گنجور

۱۳ - النوبة الاولى

قوله تعالی: وَ جَعَلُوا لِلَّهِ شُرَکاءَ و خدای را انبازان گفتند الْجِنَّ فریشتگان وَ خَلَقَهُمْ و فریشتگان را اللَّه آفرید وَ خَرَقُوا لَهُ و بدروغ و افتعال برو بستند بَنِینَ وَ بَناتٍ پسران و دختران بِغَیْرِ عِلْمٍ بی‌هیچ دانش سُبْحانَهُ وَ تَعالی‌ چون پاک است او و برتر عَمَّا یَصِفُونَ (۱۰۰) از آن صفت که ایشان می‌کنند.

بَدِیعُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ نوباوه آورنده آسمانها و زمینها أَنَّی یَکُونُ لَهُ وَلَدٌ چون تواند بود او را فرزندی! وَ لَمْ تَکُنْ لَهُ صاحِبَةٌ و او را هرگز جفت نبود وَ خَلَقَ کُلَّ شَیْ‌ءٍ و بیافرید هر چیز را وَ هُوَ بِکُلِّ شَیْ‌ءٍ عَلِیمٌ (۱۰۱) و او بهمه چیز دانا.

ذلِکُمُ اللَّهُ رَبُّکُمْ آن اللَّه خداوند شما لا إِلهَ إِلَّا هُوَ نیست خدا جز از او خالِقُ کُلِّ شَیْ‌ءٍ آفریدگار هر چیز فَاعْبُدُوهُ او را پرستید وَ هُوَ عَلی‌ کُلِّ شَیْ‌ءٍ وَکِیلٌ (۱۰۲) و او بر همه چیز توانا است و کارران.

لا تُدْرِکُهُ الْأَبْصارُ چشمها درین جهان او را در نیابد و خردها درو نرسد وَ هُوَ یُدْرِکُ الْأَبْصارَ و او بهمه میرسد و همه را می‌دریابد وَ هُوَ اللَّطِیفُ و او رسیده بهمه چیز بدانش و آگاهی الْخَبِیرُ (۱۰۳) آگاه از هر چیز بدانایی.

قَدْ جاءَکُمْ بَصائِرُ مِنْ رَبِّکُمْ آمد بشما نشانهای روشن پیدا از خداوند شما فَمَنْ أَبْصَرَ هر که بداند و دریابد فَلِنَفْسِهِ خود را بیند و دریابد وَ مَنْ عَمِیَ و هر که درنیابد و نابینا دل شود فَعَلَیْها بر وی برآید وَ ما أَنَا عَلَیْکُمْ بِحَفِیظٍ (۱۰۴) و من بر شما گوشوان نه‌ام.

وَ کَذلِکَ و همچنین نُصَرِّفُ الْآیاتِ میگردانیم سخنان خویش از روی بروی وَ لِیَقُولُوا و خواستیم تا گویند دَرَسْتَ این سخنان راست کرده‌ای با خود وَ لِنُبَیِّنَهُ و تا آن را پیدا کنیم لِقَوْمٍ یَعْلَمُونَ (۱۰۵) قومی را که می‌دانند.

اتَّبِعْ ما أُوحِیَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ بر پی آن رو که فرستاده می‌آید بر تو از خداوند تو لا إِلهَ إِلَّا هُوَ نیست خدایی جز او وَ أَعْرِضْ عَنِ الْمُشْرِکِینَ (۱۰۶) و روی گردان و می‌فراگذار از انباز گیرندگان با من.

وَ لَوْ شاءَ اللَّهُ و اگر اللَّه خواستی که با او انباز نگیرند ما أَشْرَکُوا نگرفتندی انباز وَ ما جَعَلْناکَ عَلَیْهِمْ حَفِیظاً و تو که محمدی بر ایشان گوشوان نه‌ای، که ایشان را از شرک نگه داری وَ ما أَنْتَ عَلَیْهِمْ بِوَکِیلٍ (۱۰۷) و کار ایشان بتو سپرده نیست، و بر ایشان وکیل نه‌ای.

