گنجور

۲۲ - النوبة الاولى

قوله تعالی: وَ مَنْ أَحْسَنُ دِیناً و کیست نیکو دین‌تر، مِمَّنْ أَسْلَمَ وَجْهَهُ لِلَّهِ از آنکه روی خود فرا خدا کرد؟، وَ هُوَ مُحْسِنٌ و آن گه با آن نیکوکار بود، وَ اتَّبَعَ مِلَّةَ إِبْراهِیمَ و بر پی ملّت ابراهیم ایستاد، حَنِیفاً آن مسلمان پاک دین، وَ اتَّخَذَ اللَّهُ إِبْراهِیمَ خَلِیلًا (۱۲۵) و اللَّه ابراهیم را دوست گرفت.

وَ لِلَّهِ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی الْأَرْضِ و خدایراست هر چه در آسمان و زمین چیز است، وَ کانَ اللَّهُ بِکُلِّ شَیْ‌ءٍ مُحِیطاً (۱۲۶) و خدای بهمه چیز دانا است دانای همیشه‌ای.

وَ یَسْتَفْتُونَکَ فِی النِّساءِ می‌پاسخ پرسند از تو در کار زنان، قُلِ اللَّهُ یُفْتِیکُمْ فِیهِنَّ گوی که خدای پاسخ میکند شما را در کار ایشان، وَ ما یُتْلی‌ عَلَیْکُمْ و آنچه بر شما میخوانند، فِی الْکِتابِ درین نامه، فِی یَتامَی النِّساءِ در کار دختران پدر مردگان، اللَّاتِی لا تُؤْتُونَهُنَّ آنان که ایشان را نمیدهید، ما کُتِبَ لَهُنَّ آنچه واجب نبشته‌اند ایشان را، وَ تَرْغَبُونَ أَنْ تَنْکِحُوهُنَّ و رغبت نمیکنید که بزنی کنید ایشان را، وَ الْمُسْتَضْعَفِینَ مِنَ الْوِلْدانِ و از تو می‌فتوی پرسند زبون گرفتگان از کودکان، وَ أَنْ تَقُومُوا لِلْیَتامی‌ بِالْقِسْطِ و میفرماید اللَّه شما را که یتیمان را بداد بپای ایستید، وَ ما تَفْعَلُوا مِنْ خَیْرٍ و هر چه کنید از نیکی، فَإِنَّ اللَّهَ کانَ بِهِ عَلِیماً (۱۲۷) اللَّه بآن دانا است همیشه‌ای.

وَ إِنِ امْرَأَةٌ و اگر زنی بود، خافَتْ مِنْ بَعْلِها که از شوی خویش دانسته و دیده باشد، نُشُوزاً باز نشستی، أَوْ إِعْراضاً یا روی گردانیدنی، فَلا جُناحَ عَلَیْهِما نیست بر ایشان تنگیی، أَنْ یُصْلِحا که با هم آشتی سازند، بَیْنَهُما صُلْحاً میان یکدیگر بر خیر، وَ الصُّلْحُ خَیْرٌ و آشتی به، وَ أُحْضِرَتِ الْأَنْفُسُ الشُّحَّ و حاضر کرده‌اند مردمان را بدریغ داشتن خویشتن را از ناکامی، وَ إِنْ تُحْسِنُوا وَ تَتَّقُوا و اگر بنیکویی در آئید، از بیداد بپرهیزید، فَإِنَّ اللَّهَ کانَ بِما تَعْمَلُونَ خَبِیراً (۱۲۸) اللَّه بآنچه شما میکنید دانا است آگاه همیشه‌ای.

وَ لَنْ تَسْتَطِیعُوا أَنْ تَعْدِلُوا بَیْنَ النِّساءِ و نتوانید که داد کنید میان زنان، وَ لَوْ حَرَصْتُمْ و هر چند کوشید و خواهید، فَلا تَمِیلُوا کُلَّ الْمَیْلِ لکن همه کششی مکنید، فَتَذَرُوها که آن زن را فرو گذارید، کَالْمُعَلَّقَةِ چون آویخته، وَ إِنْ تُصْلِحُوا و اگر نیک در آئید و بآشتی گرائید، وَ تَتَّقُوا و از جور پرهیزید، فَإِنَّ اللَّهَ کانَ غَفُوراً رَحِیماً (۱۲۹) خدای مهربانست و آمرزگار همیشه‌ای.

