گنجور

۱۱ - النوبة الاولى

قوله تعالی: وَ تِلْکَ حُجَّتُنا و آن جواب که ابراهیم داد حجّت جستن ایشان را آتَیْناها إِبْراهِیمَ عَلی‌ قَوْمِهِ ما تلقین کردیم ابراهیم را بر قوم خویش نَرْفَعُ دَرَجاتٍ مَنْ نَشاءُ می‌برداریم درجتهای آن را که خواهیم إِنَّ رَبَّکَ حَکِیمٌ عَلِیمٌ (۸۳) که خداوند تو دانایی است راست دان.

وَ وَهَبْنا لَهُ و بخشیدیم ابراهیم را إِسْحاقَ وَ یَعْقُوبَ کُلًّا هَدَیْنا همه را راه نمودیم بایمان وَ نُوحاً هَدَیْنا مِنْ قَبْلُ و نوح را هدایت دادیم از پیش فا، وَ مِنْ ذُرِّیَّتِهِ و از فرزندان نوح داوُدَ وَ سُلَیْمانَ وَ أَیُّوبَ وَ یُوسُفَ وَ مُوسی‌ وَ هارُونَ وَ کَذلِکَ نَجْزِی الْمُحْسِنِینَ (۸۴) و هم چنان نیکوکاران را جزا دهیم.

وَ زَکَرِیَّا وَ یَحْیی‌ وَ عِیسی‌ وَ إِلْیاسَ کُلٌّ مِنَ الصَّالِحِینَ (۸۵) همه نیک مردان شایستگان‌اند. وَ إِسْماعِیلَ وَ الْیَسَعَ وَ یُونُسَ وَ لُوطاً وَ کلًّا فَضَّلْنا عَلَی الْعالَمِینَ (۸۶) و همه را افزونی دادیم در نبوّت بر جنّ و انس.

وَ مِنْ آبائِهِمْ و پدران ایشان وَ ذُرِّیَّاتِهِمْ و فرزندان ایشان وَ إِخْوانِهِمْ و برادران ایشان وَ اجْتَبَیْناهُمْ برگزیدیم ایشان را وَ هَدَیْناهُمْ و راه نمودیم ایشان را إِلی‌ صِراطٍ مُسْتَقِیمٍ (۸۷) سوی راه راست درست.

ذلِکَ هُدَی اللَّهِ آن راه نمونی اللَّه است یَهْدِی بِهِ راه می‌نماید بآن مَنْ یَشاءُ مِنْ عِبادِهِ او را که خواهد از بندگان خویش وَ لَوْ أَشْرَکُوا و اگر انباز گرفتندی چیزی را با خدای لَحَبِطَ عَنْهُمْ از ایشان ناچیز و تباه و نیست گشتی ما کانُوا یَعْمَلُونَ (۸۸) آنچه می‌کردند از جهدها و عبادتهای نیکو بزرگ پاک.

أُولئِکَ این پیغامبران که نام بردیم و آنان که نام نبردیم الَّذِینَ آتَیْناهُمُ الْکِتابَ آنند که دادیم ایشان را نامه وَ الْحُکْمَ وَ النُّبُوَّةَ و دین و پیغام فَإِنْ یَکْفُرْ بِها اگر کافر می‌شد بآن «هؤُلاءِ» اینان که مشرکان قریش‌اند فَقَدْ وَکَّلْنا بِها قَوْماً برگماشتیم بر پذیرفتن آن و استوار گرفتن بآن گروهی دیگر لَیْسُوا بِها بِکافِرِینَ (۸۹) ایشان که بآن کافر نیستند.

أُولئِکَ الَّذِینَ هَدَی اللَّهُ ایشان آنند که اللَّه راه نمود ایشان را فَبِهُداهُمُ اقْتَدِهْ براست راهی ایشان پی بر، و پس روی گیر قُلْ لا أَسْئَلُکُمْ گوی نمی‌خواهم از شما عَلَیْهِ بر پیغام رسانیدن و آگاه کردن أَجْراً مزدی نمی‌خواهم خود را إِنْ هُوَ نیست اینکه از من میشنوید إِلَّا ذِکْری‌ لِلْعالَمِینَ (۹۰) مگر پندی جهانیان را.