وَ لا تَسُبُّوا الَّذِینَ یَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ و دشنام مدهید ایشان را که می‌پرستند فرود از اللَّه فَیَسُبُّوا اللَّهَ که ایشان خدای را دشنام گویند عَدْواً بنادانی و شوخی و دلیری بِغَیْرِ عِلْمٍ به بی‌علمی کَذلِکَ زَیَّنَّا هم چنان ما برآراستیم و نیکو نمودیم لِکُلِّ أُمَّةٍ هر امتی و هر گروهی را عَمَلَهُمْ کردار ایشان ثُمَّ إِلی‌ رَبِّهِمْ مَرْجِعُهُمْ پس آن گه با خداوند ایشان است بازگشت ایشان فَیُنَبِّئُهُمْ بِما کانُوا یَعْمَلُونَ (۱۰۸) تا خبر کند ایشان را از آنچه میکردند.

وَ أَقْسَمُوا بِاللَّهِ و سوگندان خوردند بخدای جَهْدَ أَیْمانِهِمْ بهر سوگند که شناختند لَئِنْ جاءَتْهُمْ آیَةٌ اگر با ایشان آید از آسمان آیتی لَیُؤْمِنُنَّ بِها بگروند بآن لا محاله. قُلْ گوی یا محمد: إِنَّمَا الْآیاتُ عِنْدَ اللَّهِ این آیات و معجزات بنزدیک اللَّه است وَ ما یُشْعِرُکُمْ و چه چیز شما را دانا نگرفتندید. کرد که مؤمنان‌اید أَنَّها إِذا جاءَتْ لا یُؤْمِنُونَ (۱۰۹) که ایشان چون آیت بینند بنگروند.

وَ نُقَلِّبُ أَفْئِدَتَهُمْ و برگردانیم دلهای ایشان وَ أَبْصارَهُمْ و دیدهای دل ایشان و خرد ایشان کَما لَمْ یُؤْمِنُوا بِهِ أَوَّلَ مَرَّةٍ چنان که گویی ایشان آن نه‌اند که روز عرض گفتند: بلی، وَ نَذَرُهُمْ و گذاریم ایشان را فِی طُغْیانِهِمْ در افزونی گفت و افزونی جست و افسار گسستن ایشان یَعْمَهُونَ (۱۱۰) تا بی‌سامان در گمراهی میروند.

۱۲ - النوبة الثالثة: قوله تعالی: وَ مَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَری‌ عَلَی اللَّهِ کَذِباً الایة دروغ نهادن و دروغ بستن بر اللَّه جل جلاله بحکم ظاهر و بر لسان تفسیر آنست که شرح دادیم، و در قصه مسیلمه و عیسی بیان آن کردیم، امّا بر زبان اهل اشارت و بر ذوق جوانمردان طریقت آن را سرّی دیگر است و رمزی دیگر، بحکم آن خبر که مصطفی (ص) گفت: «ان لکلّ آیة ظهرا و بطنا».۱۳ - النوبة الثانیة: قوله تعالی: وَ جَعَلُوا لِلَّهِ شُرَکاءَ الْجِنَّ الایة از ایدرفا اقاصیص گله اللَّه است از مشرکان عرب، و از مناکیر کفر ایشان که در زمان جاهلیّت جهال بودند، و دین عرب آن وقت سه دین بود: قومی فریشتگان میپرستیدند، که میگفتند: ایشان دختران خدای‌اند، از آن ایشان را پوشیده میدارد، و قومی بتان را میپرستیدند، و قومی از خزاعه ستاره شعری می‌پرستیدند. در این آیت رب العزّة از ایشان گله میکند و از اهل کتابین: جهودان که میگفتند: «عُزَیْرٌ ابْنُ اللَّهِ» و ترسایان که میگفتند: «الْمَسِیحُ ابْنُ اللَّهِ».

