گنجور

۳ - النوبة الاولى

قوله تعالی: إِنَّ الَّذِینَ یَأْکُلُونَ ایشان که می‌خورند، أَمْوالَ الْیَتامی‌ مالهای یتیمان، ظُلْماً به بیداد بیش از مزد کار، إِنَّما یَأْکُلُونَ فِی بُطُونِهِمْ ناراً

آن آتش است که در شکمهای خویش می‌خورند، وَ سَیَصْلَوْنَ سَعِیراً (۱۰) آری رسند ایشان بآتشی افروخته.

یُوصِیکُمُ اللَّهُ اندرز می‌کند خدای شما را، فِی أَوْلادِکُمْ در کار فرزندان شما، لِلذَّکَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَیَیْنِ پسر را چند بهره دو دختر، فَإِنْ کُنَّ نِساءً اگر این دختران باشند، فَوْقَ اثْنَتَیْنِ دو یا بیش از دو باشند، فَلَهُنَّ ثُلُثا ما تَرَکَ ایشانراست دو سیک از آنچه مرده گذاشت، وَ إِنْ کانَتْ واحِدَةً و اگر این دختر یکی باشد، فَلَهَا النِّصْفُ ویراست نیمه مال، وَ لِأَبَوَیْهِ و پدر و مادر راست، لِکُلِّ واحِدٍ مِنْهُمَا السُّدُسُ هر یکی را از آن شش یک، مِمَّا تَرَکَ از آنچه مرده گذاشت، إِنْ کانَ لَهُ وَلَدٌ اگر مرده را فرزندی بود، فَإِنْ لَمْ یَکُنْ لَهُ وَلَدٌ اگر مرده را فرزندی نبود، وَ وَرِثَهُ أَبَواهُ و پدر و مادر بود که از روی میراث برند، فَلِأُمِّهِ الثُّلُثُ مادر را سیک بود، فَإِنْ کانَ لَهُ إِخْوَةٌ اگر مرده را برادر است بیش از یکی، فَلِأُمِّهِ السُّدُسُ مادر را شش یک بود، مِنْ بَعْدِ وَصِیَّةٍ بعد از گزاردن وصیت است، یُوصِی بِها که مرده آن وصیت کرده بود، أَوْ دَیْنٍ و بعد از گزاردن اوام که گذاشته بود، آباؤُکُمْ وَ أَبْناؤُکُمْ پدران شما و پسران شما، لا تَدْرُونَ شما ندانید، أَیُّهُمْ أَقْرَبُ لَکُمْ نَفْعاً که از شما کیست شما را نزدیک منفعت‌تر و بکار آمده‌تر، فَرِیضَةً مِنَ اللَّهِ این باز بریده ایست از خدای بر شما، إِنَّ اللَّهَ کانَ عَلِیماً حَکِیماً (۱۱) که اللَّه دانایست راست دانش.

وَ لَکُمْ شما راست، نِصْفُ ما تَرَکَ أَزْواجُکُمْ نیمی از آنچه زنان شما گذارند، إِنْ لَمْ یَکُنْ لَهُنَّ وَلَدٌ اگر ایشان را فرزندی نبود، فَإِنْ کانَ لَهُنَّ وَلَدٌ اگر ایشان را فرزندی بود، فَلَکُمُ الرُّبُعُ شما راچهار یک است، مِمَّا تَرَکْنَ از آنچه ایشان گذارند، مِنْ بَعْدِ وَصِیَّةٍ یُوصِینَ بِها از پس وصیّتی که کرده باشند، أَوْ دَیْنٍ یا گزاردن اوامی که ماند از ایشان، وَ لَهُنَّ الرُّبُعُ و ایشانراست چهار یک، مِمَّا تَرَکْتُمْ از آنچه شما گذارید، إِنْ لَمْ یَکُنْ لَکُمْ وَلَدٌ اگر شما را فرزندی نبود، فَإِنْ کانَ لَکُمْ وَلَدٌ اگر شما را فرزندی بود، فَلَهُنَّ الثُّمُنُ ایشان را هشت یک، مِمَّا تَرَکْتُمْ از آنچه شما گذارید، مِنْ بَعْدِ وَصِیَّةٍ تُوصُونَ بِها از پس گزاردن وصیّتی که کرده باشید، أَوْ دَیْنٍ یا گزاردن اوامی که گذاشته باشید، وَ إِنْ کانَ رَجُلٌ و اگر مردی باشد که بمیرد، یُورَثُ که از وی میراث برند، کَلالَةً که نه پدر بود در آن ورثه و نه فرزند، أَوِ امْرَأَةٌ یا زنی بود وَ لَهُ أَخٌ أَوْ أُخْتٌ و او را برادری ماند از مادر یا خواهری از مادر، فَلِکُلِّ واحِدٍ مِنْهُمَا السُّدُسُ هر یکی را ازیشان باشد شش یک، فَإِنْ کانُوا أَکْثَرَ مِنْ ذلِکَ اگر بیش از یکی باشند اولاد امّ، که دو باشند یا بیشتر، فَهُمْ شُرَکاءُ فِی الثُّلُثِ در سه یک همه شریک یکدیگر باشند، مِنْ بَعْدِ وَصِیَّةٍ یُوصی‌ بِها أَوْ دَیْنٍ از پس تنفیذ وصیّت و قضاء دین غَیْرَ مُضَارٍّ نه چنان که گزاردن وصیت گزند افکند بر ورثه، وَصِیَّةً مِنَ اللَّهِ این از خدای اندرزی است در فرمان بشما، وَ اللَّهُ عَلِیمٌ حَلِیمٌ (۱۲) و اللَّه دانا است بردبار.

