گنجور

۵ - النوبة الاولى

و هو اللَّه تعالی ع: إِلَّا تَنْصُرُوهُ اگر یاری ندهید رسول را، فَقَدْ نَصَرَهُ اللَّهُ خدای سبحانه و تعالی یاری داد او را، إِذْ أَخْرَجَهُ الَّذِینَ کَفَرُوا آن گه که بیرون کردند او را کافران، ثانِیَ اثْنَیْنِ دوم دو تن إِذْ هُما فِی الْغارِ آن گه که هر دو در غار بودند، إِذْ یَقُولُ لِصاحِبِهِ آن گه که یار خویش را گفت، لا تَحْزَنْ إِنَّ اللَّهَ مَعَنا اندوه مدار که خدای با ماست، فَأَنْزَلَ اللَّهُ سَکِینَتَهُ عَلَیْهِ فرو فرستاد خدای، آرام ایمان بر ابو بکر، وَ أَیَّدَهُ و نیروی و یاری داد رسول خویش را، بِجُنُودٍ لَمْ تَرَوْها بسپاه‌هایی که شما نمیدیدید، وَ جَعَلَ کَلِمَةَ الَّذِینَ کَفَرُوا السُّفْلی‌ و سخن کافران دیرینه کرد مغلوب و مقهور، وَ کَلِمَةُ اللَّهِ هِیَ الْعُلْیا و سخن خدای و تقدیر او و مکر او آنست که زبر است غالب و قاهر، وَ اللَّهُ عَزِیزٌ حَکِیمٌ. (۴۰). خدای تواناییست دانا.

انْفِرُوا خِفافاً وَ ثِقالًا بیرون شوید سبک‌بالان و گران‌باران، وَ جاهِدُوا بِأَمْوالِکُمْ وَ أَنْفُسِکُمْ فِی سَبِیلِ اللَّهِ و جهاد کنید بمال خویش و تن خویش از بهر خدای، ذلِکُمْ خَیْرٌ لَکُمْ آن شما را به است، إِنْ کُنْتُمْ تَعْلَمُونَ. (۴۱) گردانید.

لَوْ کانَ عَرَضاً قَرِیباً اگر عرضی بودی ازین جهان و چیزی که فرا دست رسیدی نزدیک، وَ سَفَراً قاصِداً و سفری بچم و، لَاتَّبَعُوکَ بیامدندی بر پی تو، وَ لکِنْ بَعُدَتْ عَلَیْهِمُ الشُّقَّةُ و لکن راه دور شد و رفتن بر ایشان گران آمد، وَ سَیَحْلِفُونَ بِاللَّهِ و سوگندان میخورند بخدای، لَوِ اسْتَطَعْنا لَخَرَجْنا مَعَکُمْ که اگر توانستیم ما بیرون آمدیمی غزا را با شما، یُهْلِکُونَ أَنْفُسَهُمْ در هلاک خویش می‌باشند و در تباهی خویش، وَ اللَّهُ یَعْلَمُ إِنَّهُمْ لَکاذِبُونَ. (۴۲) و خدای میداند که ایشان دروغ زنان‌اند.

عَفَا اللَّهُ عَنْکَ در گذاشت خدای از تو، لِمَ أَذِنْتَ لَهُمْ چرا دستوری دادی ایشان را، حَتَّی یَتَبَیَّنَ لَکَ تا پیدا شدی، الَّذِینَ صَدَقُوا ایشان که عذرها راست میگفتند، وَ تَعْلَمَ الْکاذِبِینَ. (۴۳) و بدانستید ایشان که دروغ میگفتند.

لا یَسْتَأْذِنُکَ دستوری نخواهد از تو الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ ایشان که گرویده‌اند بخدا و روز رستاخیز، أَنْ یُجاهِدُوا بِأَمْوالِهِمْ وَ أَنْفُسِهِمْ که باز نشینند و بجهاد نیایند بمال خویش و تن وَ اللَّهُ عَلِیمٌ بِالْمُتَّقِینَ. (۴۴) و خدای داناست و آگاه بر پرهیزکاران از خشم و عذاب او.