اطلاعات

منبع اولیه: کتابخانهٔ تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

قوله تعالی: وَ جَعَلُوا لِلَّهِ شُرَکاءَ و خدای را انبازان گفتند الْجِنَّ فریشتگان وَ خَلَقَهُمْ و فریشتگان را اللَّه آفرید وَ خَرَقُوا لَهُ و بدروغ و افتعال برو بستند بَنِینَ وَ بَناتٍ پسران و دختران بِغَیْرِ عِلْمٍ بی‌هیچ دانش سُبْحانَهُ وَ تَعالی‌ چون پاک است او و برتر عَمَّا یَصِفُونَ (۱۰۰) از آن صفت که ایشان می‌کنند.
هوش مصنوعی: در این آیه، خداوند به افرادی اشاره می‌کند که برای خود شریک‌هایی برای خدا قرار می‌دهند و معتقدند که جن و فرشتگان فرزندان خدا هستند. این افراد بدون هیچ دانش و آگاهی، به این باورهای نادرست پرداخته و به دروغ نسبت‌هایی به خدا می‌دهند. خداوند از همه این نسبت‌ها و صفاتی که به او می‌دهند، پاک و برتر است.
بَدِیعُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ نوباوه آورنده آسمانها و زمینها أَنَّی یَکُونُ لَهُ وَلَدٌ چون تواند بود او را فرزندی! وَ لَمْ تَکُنْ لَهُ صاحِبَةٌ و او را هرگز جفت نبود وَ خَلَقَ کُلَّ شَیْ‌ءٍ و بیافرید هر چیز را وَ هُوَ بِکُلِّ شَیْ‌ءٍ عَلِیمٌ (۱۰۱) و او بهمه چیز دانا.
هوش مصنوعی: آفریننده آسمان‌ها و زمین‌ها چنین است که چگونه می‌تواند فرزندی داشته باشد، در حالی که هیچ شریک و همسر ندارد. او هر چیزی را خلق کرده و به تمامی چیزها آگاه است.
ذلِکُمُ اللَّهُ رَبُّکُمْ آن اللَّه خداوند شما لا إِلهَ إِلَّا هُوَ نیست خدا جز از او خالِقُ کُلِّ شَیْ‌ءٍ آفریدگار هر چیز فَاعْبُدُوهُ او را پرستید وَ هُوَ عَلی‌ کُلِّ شَیْ‌ءٍ وَکِیلٌ (۱۰۲) و او بر همه چیز توانا است و کارران.
هوش مصنوعی: این خداوند، پروردگار شماست که جز او معبود دیگری نیست. او خالق هر چیزی است، پس او را پرستش کنید. و او بر همه چیز تسلط و قدرت دارد.
لا تُدْرِکُهُ الْأَبْصارُ چشمها درین جهان او را در نیابد و خردها درو نرسد وَ هُوَ یُدْرِکُ الْأَبْصارَ و او بهمه میرسد و همه را می‌دریابد وَ هُوَ اللَّطِیفُ و او رسیده بهمه چیز بدانش و آگاهی الْخَبِیرُ (۱۰۳) آگاه از هر چیز بدانایی.
هوش مصنوعی: چشم‌ها در این جهان قادر به درک او نیستند و عقل‌ها نیز به او نمی‌رسند، در حالی که او همه چیز را می‌بیند و به همه چیز آگاهی دارد. او لطیف است و به تمامی موجودات علم و آگاهی دارد، و از هر چیزی باخبر است.
قَدْ جاءَکُمْ بَصائِرُ مِنْ رَبِّکُمْ آمد بشما نشانهای روشن پیدا از خداوند شما فَمَنْ أَبْصَرَ هر که بداند و دریابد فَلِنَفْسِهِ خود را بیند و دریابد وَ مَنْ عَمِیَ و هر که درنیابد و نابینا دل شود فَعَلَیْها بر وی برآید وَ ما أَنَا عَلَیْکُمْ بِحَفِیظٍ (۱۰۴) و من بر شما گوشوان نه‌ام.
هوش مصنوعی: نشانه‌های روشنی از سوی خداوند به شما رسیده است. هر کسی که این نشانه‌ها را درک کند، به نفع خودش خواهد بود و هرکس که آنها را نبیند، آسیب خواهد دید. من نیز مسئول حفاظت از شما نیستم.
وَ کَذلِکَ و همچنین نُصَرِّفُ الْآیاتِ میگردانیم سخنان خویش از روی بروی وَ لِیَقُولُوا و خواستیم تا گویند دَرَسْتَ این سخنان راست کرده‌ای با خود وَ لِنُبَیِّنَهُ و تا آن را پیدا کنیم لِقَوْمٍ یَعْلَمُونَ (۱۰۵) قومی را که می‌دانند.
هوش مصنوعی: ما همچنین آیات خود را به‌گونه‌ای بیان می‌کنیم تا این گروه بگویند که ما سخنان حقی را بیان کرده‌ایم و هدف ما این است که این موضوع را برای قومی که دانش دارند، روشن کنیم.