تِلْکَ حُدُودُ اللَّهِ این اندرزهای خدایست عزّ و جلّ، وَ مَنْ یُطِعِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ و هر که فرمان برد خدای را و رسول وی را، یُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ در آرد او را در بهشتهایی تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ که میرود از زیر درختان آن جویهای روان، خالِدِینَ فِیها جاویدان جای ایشان، آن وَ ذلِکَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ (۱۳) و آنست پیروزی بزرگ.

وَ مَنْ یَعْصِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ و هر که نافرمان آید در خدای و در رسول وی، وَ یَتَعَدَّ حُدُودَهُ و درگذرد از اندازه‌های وی، یُدْخِلْهُ ناراً در آرد وی را در آتشی خالِداً فِیها جاویدان در آن، وَ لَهُ عَذابٌ مُهِینٌ (۱۴) و او راست عذابی خوار کننده و نومیدی پیش آرنده.

۲ - النوبة الثالثة: قوله تعالی: وَ ابْتَلُوا الْیَتامی‌ حَتَّی إِذا بَلَغُوا النِّکاحَ فَإِنْ آنَسْتُمْ مِنْهُمْ رُشْداً فَادْفَعُوا إِلَیْهِمْ أَمْوالَهُمْ ایناس رشد از روی شریعت، پرهیزکاری و پارسایی و خویشتن داری است، اقتصاد در معیشت نگاه داشتن، و از راه اسراف و تبذیر برخاستنم، و از روی حقیقت راه بحق بردن است و در هر چه پیش آید از احوال و قوّت خویش تبرّا کردن، و از تدبیر و اختیار خویش بیرون آمدن، و کارها یکسر بحق سپردن.۳ - النوبة الثانیة: قوله تعالی: إِنَّ الَّذِینَ یَأْکُلُونَ أَمْوالَ الْیَتامی‌ ظُلْماً الآیة... این آیت در شأن قیّمان مستحلّ فرو آمد، ایشان که مال یتیمان خورند بناحق و این آنست که قیّم بیش از آن مزد که وی را بود بمعروف. از مال یتیم بر گیرد. مقاتل حیان گفت: مردی بود از قبیله غطفان، او را مرثد بن زید میگفتند، پسر برادر وی یتیم بود، و مال آن یتیم در تحت ولایت و تصرّف وی بود. دست در نهاد و از آن مال یتیم آنچه خواست برگرفت و خورد و داشت. رب العالمین در شأن وی این آیت فرستاد.