وَ ما قَدَرُوا اللَّهَ حَقَّ قَدْرِهِ خدای را نشناختند سزای شناختن وی، و بزرگی‌ وی ندانستند إِذْ قالُوا که بر وی دلیری کردند و گفتند ما أَنْزَلَ اللَّهُ فرو نفرستاد اللَّه هرگز عَلی‌ بَشَرٍ مِنْ شَیْ‌ءٍ بر هیچ مردم هیچ چیز قُلْ مَنْ أَنْزَلَ الْکِتابَ رسول من! گوی که آن کیست که فرو فرستاد این نامه؟ الَّذِی جاءَ بِهِ مُوسی‌ که موسی آورد نُوراً وَ هُدیً لِلنَّاسِ روشنایی و نشان راه مردمان را تَجْعَلُونَهُ قَراطِیسَ آن را در کاغذها می‌نویسید تُبْدُونَها بعضی از آن آشکارا میکنید وَ تُخْفُونَ کَثِیراً و فراوانی از آن پنهان می‌دارید وَ عُلِّمْتُمْ و آن کیست که در شما آموخت ما لَمْ تَعْلَمُوا أَنْتُمْ آنچه ندانستید شما وَ لا آباؤُکُمْ و نه پدران شما قُلِ اللَّهُ گوی آن فرستنده تورات و آن در آموزنده خدای است ثُمَّ ذَرْهُمْ پس ایشان را گذار فِی خَوْضِهِمْ یَلْعَبُونَ (۹۱) تا در بازی خویش فراخ می‌روند.

وَ هذا کِتابٌ و این قرآن نامه‌ایست أَنْزَلْناهُ ما فرو فرستادیم آن را مُبارَکٌ برکت کرده در آن و آفرین مُصَدِّقُ الَّذِی بَیْنَ یَدَیْهِ گواه و استوار گیر آن نامه را که پیش از آن فا بود وَ لِتُنْذِرَ و تا بیم نمایی و آگاه کنی أُمَّ الْقُری‌ مردمان مکه را وَ مَنْ حَوْلَها و هر که گرد بر گرد آن وَ الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ و ایشان که گرویده‌اند بروز رستاخیز یؤمنون به می‌گروند باین نامه وَ هُمْ عَلی‌ صَلاتِهِمْ یُحافِظُونَ و ایشانند که بر هنگام نمازهای خود براستاد میکنند و هنگامهای آن میکوشند.

۱۰ - النوبة الثالثة: قوله تعالی: وَ إِذْ قالَ إِبْراهِیمُ لِأَبِیهِ آزَرَ الایة الاصل منهمک فی الجحود، و النسل متصف بالتوحید، و الحق سبحانه و تعالی یفعل ما یرید. این عجب نگر پدر بتگر و پسر پیغامبر! پدر رانده با خواری و مذلّت! پسر خوانده با هزاران کرامت؟ پدر در قبضه عدل بداغ قطعیت بر راه نومیدی در لباس بیگانگی! پسر در سایه فضل در نسیم قرب بر راه پیروزی در لباس آشنایی! سبحان من یخرج الحیّ من المیّت و یخرج المیّت من الحیّ. فردا در انجمن قیامت در آن عرصه کبری چون ابراهیم را جلوه کنند، و با صد هزار نواخت و کرامت ببازار قیامت برآرند، آزر را بصفت خواری پیش پای وی نهند، از آنکه در دنیا چون ابراهیم در شکم مادر بود آزر تمنی کرد که: اگر مرا پسری نیکو آید، او را در پای نمرود کشم، و بتقرب پیش وی قربان کنم. وی نتوانست که دستش نرسید، و در حق اندیشه خود بجزاء آن برسید. این چنانست که مصریان چون جمال یوسف (ع) دیدند، بر من یزید داشته، هر کس آرزوی آن کردند که یوسف غلام وی بود. رب العزّة تقدیر چنان کرد که مسأله بازگشت، و مصریان همه بنده و رهی و چاکر وی گشتند.۱۱ - النوبة الثانیة: قوله تعالی: وَ تِلْکَ حُجَّتُنا آتَیْناها إِبْراهِیمَ عَلی‌ قَوْمِهِ چون ابراهیم بر قوم خود حجّت آورد که از دو گروه کدام یک بی‌بیم‌تر و با من سزاتر؟

