَ. (۵۶) لکن ایشان قومی‌اند که از دو سوی می‌ترسند.
هوش مصنوعی: و آنها به خدا قسم می‌خورند که از شما هستند و از پیروان دین شما به شمار می‌آیند، در حالی که حقیقت این است که آنها از دین شما نیستند. بلکه آنها قومی هستند که از دو سو می‌ترسند.
لَوْ یَجِدُونَ مَلْجَأً اگر ایشان پناه گاهی می‌یابند، أَوْ مَغاراتٍ یا متواری گاهی، أَوْ مُدَّخَلًا یا نهان جایی، لَوَلَّوْا إِلَیْهِ روی بآن دادندید، وَ هُمْ یَجْمَحُونَ. (۵۷) و ایشان شتابان و دوان.
هوش مصنوعی: اگر آنها جایی برای پناهندگی پیدا می‌کردند، یا در غاری پنهان می‌شدند، یا جایی برای مخفی شدن پیدا می‌کردند، به سرعت به سمت آنجا می‌گریختند و با شتاب فراوان می‌دویدند.
وَ مِنْهُمْ مَنْ یَلْمِزُکَ و از ایشان کس است که ترا به بیدادگری باز خواند، فِی الصَّدَقاتِ در صدقات که دهی، فَإِنْ أُعْطُوا مِنْها رَضُوا اگر ایشان را دهند از آن خشنود باشند و خرسند، وَ إِنْ لَمْ یُعْطَوْا مِنْها و اگر ایشان را ندهند از آن.
هوش مصنوعی: برخی از آنان هستند که اگر تو در مورد صدقه‌ای که می‌دهی، به آنها اشاره کنی، به تو اعتراض می‌کنند و تو را به بیدادگری متهم می‌سازند. اگر به آنها چیزی بدهی، خوشحال می‌شوند و راضی هستند، اما اگر چیزی به آنها ندهی، ناراضی خواهند بود.
إِذا هُمْ یَسْخَطُونَ. (۵۸) بخشم می‌باشند و ناخرسند.
هوش مصنوعی: آن‌ها در حال ناخرسندی و نارضایتی هستند.
وَ لَوْ أَنَّهُمْ رَضُوا و اگر ایشان خشنود بودندی و خرسند، ما آتاهُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ بآنچه خدای ایشان را داد و رسول او، وَ قالُوا حَسْبُنَا اللَّهُ و گفتندی بسنده است ما را خدای و آنچه وی بخشد و گزیند و سازد، سَیُؤْتِینَا اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ خدای ما را از فضل خویش خود دهد، وَ رَسُولُهُ و رسول وی رساند، إِنَّا إِلَی اللَّهِ راغِبُونَ. (۵۹) ما بنیاز و حاجت خواست خود با خدای خود می‌گردیم.
هوش مصنوعی: اگر آن‌ها راضی و خرسند بودند، خدا و پیامبرش به آن‌ها نعمت‌هایی که شایسته‌شان بود عطا می‌کرد. آن‌ها می‌گفتند: «خداوند برای ما کافیست و هر چیزی که او بدهد و انتخاب کند برای ما کفایت می‌کند. خداوند به ما از فضل خویش خواهد بخشید، و پیامبرش نیز به ما هدایت خواهد کرد. ما به سوی خداوند تمایل داریم و به نیازهای خود با او رجوع می‌کنیم.»