اطلاعات

منبع اولیه: کتابخانهٔ تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

قوله تعالی: إِنَّ الَّذِینَ یَأْکُلُونَ ایشان که می‌خورند، أَمْوالَ الْیَتامی‌ مالهای یتیمان، ظُلْماً به بیداد بیش از مزد کار، إِنَّما یَأْکُلُونَ فِی بُطُونِهِمْ ناراً
هوش مصنوعی: آنان که به ناحق و ستم دارایی‌های یتیمان را می‌خورند، در واقع آتش را به درون خود می‌برند و عذاب را برای خود فراهم می‌کنند.
آن آتش است که در شکمهای خویش می‌خورند، وَ سَیَصْلَوْنَ سَعِیراً (۱۰) آری رسند ایشان بآتشی افروخته.
هوش مصنوعی: آنها آتش را در درون خود می‌خورند و به زودی در آتش سوزانی گرفتار خواهند شد. بله، آنها به آتشی شعله‌ور خواهند رسید.
یُوصِیکُمُ اللَّهُ اندرز می‌کند خدای شما را، فِی أَوْلادِکُمْ در کار فرزندان شما، لِلذَّکَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَیَیْنِ پسر را چند بهره دو دختر، فَإِنْ کُنَّ نِساءً اگر این دختران باشند، فَوْقَ اثْنَتَیْنِ دو یا بیش از دو باشند، فَلَهُنَّ ثُلُثا ما تَرَکَ ایشانراست دو سیک از آنچه مرده گذاشت، وَ إِنْ کانَتْ واحِدَةً و اگر این دختر یکی باشد، فَلَهَا النِّصْفُ ویراست نیمه مال، وَ لِأَبَوَیْهِ و پدر و مادر راست، لِکُلِّ واحِدٍ مِنْهُمَا السُّدُسُ هر یکی را از آن شش یک، مِمَّا تَرَکَ از آنچه مرده گذاشت، إِنْ کانَ لَهُ وَلَدٌ اگر مرده را فرزندی بود، فَإِنْ لَمْ یَکُنْ لَهُ وَلَدٌ اگر مرده را فرزندی نبود، وَ وَرِثَهُ أَبَواهُ و پدر و مادر بود که از روی میراث برند، فَلِأُمِّهِ الثُّلُثُ مادر را سیک بود، فَإِنْ کانَ لَهُ إِخْوَةٌ اگر مرده را برادر است بیش از یکی، فَلِأُمِّهِ السُّدُسُ مادر را شش یک بود، مِنْ بَعْدِ وَصِیَّةٍ بعد از گزاردن وصیت است، یُوصِی بِها که مرده آن وصیت کرده بود، أَوْ دَیْنٍ و بعد از گزاردن اوام که گذاشته بود، آباؤُکُمْ وَ أَبْناؤُکُمْ پدران شما و پسران شما، لا تَدْرُونَ شما ندانید، أَیُّهُمْ أَقْرَبُ لَکُمْ نَفْعاً که از شما کیست شما را نزدیک منفعت‌تر و بکار آمده‌تر، فَرِیضَةً مِنَ اللَّهِ این باز بریده ایست از خدای بر شما، إِنَّ اللَّهَ کانَ عَلِیماً حَکِیماً (۱۱) که اللَّه دانایست راست دانش.
هوش مصنوعی: خداوند به شما فرمان می‌دهد که در مورد فرزندان خود به رعایت انصاف پرداخته و توجه کنید. برای پسران، سهم آنها برابر با دو برابر سهم دختران است. اگر دختران بیش از دو نفر باشند، آنها دو سوم از آنچه که مرحوم به جا گذاشته است، را می‌برند. اگر تنها یک دختر باشد، سهم او نیمه از ارث خواهد بود. همچنین، پدر و مادر نیز سهمی دارند؛ هر یک از آنها یک ششم ارث را به دست می‌آورند اگر مرحوم فرزندی داشته باشد. در صورتی که مرحوم فرزندی نداشته باشد و تنها پدر و مادر او باقی مانده باشند، مادر یک سوم ارث را خواهد داشت و اگر برادرانی برای مرحوم وجود داشته باشد، مادر یک ششم از ارث را دریافت می‌کند. این احکام پس از پرداخت وصیت و دیون مرحوم اجرا می‌شود. شما نمی‌دانید کدام یک از پدران یا پسران شما برای شما سودآورتر خواهند بود. این احکام از سوی خداوند تعیین شده و او دانا و حکیم است.