اطلاعات

منبع اولیه: کتابخانهٔ تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

قوله تعالی: وَ تِلْکَ حُجَّتُنا و آن جواب که ابراهیم داد حجّت جستن ایشان را آتَیْناها إِبْراهِیمَ عَلی‌ قَوْمِهِ ما تلقین کردیم ابراهیم را بر قوم خویش نَرْفَعُ دَرَجاتٍ مَنْ نَشاءُ می‌برداریم درجتهای آن را که خواهیم إِنَّ رَبَّکَ حَکِیمٌ عَلِیمٌ (۸۳) که خداوند تو دانایی است راست دان.
هوش مصنوعی: آیه‌ای که ذکر شده، اشاره دارد به اینکه خداوند حجت و دلیل روشنی به ابراهیم علیه‌السلام داده است تا در برابر قوم خود به آن‌ها پاسخ دهد. خداوند همچنین می‌فرماید که درجات افرادی را که بخواهد بالا می‌برد و او حکیم و داناست. این موضوع نشان‌دهنده‌ی علم و حکمت خداوند در اداره‌ی امور انسان‌ها است.
وَ وَهَبْنا لَهُ و بخشیدیم ابراهیم را إِسْحاقَ وَ یَعْقُوبَ کُلًّا هَدَیْنا همه را راه نمودیم بایمان وَ نُوحاً هَدَیْنا مِنْ قَبْلُ و نوح را هدایت دادیم از پیش فا، وَ مِنْ ذُرِّیَّتِهِ و از فرزندان نوح داوُدَ وَ سُلَیْمانَ وَ أَیُّوبَ وَ یُوسُفَ وَ مُوسی‌ وَ هارُونَ وَ کَذلِکَ نَجْزِی الْمُحْسِنِینَ (۸۴) و هم چنان نیکوکاران را جزا دهیم.
هوش مصنوعی: ما به ابراهیم، اسحاق و یعقوب را عطا کردیم و همگی را به سوی ایمان هدایت نمودیم و پیش از آن نیز نوح را هدایت کردیم. و از نسل نوح، داوود، سلیمان، ایوب، یوسف، موسی و هارون را نیز هدایت کردیم. و بدین‌سان نیکوکاران را پاداش می‌دهیم.
وَ زَکَرِیَّا وَ یَحْیی‌ وَ عِیسی‌ وَ إِلْیاسَ کُلٌّ مِنَ الصَّالِحِینَ (۸۵) همه نیک مردان شایستگان‌اند. وَ إِسْماعِیلَ وَ الْیَسَعَ وَ یُونُسَ وَ لُوطاً وَ کلًّا فَضَّلْنا عَلَی الْعالَمِینَ (۸۶) و همه را افزونی دادیم در نبوّت بر جنّ و انس.
هوش مصنوعی: زکریا و یحیی و عیسی و الیاس همه از صالحان و نیکان هستند. همچنین اسماعیل و یسع و یونس و لوط نیز از کسانی هستند که ما آنها را بر دیگران برتری دادیم و در مقام نبوت بر جانداران و انسان‌ها افزونی بخشیدیم.
وَ مِنْ آبائِهِمْ و پدران ایشان وَ ذُرِّیَّاتِهِمْ و فرزندان ایشان وَ إِخْوانِهِمْ و برادران ایشان وَ اجْتَبَیْناهُمْ برگزیدیم ایشان را وَ هَدَیْناهُمْ و راه نمودیم ایشان را إِلی‌ صِراطٍ مُسْتَقِیمٍ (۸۷) سوی راه راست درست.
هوش مصنوعی: و از پدرانشان و فرزندانشان و برادرانشان، آن‌ها را برگزیدیم و به راه راست هدایت کردیم.
ذلِکَ هُدَی اللَّهِ آن راه نمونی اللَّه است یَهْدِی بِهِ راه می‌نماید بآن مَنْ یَشاءُ مِنْ عِبادِهِ او را که خواهد از بندگان خویش وَ لَوْ أَشْرَکُوا و اگر انباز گرفتندی چیزی را با خدای لَحَبِطَ عَنْهُمْ از ایشان ناچیز و تباه و نیست گشتی ما کانُوا یَعْمَلُونَ (۸۸) آنچه می‌کردند از جهدها و عبادتهای نیکو بزرگ پاک.
هوش مصنوعی: این راهنما، هدایت الهی است که خداوند به هر یک از بندگانش که بخواهد، می‌دهد. و اگر کسی با خداوند چیزی را شریک گرداند، اعمال نیک او تباه و نابود می‌شود.
أُولئِکَ این پیغامبران که نام بردیم و آنان که نام نبردیم الَّذِینَ آتَیْناهُمُ الْکِتابَ آنند که دادیم ایشان را نامه وَ الْحُکْمَ وَ النُّبُوَّةَ و دین و پیغام فَإِنْ یَکْفُرْ بِها اگر کافر می‌شد بآن «هؤُلاءِ» اینان که مشرکان قریش‌اند فَقَدْ وَکَّلْنا بِها قَوْماً برگماشتیم بر پذیرفتن آن و استوار گرفتن بآن گروهی دیگر لَیْسُوا بِها بِکافِرِینَ (۸۹) ایشان که بآن کافر نیستند.