إِنَّما یَسْتَأْذِنُکَ دستوری از تو ایشان خواهند الَّذِینَ لا یُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ که نه بخدای گرویده‌اند و نه بروز رستاخیز، وَ ارْتابَتْ قُلُوبُهُمْ و در گمان افتاد دلهای ایشان، فَهُمْ فِی رَیْبِهِمْ یَتَرَدَّدُونَ. (۴۵) تا در گمان خویش میگردند.

وَ لَوْ أَرادُوا الْخُرُوجَ و اگر میخواستندی که بیرون آیند با تو، لَأَعَدُّوا لَهُ عُدَّةً پیش از آن عذر که میگویند غزا را ساخته بودندید، وَ لکِنْ کَرِهَ اللَّهُ انْبِعاثَهُمْ لکن نبایست خدا ترا و ناپسند آمد وی را خاست ایشان و بیرون شدن ایشان، فَثَبَّطَهُمْ ایشان را با پس گرد و با پس نشاند، وَ قِیلَ اقْعُدُوا مَعَ الْقاعِدِینَ. (۴۶) و ایشان را گفتند می‌نشینید با نشستگان.

لَوْ خَرَجُوا فِیکُمْ اگر بیرون آمدندی ایشان در میان شما بغزا، ما زادُوکُمْ إِلَّا خَبالًا نیفزودند شما را مگر تباهی، وَ لَأَوْضَعُوا خِلالَکُمْ و در میان شما می‌تاختندید بسخن چینی و افساد ذات البین، یَبْغُونَکُمُ الْفِتْنَةَ شما را شور در دل می‌جستندی، وَ فِیکُمْ سَمَّاعُونَ لَهُمْ و در میان شما جاسوسانست ایشان را که سخن می‌نیوشند تا بایشان رسانند، وَ اللَّهُ عَلِیمٌ بِالظَّالِمِینَ. (۴۷) خدای داناست به ستمکاران بر خویشتن.

لَقَدِ ابْتَغَوُا الْفِتْنَةَ مِنْ قَبْلُ و پیش ازین خود فتنه دلهای مؤمنان جستند و شور دل ایشان، وَ قَلَّبُوا لَکَ الْأُمُورَ و ترا کارها روی بر وی گردانیدند در سکالش بد، حَتَّی جاءَ الْحَقُّ تا نصرت خدای که ترا داشت آمد، وَ ظَهَرَ أَمْرُ اللَّهِ و کار خدا و دین وی آشکارا شد و بلند، وَ هُمْ کارِهُونَ. (۴۸) و ایشان را ناخواها و بریشان دشخوار.

وَ مِنْهُمْ مَنْ یَقُولُ و از منافقان کسی است که میگوید، ائْذَنْ لِی مرا دستوری ده تا بنشینم، وَ لا تَفْتِنِّی و دل و چشم مرا بزنان روم فتنه مکن، أَلا فِی الْفِتْنَةِ سَقَطُوا میدان که وی در فتنه افتاده است از این پیش، وَ إِنَّ جَهَنَّمَ لَمُحِیطَةٌ بِالْکافِرِینَ. (۴۹) و دوزخ گرد کافران در آمدنی است و ایشان را فرو گرفتنی.