وَ لَکُمْ شما راست، نِصْفُ ما تَرَکَ أَزْواجُکُمْ نیمی از آنچه زنان شما گذارند، إِنْ لَمْ یَکُنْ لَهُنَّ وَلَدٌ اگر ایشان را فرزندی نبود، فَإِنْ کانَ لَهُنَّ وَلَدٌ اگر ایشان را فرزندی بود، فَلَکُمُ الرُّبُعُ شما راچهار یک است، مِمَّا تَرَکْنَ از آنچه ایشان گذارند، مِنْ بَعْدِ وَصِیَّةٍ یُوصِینَ بِها از پس وصیّتی که کرده باشند، أَوْ دَیْنٍ یا گزاردن اوامی که ماند از ایشان، وَ لَهُنَّ الرُّبُعُ و ایشانراست چهار یک، مِمَّا تَرَکْتُمْ از آنچه شما گذارید، إِنْ لَمْ یَکُنْ لَکُمْ وَلَدٌ اگر شما را فرزندی نبود، فَإِنْ کانَ لَکُمْ وَلَدٌ اگر شما را فرزندی بود، فَلَهُنَّ الثُّمُنُ ایشان را هشت یک، مِمَّا تَرَکْتُمْ از آنچه شما گذارید، مِنْ بَعْدِ وَصِیَّةٍ تُوصُونَ بِها از پس گزاردن وصیّتی که کرده باشید، أَوْ دَیْنٍ یا گزاردن اوامی که گذاشته باشید، وَ إِنْ کانَ رَجُلٌ و اگر مردی باشد که بمیرد، یُورَثُ که از وی میراث برند، کَلالَةً که نه پدر بود در آن ورثه و نه فرزند، أَوِ امْرَأَةٌ یا زنی بود وَ لَهُ أَخٌ أَوْ أُخْتٌ و او را برادری ماند از مادر یا خواهری از مادر، فَلِکُلِّ واحِدٍ مِنْهُمَا السُّدُسُ هر یکی را ازیشان باشد شش یک، فَإِنْ کانُوا أَکْثَرَ مِنْ ذلِکَ اگر بیش از یکی باشند اولاد امّ، که دو باشند یا بیشتر، فَهُمْ شُرَکاءُ فِی الثُّلُثِ در سه یک همه شریک یکدیگر باشند، مِنْ بَعْدِ وَصِیَّةٍ یُوصی‌ بِها أَوْ دَیْنٍ از پس تنفیذ وصیّت و قضاء دین غَیْرَ مُضَارٍّ نه چنان که گزاردن وصیت گزند افکند بر ورثه، وَصِیَّةً مِنَ اللَّهِ این از خدای اندرزی است در فرمان بشما، وَ اللَّهُ عَلِیمٌ حَلِیمٌ (۱۲) و اللَّه دانا است بردبار.
هوش مصنوعی: برای شماست که نیمی از ارثی که همسرانتان به جا می‌گذارند، بگیرید، اگر آن‌ها فرزندی نداشته باشند. اما اگر فرزندی داشته باشند، شما یک چهارم از ارثی که به جا می‌گذارند را دریافت می‌کنید. این پس از وصیت یا پرداخت دیون آن‌ها است. و همسرانتان نیز یک چهارم از ارثی که شما می‌گذارید را خواهند داشت، اگر شما فرزندی نداشته باشید. اما اگر شما فرزندی داشته باشید، آن‌ها یک هشتم از ارثی که به جا می‌گذارید را دریافت خواهند کرد. این نیز پس از وصیت یا پرداخت دیون شماست. اگر مردی بمیرد و از او ارثی بماند که نه پدر داشته باشد و نه فرزند، یا اگر زنی باشد و برادر یا خواهری از مادر داشته باشد، هر یک از آن‌ها یک ششم از ارث را می‌برند. اگر آن‌ها بیشتر از یکی باشند، یعنی دو یا بیشتر باشند، در سه یک ارث شریک می‌شوند. این نیز بعد از اجرا کردن وصیت و پرداخت دیون غیر مضار به ورثه است. این یک دستور از جانب خداست برای شما و او دانا و بردبار است.
تِلْکَ حُدُودُ اللَّهِ این اندرزهای خدایست عزّ و جلّ، وَ مَنْ یُطِعِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ و هر که فرمان برد خدای را و رسول وی را، یُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ در آرد او را در بهشتهایی تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ که میرود از زیر درختان آن جویهای روان، خالِدِینَ فِیها جاویدان جای ایشان، آن وَ ذلِکَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ (۱۳) و آنست پیروزی بزرگ.
هوش مصنوعی: اینها قوانین و دستورات خداوند است. هر کس از خدا و پیامبر او پیروی کند، او را به بهشت‌هایی وارد خواهد کرد که نهرها از زیر درختان آن جاری است و در آنجا جاویدان خواهند بود. این همان پیروزی بزرگ است.
وَ مَنْ یَعْصِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ و هر که نافرمان آید در خدای و در رسول وی، وَ یَتَعَدَّ حُدُودَهُ و درگذرد از اندازه‌های وی، یُدْخِلْهُ ناراً در آرد وی را در آتشی خالِداً فِیها جاویدان در آن، وَ لَهُ عَذابٌ مُهِینٌ (۱۴) و او راست عذابی خوار کننده و نومیدی پیش آرنده.
هوش مصنوعی: هر کس که در برابر خدا و پیامبرش نافرمانی کند و حدود و احکام او را زیر پا بگذارد، او را به آتش می‌افکند و در آنجا جاودانه خواهد ماند و برای او عذابی خوارکننده و ناامیدکننده است.