هوش مصنوعی: این پیامبران که نامشان را ذکر کردیم و همچنین آنهایی که نام نبردیم، همان کسانی هستند که ما به آنها کتاب، حکم و نبوت را عطا کردیم. اگر این مشرکان قریش به این امور کفر ورزند، ما گروهی دیگر را قرار داده‌ایم که به آنها ایمان دارند و بر اساس آن استوارند و این گروه حتی به این امور کافر نخواهند بود.
أُولئِکَ الَّذِینَ هَدَی اللَّهُ ایشان آنند که اللَّه راه نمود ایشان را فَبِهُداهُمُ اقْتَدِهْ براست راهی ایشان پی بر، و پس روی گیر قُلْ لا أَسْئَلُکُمْ گوی نمی‌خواهم از شما عَلَیْهِ بر پیغام رسانیدن و آگاه کردن أَجْراً مزدی نمی‌خواهم خود را إِنْ هُوَ نیست اینکه از من میشنوید إِلَّا ذِکْری‌ لِلْعالَمِینَ (۹۰) مگر پندی جهانیان را.
هوش مصنوعی: آنها کسانی هستند که خداوند به ایشان هدایت کرده است. به این هدایتشان اقتدا کن و به راه آن‌ها برو. بگو، من هیچ پاداشی از شما نمی‌خواهم به خاطر پیغام رسانی و آگاه کردن شما، زیرا هدف من تنها پند و یادآوری به جهانیان است.
وَ ما قَدَرُوا اللَّهَ حَقَّ قَدْرِهِ خدای را نشناختند سزای شناختن وی، و بزرگی‌ وی ندانستند إِذْ قالُوا که بر وی دلیری کردند و گفتند ما أَنْزَلَ اللَّهُ فرو نفرستاد اللَّه هرگز عَلی‌ بَشَرٍ مِنْ شَیْ‌ءٍ بر هیچ مردم هیچ چیز قُلْ مَنْ أَنْزَلَ الْکِتابَ رسول من! گوی که آن کیست که فرو فرستاد این نامه؟ الَّذِی جاءَ بِهِ مُوسی‌ که موسی آورد نُوراً وَ هُدیً لِلنَّاسِ روشنایی و نشان راه مردمان را تَجْعَلُونَهُ قَراطِیسَ آن را در کاغذها می‌نویسید تُبْدُونَها بعضی از آن آشکارا میکنید وَ تُخْفُونَ کَثِیراً و فراوانی از آن پنهان می‌دارید وَ عُلِّمْتُمْ و آن کیست که در شما آموخت ما لَمْ تَعْلَمُوا أَنْتُمْ آنچه ندانستید شما وَ لا آباؤُکُمْ و نه پدران شما قُلِ اللَّهُ گوی آن فرستنده تورات و آن در آموزنده خدای است ثُمَّ ذَرْهُمْ پس ایشان را گذار فِی خَوْضِهِمْ یَلْعَبُونَ (۹۱) تا در بازی خویش فراخ می‌روند.
هوش مصنوعی: آنها نتوانستند خداوند را به درستی بشناسند و بزرگی او را درک کنند، زمانی که گفتند: "خداوند هرگز بر هیچ بشری چیزی نازل نکرده است." به آنها بگویید: "چه کسی این کتاب را نازل کرده است؟" آنکه موسی آورده بود، نوری و هدایت برای مردم. شما این را در کاغذها می‌نویسید و بعضی از آن را آشکار می‌کنید و بسیاری از آن را پنهان می‌دارید. و چه کسی به شما آنچه را که نمی‌دانستید، آموخته است، نه شما و نه پدرانتان؟ بگویید: "آنکه تورات را نازل کرده و شما را آموزش داده، خداوند است." پس آنها را رها کنید تا در سرگرمی‌های خود غرق شوند.
وَ هذا کِتابٌ و این قرآن نامه‌ایست أَنْزَلْناهُ ما فرو فرستادیم آن را مُبارَکٌ برکت کرده در آن و آفرین مُصَدِّقُ الَّذِی بَیْنَ یَدَیْهِ گواه و استوار گیر آن نامه را که پیش از آن فا بود وَ لِتُنْذِرَ و تا بیم نمایی و آگاه کنی أُمَّ الْقُری‌ مردمان مکه را وَ مَنْ حَوْلَها و هر که گرد بر گرد آن وَ الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ و ایشان که گرویده‌اند بروز رستاخیز یؤمنون به می‌گروند باین نامه وَ هُمْ عَلی‌ صَلاتِهِمْ یُحافِظُونَ و ایشانند که بر هنگام نمازهای خود براستاد میکنند و هنگامهای آن میکوشند.
هوش مصنوعی: این کتاب، قرآن است که ما آن را نازل کرده‌ایم و آن را مبارک قرار داده‌ایم. این کتاب، تأییدکننده‌ی آنچه پیش از آن بوده است. آن را بگیر و به‌عنوان هشدار برای مردم مکه و اطراف آن و کسانی که به روز قیامت ایمان دارند، استفاده کن. آن‌ها به این کتاب ایمان می‌آورند و همواره بر نمازهای خود پایبندند و در انجام آن کوشا هستند.