گنجور

۴ - النوبة الاولى

قوله تعالی: وَ ما کانَ اللَّهُ لِیُعَذِّبَهُمْ و خدای بر آن نیست که ایشان را عذاب کند، وَ أَنْتَ فِیهِمْ و تو در میان ایشان، وَ ما کانَ اللَّهُ مُعَذِّبَهُمْ و نیست خدای عذاب کردن ایشان را، وَ هُمْ یَسْتَغْفِرُونَ (۳۳) تا ایشان آمرزش می‌خواهند.

وَ ما لَهُمْ أَلَّا یُعَذِّبَهُمُ اللَّهُ و چیست ایشان را که عذاب نکند ایشان را، وَ هُمْ یَصُدُّونَ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ و ایشان خلق بر می‌گردانند از مسجد با آزرم، وَ ما کانُوا أَوْلِیاءَهُ ایشان بآن کس نه‌اند، إِنْ أَوْلِیاؤُهُ إِلَّا الْمُتَّقُونَ بآن کس نیست مگر موحدان و گرویدگان، وَ لکِنَّ أَکْثَرَهُمْ لا یَعْلَمُونَ (۳۴) لکن ایشان بیشتر نمیدانند.

وَ ما کانَ صَلاتُهُمْ و نبود نماز ایشان، عِنْدَ الْبَیْتِ نزدیک خانه، إِلَّا مُکاءً وَ تَصْدِیَةً مگر صفیر زدن و آواز دست آوردن و دست‌زدن، فَذُوقُوا الْعَذابَ میچشید عذاب، بِما کُنْتُمْ تَکْفُرُونَ (۳۵) بآنکه کافر شدید.

إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا ایشان که کافر شدند، یُنْفِقُونَ أَمْوالَهُمْ نفقه میکنند مالهای خویش، لِیَصُدُّوا عَنْ سَبِیلِ اللَّهِ تا برگردانند از راه خدای، فَسَیُنْفِقُونَها آن نفقه کنند، ثُمَّ تَکُونُ عَلَیْهِمْ حَسْرَةً پس ور ایشان تفریغ گردد و حسرت، ثُمَّ یُغْلَبُونَ آن گه ایشان را باز شکند وَ الَّذِینَ کَفَرُوا إِلی‌ جَهَنَّمَ یُحْشَرُونَ (۳۶) و آن گه آن کافران را بدوزخ رانند.

لِیَمِیزَ اللَّهُ الْخَبِیثَ مِنَ الطَّیِّبِ تا حق از باطل باز پیدا بود، وَ یَجْعَلَ الْخَبِیثَ بَعْضَهُ عَلی‌ بَعْضٍ و باطل اهل باطل بر هم می‌افکند، فَیَرْکُمَهُ جَمِیعاً تا همه بر هم افتد توی بر توی، فَیَجْعَلَهُ فِی جَهَنَّمَ آن گه او را در دوزخ افکند، أُولئِکَ هُمُ الْخاسِرُونَ (۳۷) ایشان‌اند زیانکاران

قُلْ لِلَّذِینَ کَفَرُوا بگو ایشان را که کافر شدند، إِنْ یَنْتَهُوا اگر باز ایستند، یُغْفَرْ لَهُمْ ما قَدْ سَلَفَ ایشان را بیامرزند آنچه گذشت، وَ إِنْ یَعُودُوا و اگر باز گردند، فَقَدْ مَضَتْ سُنَّتُ الْأَوَّلِینَ (۳۸) برفت و روان گشت آنکه پیشینیان را بود از سرانجامها.

وَ قاتِلُوهُمْ و کشتن میکنید با کافران، حَتَّی لا تَکُونَ فِتْنَةٌ تا آن گه که و ناایمنی، وَ یَکُونَ الدِّینُ کُلُّهُ لِلَّهِ و بندگی نماند مگر که آن همه خدای را بود، فَإِنِ انْتَهَوْا اگر باز ایستند، فَإِنَّ اللَّهَ بِما یَعْمَلُونَ بَصِیرٌ (۳۹) اللَّه بآنچه میکنند بینا و دانا است.

وَ إِنْ تَوَلَّوْا و اگر برگردند، فَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَوْلاکُمْ بدانید که خدای یار شما است، نِعْمَ الْمَوْلی‌ وَ نِعْمَ النَّصِیرُ (۴۰) نیک یار و نیک دستگیر و نیک یاری ده.