اطلاعات

منبع اولیه: کتابخانهٔ تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

و هو اللَّه تعالی ع: إِلَّا تَنْصُرُوهُ اگر یاری ندهید رسول را، فَقَدْ نَصَرَهُ اللَّهُ خدای سبحانه و تعالی یاری داد او را، إِذْ أَخْرَجَهُ الَّذِینَ کَفَرُوا آن گه که بیرون کردند او را کافران، ثانِیَ اثْنَیْنِ دوم دو تن إِذْ هُما فِی الْغارِ آن گه که هر دو در غار بودند، إِذْ یَقُولُ لِصاحِبِهِ آن گه که یار خویش را گفت، لا تَحْزَنْ إِنَّ اللَّهَ مَعَنا اندوه مدار که خدای با ماست، فَأَنْزَلَ اللَّهُ سَکِینَتَهُ عَلَیْهِ فرو فرستاد خدای، آرام ایمان بر ابو بکر، وَ أَیَّدَهُ و نیروی و یاری داد رسول خویش را، بِجُنُودٍ لَمْ تَرَوْها بسپاه‌هایی که شما نمیدیدید، وَ جَعَلَ کَلِمَةَ الَّذِینَ کَفَرُوا السُّفْلی‌ و سخن کافران دیرینه کرد مغلوب و مقهور، وَ کَلِمَةُ اللَّهِ هِیَ الْعُلْیا و سخن خدای و تقدیر او و مکر او آنست که زبر است غالب و قاهر، وَ اللَّهُ عَزِیزٌ حَکِیمٌ. (۴۰). خدای تواناییست دانا.
هوش مصنوعی: اگر به یاری پیامبر نروید، خداوند او را یاری خواهد کرد. زمانی که کافران او را بیرون کردند، او و رفیقش در غار بودند. در آنجا پیامبر به دوستش گفت که نگران نباشد، زیرا خداوند با آن‌هاست. سپس خدا آرامشی بر او نازل کرد و او را با سپاه‌هایی که شما نمی‌دیدید یاری داد. کلام کافران به پایین‌ترین مرتبه برده شد و کلام خداوند برتر و غالب ماند. خداوند توانا و داناست.
انْفِرُوا خِفافاً وَ ثِقالًا بیرون شوید سبک‌بالان و گران‌باران، وَ جاهِدُوا بِأَمْوالِکُمْ وَ أَنْفُسِکُمْ فِی سَبِیلِ اللَّهِ و جهاد کنید بمال خویش و تن خویش از بهر خدای، ذلِکُمْ خَیْرٌ لَکُمْ آن شما را به است، إِنْ کُنْتُمْ تَعْلَمُونَ. (۴۱) گردانید.
هوش مصنوعی: از خانه‌های خود بیرون شوید، چه سبک‌بار و چه سنگین‌بار، و با مال و جان خود در راه خدا جهاد کنید که این برای شما بهتر است، اگر بدانید.
لَوْ کانَ عَرَضاً قَرِیباً اگر عرضی بودی ازین جهان و چیزی که فرا دست رسیدی نزدیک، وَ سَفَراً قاصِداً و سفری بچم و، لَاتَّبَعُوکَ بیامدندی بر پی تو، وَ لکِنْ بَعُدَتْ عَلَیْهِمُ الشُّقَّةُ و لکن راه دور شد و رفتن بر ایشان گران آمد، وَ سَیَحْلِفُونَ بِاللَّهِ و سوگندان میخورند بخدای، لَوِ اسْتَطَعْنا لَخَرَجْنا مَعَکُمْ که اگر توانستیم ما بیرون آمدیمی غزا را با شما، یُهْلِکُونَ أَنْفُسَهُمْ در هلاک خویش می‌باشند و در تباهی خویش، وَ اللَّهُ یَعْلَمُ إِنَّهُمْ لَکاذِبُونَ. (۴۲) و خدای میداند که ایشان دروغ زنان‌اند.
هوش مصنوعی: اگر این دنیا یک موقعیت نزدیک و دست‌یافتنی بود و سفری مستقیم پیش‌رو بود، آنها بی‌شک به دنبال تو می‌آمدند. اما فاصله برایشان زیاد شده و رفتن به آنجا برایشان دشوار است. آنها به خدا قسم می‌خورند که اگر می‌توانستند، با شما بیرون می‌آمدند، اما در واقع، آنها در حال نابودی خود هستند و خدا می‌داند که آنها دروغ می‌گویند.
عَفَا اللَّهُ عَنْکَ در گذاشت خدای از تو، لِمَ أَذِنْتَ لَهُمْ چرا دستوری دادی ایشان را، حَتَّی یَتَبَیَّنَ لَکَ تا پیدا شدی، الَّذِینَ صَدَقُوا ایشان که عذرها راست میگفتند، وَ تَعْلَمَ الْکاذِبِینَ. (۴۳) و بدانستید ایشان که دروغ میگفتند.
هوش مصنوعی: خداوند از خطای تو می‌گذرد، چرا به آن‌ها اجازه دادی تا از تو چیزی بگویند تا زمانی که مشخص شود، کسانی که راست می‌گویند و آن‌هایی که دروغ می‌گویند.
لا یَسْتَأْذِنُکَ دستوری نخواهد از تو الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ ایشان که گرویده‌اند بخدا و روز رستاخیز، أَنْ یُجاهِدُوا بِأَمْوالِهِمْ وَ أَنْفُسِهِمْ که باز نشینند و بجهاد نیایند بمال خویش و تن وَ اللَّهُ عَلِیمٌ بِالْمُتَّقِینَ. (۴۴) و خدای داناست و آگاه بر پرهیزکاران از خشم و عذاب او.