اتَّبِعْ ما أُوحِیَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ بر پی آن رو که فرستاده می‌آید بر تو از خداوند تو لا إِلهَ إِلَّا هُوَ نیست خدایی جز او وَ أَعْرِضْ عَنِ الْمُشْرِکِینَ (۱۰۶) و روی گردان و می‌فراگذار از انباز گیرندگان با من.
هوش مصنوعی: به آنچه از سوی پروردگارت به تو وحی شده است، پایبند باش و خدایی جز او نیست. از کسانی که شریک‌هایی برای او قرار می‌دهند، روی برگردان.
وَ لَوْ شاءَ اللَّهُ و اگر اللَّه خواستی که با او انباز نگیرند ما أَشْرَکُوا نگرفتندی انباز وَ ما جَعَلْناکَ عَلَیْهِمْ حَفِیظاً و تو که محمدی بر ایشان گوشوان نه‌ای، که ایشان را از شرک نگه داری وَ ما أَنْتَ عَلَیْهِمْ بِوَکِیلٍ (۱۰۷) و کار ایشان بتو سپرده نیست، و بر ایشان وکیل نه‌ای.
هوش مصنوعی: اگر خدا بخواهد، هیچ‌کس شریک او نخواهد گرفت. ما تو را نگذاشته‌ایم که نگهدار آنها باشی و تو مسئول نگهداری آنها از شرک نیستی و کار آنها به تو سپرده نشده است.
وَ لا تَسُبُّوا الَّذِینَ یَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ و دشنام مدهید ایشان را که می‌پرستند فرود از اللَّه فَیَسُبُّوا اللَّهَ که ایشان خدای را دشنام گویند عَدْواً بنادانی و شوخی و دلیری بِغَیْرِ عِلْمٍ به بی‌علمی کَذلِکَ زَیَّنَّا هم چنان ما برآراستیم و نیکو نمودیم لِکُلِّ أُمَّةٍ هر امتی و هر گروهی را عَمَلَهُمْ کردار ایشان ثُمَّ إِلی‌ رَبِّهِمْ مَرْجِعُهُمْ پس آن گه با خداوند ایشان است بازگشت ایشان فَیُنَبِّئُهُمْ بِما کانُوا یَعْمَلُونَ (۱۰۸) تا خبر کند ایشان را از آنچه میکردند.
هوش مصنوعی: به دیگران توهین نکنید کسانی که غیر از خدا را می‌پرستند، زیرا ممکن است آنها نیز به خدا توهین کنند به ناآگاهی و به شکل شوخی و بی‌انصافی. اینگونه ما برای هر امتی و گروهی رفتارهایشان را زینت داده‌ایم. سپس بازگشت آنها به سوی پروردگارشان خواهد بود و او نیز آنها را از آنچه انجام می‌دادند آگاه خواهد کرد.
وَ أَقْسَمُوا بِاللَّهِ و سوگندان خوردند بخدای جَهْدَ أَیْمانِهِمْ بهر سوگند که شناختند لَئِنْ جاءَتْهُمْ آیَةٌ اگر با ایشان آید از آسمان آیتی لَیُؤْمِنُنَّ بِها بگروند بآن لا محاله. قُلْ گوی یا محمد: إِنَّمَا الْآیاتُ عِنْدَ اللَّهِ این آیات و معجزات بنزدیک اللَّه است وَ ما یُشْعِرُکُمْ و چه چیز شما را دانا نگرفتندید. کرد که مؤمنان‌اید أَنَّها إِذا جاءَتْ لا یُؤْمِنُونَ (۱۰۹) که ایشان چون آیت بینند بنگروند.
هوش مصنوعی: آنها با سوگند به خدا قسم خوردند که اگر نشانه‌ای از آسمان برایشان بیاید، حتماً ایمان خواهند آورد. به محمد بگویید: معجزات و نشانه‌ها نزد خداوند هستند و هیچ چیز نمی‌تواند شما را از حقیقت آنها آگاه کند. در واقع، زمانی که این نشانه‌ها بیایند، ایمان نخواهند آورد.
وَ نُقَلِّبُ أَفْئِدَتَهُمْ و برگردانیم دلهای ایشان وَ أَبْصارَهُمْ و دیدهای دل ایشان و خرد ایشان کَما لَمْ یُؤْمِنُوا بِهِ أَوَّلَ مَرَّةٍ چنان که گویی ایشان آن نه‌اند که روز عرض گفتند: بلی، وَ نَذَرُهُمْ و گذاریم ایشان را فِی طُغْیانِهِمْ در افزونی گفت و افزونی جست و افسار گسستن ایشان یَعْمَهُونَ (۱۱۰) تا بی‌سامان در گمراهی میروند.
هوش مصنوعی: دل‌ها و چشمان آنان را به حال خود رها می‌کنیم و مانند روزی که اولین بار ایمان نیاوردند، به حال خودشان واگذارشان می‌کنیم تا در طغیان و سرکشی‌هایشان به بی‌راهه بروند و در حیرت و سرگردانی باقی بمانند.