۳ - النوبة الثالثة: قوله تعالی و تقدس: یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اسْتَجِیبُوا لِلَّهِ وَ لِلرَّسُولِ... الآیة، استجابت بر لسان اهل اشارت بر دو وجه است: یکی استجابت توحید، دیگر استجابت تحقیق. توحید یکتا گفتن مؤمنان است و تحقیق یکتا بودن عارفان، توحید صفت روندگان است و تحقیق حال ربودگان. آن صفت خلیل است و این صفت حبیب، خلیل رونده بود بر درگاه عزت بر مقام خدمت ایستاده که: وَجَّهْتُ وَجْهِیَ لِلَّذِی فَطَرَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ حَنِیفاً. جیب ربوده، در صدر دولت بحرمت نشسته، که خطاب آمد از حضرت لم یزل که: «السلام علیک ایّها النّبی و رحمة اللَّه و برکاته» روش سالکان در استجابت ظواهر است بر متابعت رسول و کشش ربودگان در استجابت سرائر است بر مشاهده علّام الغیوب، اینست که عالم طریقت گفت: استجیبوا للَّه بسرائرکم، و للرسول بظواهرکم اذا دعاکم لما یحییکم، حیاة النفوس بمتابعة الرّسول و حیاة القلوب بمشاهدةالغیوب.۴ - النوبة الثانیة: قوله تعالی: وَ ما کانَ اللَّهُ لِیُعَذِّبَهُمْ سبب نزول این آیت آن بود که کافران گفته بودند: فَأَمْطِرْ عَلَیْنا حِجارَةً مِنَ السَّماءِ أَوِ ائْتِنا بِعَذابٍ أَلِیمٍ، رب العالمین خبر داد مصطفی و مؤمنانرا، که ایشان عذاب میخواهند و تا تو در میان ایشانی من ایشان را عذاب نکنم، لانک بعثت رحمة للعالمین، و لم یعذب قوم نبیّهم بین ظهرانیّهم. قومی گفتند: وَ ما کانَ اللَّهُ لِیُعَذِّبَهُمْ وَ أَنْتَ فِیهِمْ، این مقدار منسوخ است، و ناسخ آنست که بر عقب گفت: وَ ما لَهُمْ أَلَّا یُعَذِّبَهُمُ اللَّهُ. قومی گفتند: این منسوخ نیست، از بهر آنکه تا مصطفی بمکه در میان ایشان بود عذاب نیامد این عذاب پس هجرت آمد. و گفته‌اند: وَ ما کانَ اللَّهُ لِیُعَذِّبَهُمْ آن عذاب عامه است باستیصال، چنان که در امم پیشینیان بود. این امت از چنان عذاب بزینهاراند، و این که وَ ما لَهُمْ أَلَّا یُعَذِّبَهُمُ اللَّهُ این عذاب خاصه است قومی را دون قومی.