هوش مصنوعی: افرادی که به خدا و روز قیامت ایمان دارند، نیازی به اجازه از تو ندارند تا در راه خدا با مال و جانشان جهاد کنند. خداوند نسبت به پرهیزکاران دانا و آگاه است.
إِنَّما یَسْتَأْذِنُکَ دستوری از تو ایشان خواهند الَّذِینَ لا یُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ که نه بخدای گرویده‌اند و نه بروز رستاخیز، وَ ارْتابَتْ قُلُوبُهُمْ و در گمان افتاد دلهای ایشان، فَهُمْ فِی رَیْبِهِمْ یَتَرَدَّدُونَ. (۴۵) تا در گمان خویش میگردند.
هوش مصنوعی: فقط کسانی که به خدا و روز قیامت ایمان ندارند، از تو اجازه می‌گیرند و در دل‌هایشان تردید دارند، بنابراین در تردید خود دچار سرگردانی هستند.
وَ لَوْ أَرادُوا الْخُرُوجَ و اگر میخواستندی که بیرون آیند با تو، لَأَعَدُّوا لَهُ عُدَّةً پیش از آن عذر که میگویند غزا را ساخته بودندید، وَ لکِنْ کَرِهَ اللَّهُ انْبِعاثَهُمْ لکن نبایست خدا ترا و ناپسند آمد وی را خاست ایشان و بیرون شدن ایشان، فَثَبَّطَهُمْ ایشان را با پس گرد و با پس نشاند، وَ قِیلَ اقْعُدُوا مَعَ الْقاعِدِینَ. (۴۶) و ایشان را گفتند می‌نشینید با نشستگان.
هوش مصنوعی: اگر آنها می‌خواستند که با تو به جنگ بروند، آمادگی‌های لازم را فراهم می‌کردند، اما خداوند نمی‌خواست که آنها حرکت کنند و این تحریک آنها را ناپسند می‌دید، بنابراین آنها را به تأخیر انداخت و به آنها گفته شد که با کسانی که نشسته‌اند، بنشینید.
لَوْ خَرَجُوا فِیکُمْ اگر بیرون آمدندی ایشان در میان شما بغزا، ما زادُوکُمْ إِلَّا خَبالًا نیفزودند شما را مگر تباهی، وَ لَأَوْضَعُوا خِلالَکُمْ و در میان شما می‌تاختندید بسخن چینی و افساد ذات البین، یَبْغُونَکُمُ الْفِتْنَةَ شما را شور در دل می‌جستندی، وَ فِیکُمْ سَمَّاعُونَ لَهُمْ و در میان شما جاسوسانست ایشان را که سخن می‌نیوشند تا بایشان رسانند، وَ اللَّهُ عَلِیمٌ بِالظَّالِمِینَ. (۴۷) خدای داناست به ستمکاران بر خویشتن.
هوش مصنوعی: اگر آن‌ها در میان شما حضور پیدا می‌کردند، جز فساد و نفاق چیزی برای شما به همراه نمی‌آوردند و در میان شما به سخن‌پراکنی و ایجاد تفرقه مشغول می‌شدند و به دنبال فتنه و آشوب در دل‌های شما بودند. همچنین در بین شما افرادی وجود دارند که به سخنان آن‌ها گوش می‌دهند و اطلاعات را به آن‌ها منتقل می‌کنند. خداوند به وضع ستم‌کاران آگاه است.
لَقَدِ ابْتَغَوُا الْفِتْنَةَ مِنْ قَبْلُ و پیش ازین خود فتنه دلهای مؤمنان جستند و شور دل ایشان، وَ قَلَّبُوا لَکَ الْأُمُورَ و ترا کارها روی بر وی گردانیدند در سکالش بد، حَتَّی جاءَ الْحَقُّ تا نصرت خدای که ترا داشت آمد، وَ ظَهَرَ أَمْرُ اللَّهِ و کار خدا و دین وی آشکارا شد و بلند، وَ هُمْ کارِهُونَ. (۴۸) و ایشان را ناخواها و بریشان دشخوار.
هوش مصنوعی: آن‌ها از قبل به دنبال فتنه‌انگیزی بودند و دل‌های مؤمنان را آزمایش کردند و امور را بر تو سخت کردند، تا اینکه حق آمد و یاری خدا که همراه تو بود، آشکار شد و دین خدا و کار او نمایان گشت و در حالی که آن‌ها ناپسند می‌داشتند.
وَ مِنْهُمْ مَنْ یَقُولُ و از منافقان کسی است که میگوید، ائْذَنْ لِی مرا دستوری ده تا بنشینم، وَ لا تَفْتِنِّی و دل و چشم مرا بزنان روم فتنه مکن، أَلا فِی الْفِتْنَةِ سَقَطُوا میدان که وی در فتنه افتاده است از این پیش، وَ إِنَّ جَهَنَّمَ لَمُحِیطَةٌ بِالْکافِرِینَ. (۴۹) و دوزخ گرد کافران در آمدنی است و ایشان را فرو گرفتنی.
هوش مصنوعی: برخی از منافقان می‌گویند: "به من اجازه بده تا بنشینم و مرا به مشکل نینداز." در حالی که آن‌ها در فتنه افتاده‌اند، و جهنم به یقین دور کافران را گرفته است.