اطلاعات

منبع اولیه: کتابخانهٔ تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

قوله تعالی: وَ ما کانَ اللَّهُ لِیُعَذِّبَهُمْ و خدای بر آن نیست که ایشان را عذاب کند، وَ أَنْتَ فِیهِمْ و تو در میان ایشان، وَ ما کانَ اللَّهُ مُعَذِّبَهُمْ و نیست خدای عذاب کردن ایشان را، وَ هُمْ یَسْتَغْفِرُونَ (۳۳) تا ایشان آمرزش می‌خواهند.
هوش مصنوعی: خداوند بر آن نیست که این افراد را عذاب کند، در حالی که تو در میان آنها هستی و آنها نیز از خدا آمرزش می‌طلبند.
وَ ما لَهُمْ أَلَّا یُعَذِّبَهُمُ اللَّهُ و چیست ایشان را که عذاب نکند ایشان را، وَ هُمْ یَصُدُّونَ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ و ایشان خلق بر می‌گردانند از مسجد با آزرم، وَ ما کانُوا أَوْلِیاءَهُ ایشان بآن کس نه‌اند، إِنْ أَوْلِیاؤُهُ إِلَّا الْمُتَّقُونَ بآن کس نیست مگر موحدان و گرویدگان، وَ لکِنَّ أَکْثَرَهُمْ لا یَعْلَمُونَ (۳۴) لکن ایشان بیشتر نمیدانند.
هوش مصنوعی: چرا خداوند آنها را عذاب نکند در حالی که آنها مردم را از رفتن به مسجد الحرام باز می‌دارند و در واقع آنها حق هیچ‌گونه دوستی و نزدیکی به خدا را ندارند؛ زیرا دوستان واقعی خدا تنها پرهیزکاران و مؤمنان هستند، اما بیشتر آنها از این حقیقت بی‌خبرند.
وَ ما کانَ صَلاتُهُمْ و نبود نماز ایشان، عِنْدَ الْبَیْتِ نزدیک خانه، إِلَّا مُکاءً وَ تَصْدِیَةً مگر صفیر زدن و آواز دست آوردن و دست‌زدن، فَذُوقُوا الْعَذابَ میچشید عذاب، بِما کُنْتُمْ تَکْفُرُونَ (۳۵) بآنکه کافر شدید.
هوش مصنوعی: نمازهای آنها در نزد خانه، جز صداهایی مانند صفیر و دست زدن نبود. پس به خاطر کفر ورزیدنتان، عذابی را بچشید.
إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا ایشان که کافر شدند، یُنْفِقُونَ أَمْوالَهُمْ نفقه میکنند مالهای خویش، لِیَصُدُّوا عَنْ سَبِیلِ اللَّهِ تا برگردانند از راه خدای، فَسَیُنْفِقُونَها آن نفقه کنند، ثُمَّ تَکُونُ عَلَیْهِمْ حَسْرَةً پس ور ایشان تفریغ گردد و حسرت، ثُمَّ یُغْلَبُونَ آن گه ایشان را باز شکند وَ الَّذِینَ کَفَرُوا إِلی‌ جَهَنَّمَ یُحْشَرُونَ (۳۶) و آن گه آن کافران را بدوزخ رانند.
هوش مصنوعی: کسانی که کافر شده‌اند، مال‌های خود را صرف می‌کنند تا دیگران را از راه خدا باز دارند. اما بعد از این صرف‌کردن، آنچه که خرج کرده‌اند برایشان حسرتی خواهد شد. در نهایت، آنها مغلوب خواهند شد و کسانی که کافرند به جهنم خواهند رفت.
لِیَمِیزَ اللَّهُ الْخَبِیثَ مِنَ الطَّیِّبِ تا حق از باطل باز پیدا بود، وَ یَجْعَلَ الْخَبِیثَ بَعْضَهُ عَلی‌ بَعْضٍ و باطل اهل باطل بر هم می‌افکند، فَیَرْکُمَهُ جَمِیعاً تا همه بر هم افتد توی بر توی، فَیَجْعَلَهُ فِی جَهَنَّمَ آن گه او را در دوزخ افکند، أُولئِکَ هُمُ الْخاسِرُونَ (۳۷) ایشان‌اند زیانکاران
هوش مصنوعی: خداوند پلیدی را از نیکی جدا می‌کند تا حقیقت از باطل تشخیص داده شود. او پلیدی را به هم می‌آمیزد و باطل‌گران را به هم می‌پیوندد. در نهایت، همه آن‌ها بر هم می‌افتند و در دوزخ قرار می‌گیرند. آن‌ها زیانکاران هستند.
قُلْ لِلَّذِینَ کَفَرُوا بگو ایشان را که کافر شدند، إِنْ یَنْتَهُوا اگر باز ایستند، یُغْفَرْ لَهُمْ ما قَدْ سَلَفَ ایشان را بیامرزند آنچه گذشت، وَ إِنْ یَعُودُوا و اگر باز گردند، فَقَدْ مَضَتْ سُنَّتُ الْأَوَّلِینَ (۳۸) برفت و روان گشت آنکه پیشینیان را بود از سرانجامها.
هوش مصنوعی: به کسانی که کافر شدند بگو: اگر از کارهایی که انجام دادند دست بردارند، آنچه در گذشته انجام داده‌اند برایشان بخشیده می‌شود؛ اما اگر دوباره به کارهای غلط خود برگردند، سنت و سرنوشت پیشینیان نیز بر آنها جاری خواهد بود.
وَ قاتِلُوهُمْ و کشتن میکنید با کافران، حَتَّی لا تَکُونَ فِتْنَةٌ تا آن گه که و ناایمنی، وَ یَکُونَ الدِّینُ کُلُّهُ لِلَّهِ و بندگی نماند مگر که آن همه خدای را بود، فَإِنِ انْتَهَوْا اگر باز ایستند، فَإِنَّ اللَّهَ بِما یَعْمَلُونَ بَصِیرٌ (۳۹) اللَّه بآنچه میکنند بینا و دانا است.
هوش مصنوعی: بجنگید با کافران تا به هیچ فتنه‌ای باقی نماند و دین فقط برای خداوند باشد. اگر آنها دست بردارند، خداوند به کارهایی که انجام می‌دهند آگاه و بیناست.
وَ إِنْ تَوَلَّوْا و اگر برگردند، فَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَوْلاکُمْ بدانید که خدای یار شما است، نِعْمَ الْمَوْلی‌ وَ نِعْمَ النَّصِیرُ (۴۰) نیک یار و نیک دستگیر و نیک یاری ده.
هوش مصنوعی: اگر آنها به عقب برگردند، بدانید که خداوند حامی شماست، او بهترین یار و بهترین پشتیبان است.