حاشیه ها

1402/02/06 15:05
یزدانپناه عسکری

3- لَوْ کانَ عَرَضاً قَرِیباً اگر عرضی بودی ازین جهان و چیزی که فرا دست رسیدی نزدیک، وَ سَفَراً قاصِداً و سفری بچم و، لَاتَّبَعُوکَ بیامدندی بر پی تو، وَ لکِنْ بَعُدَتْ عَلَیْهِمُ الشُّقَّةُ و لکن راه دور شد و رفتن بر ایشان گران آمد.

***

[قرآن کریم]*

لَوْ کانَ عَرَضاً قَریباً وَ سَفَراً قاصِداً لاَتَّبَعُوکَ وَ لکِنْ بَعُدَتْ عَلَیْهِمُ الشُّقَّةُ - التوبة/ 42

[یزدانپناه عسکری]*

قصدِ ادراکِ مواهب و تجربیات مادی در سفر زندگی عرضی است

و بعد تعلل در تفکیک تجربیات

(لَوْ کانَ عَرَضاً قَریباً وَ سَفَراً قاصِداً لاَتَّبَعُوکَ وَ لکِنْ بَعُدَتْ عَلَیْهِمُ الشُّقَّةُ - التوبة/ 42)

تتبع نمی‌کنند تجربیات خود را ، عدم خودآگاهی، فراموشی و گمراهی

(وَ لا تَتَّبِعِ الْهَوی‏ فَیُضِلَّکَ عَنْ سَبِیلِ اللَّهِ ‏- ص/26)