وَ إِنْ یَتَفَرَّقا ور پس از هم ببرند، یُغْنِ اللَّهُ کُلًّا مِنْ سَعَتِهِ بی نیاز کند خدای هر دو را از یکدیگر از فراخی خویش، وَ کانَ اللَّهُ واسِعاً و خدای بی‌نیاز است توانگر، فراخ دار فراخ بخش، حَکِیماً (۱۳۰) دانا است همیشه‌ای.

وَ لِلَّهِ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی الْأَرْضِ و خدایراست هر چه در آسمان و زمین چیز است و کس، وَ لَقَدْ وَصَّیْنَا و اندرز کردیم، الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتابَ مِنْ قَبْلِکُمْ ایشان را که پیش از شما کتاب دادند، وَ إِیَّاکُمْ و شما را هم اندرز کردیم، أَنِ اتَّقُوا اللَّهَ که از خشم و عذاب خدای بپرهیزید، وَ إِنْ تَکْفُرُوا و اگر کافر شید، فَإِنَّ لِلَّهِ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی الْأَرْضِ خدای راست هر چه در آسمان و زمین چیز است، وَ کانَ اللَّهُ غَنِیًّا حَمِیداً (۱۳۱) و خدای بی‌نیاز است توانگری ستوده همیشه‌ای.

وَ لِلَّهِ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی الْأَرْضِ و خدای راست هر چه در آسمان و زمین چیز است و کس، وَ کَفی‌ بِاللَّهِ وَکِیلًا (۱۳۲) و نیک بسنده و کارساز که اوست.

إِنْ یَشَأْ یُذْهِبْکُمْ أَیُّهَا النَّاسُ اگر خواهد شما را ببرد ای مردمان! وَ یَأْتِ بِآخَرِینَ و دیگران آرد، وَ کانَ اللَّهُ عَلی‌ ذلِکَ قَدِیراً (۱۳۳) و اللَّه بر آن توانا است همیشه‌ای.

مَنْ کانَ یُرِیدُ ثَوابَ الدُّنْیا هر که پاداش این جهان میخواهد، فَعِنْدَ اللَّهِ ثَوابُ الدُّنْیا وَ الْآخِرَةِ بنزدیک خدای است پاداش این جهانی و پاداش آن جهانی، وَ کانَ اللَّهُ سَمِیعاً بَصِیراً (۱۳۴) و اللَّه شنوای است بینای همیشه‌ای.

یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا ای ایشان که بگرویدند، کُونُوا قَوَّامِینَ بر استاد دارید، بپای ایستید، بِالْقِسْطِ براستکاری و داد دهی، شُهَداءَ لِلَّهِ و گواهان بودن خدای را براستی، وَ لَوْ عَلی‌ أَنْفُسِکُمْ ور همه بر نفس شما بود، أَوِ الْوالِدَیْنِ یا بر پدر و مادر بود، وَ الْأَقْرَبِینَ یا بر خویشان، إِنْ یَکُنْ غَنِیًّا اگر توانگر بود، أَوْ فَقِیراً یا درویش بود، فَاللَّهُ أَوْلی‌ بِهِما که خدای اولیتر بهر دو، فَلا تَتَّبِعُوا الْهَوی‌ بر پی بایست خود مایستید، أَنْ تَعْدِلُوا که داد نکنید، وَ إِنْ تَلْوُوا و اگر در کار شوید، أَوْ تُعْرِضُوا یا روی گردانید، فَإِنَّ اللَّهَ کانَ بِما تَعْمَلُونَ خَبِیراً (۱۳۵) خدای بآنچه شما میکنید دانا است و آگاه همیشه‌ای.

۲۱ - النوبة الثالثة: قوله تعالی: إِنْ یَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ إِلَّا إِناثاً الآیة عزیز است و عظیم، خدای یگانه و کردگار داننده، تاونده با هر کاونده، و بهیچ هست نماننده. بی‌شریک و بی انباز، و بی‌نظیر و بی‌نیاز. چنو کس نه، و هیچ کس بجای او بس نه. در کردگاری قدیر، و در کاررانی بی‌مشیر، در پادشاهی بی‌وزیر، و در خدایی بی‌نظیر. آفریننده جهانیان، و دارنده همگان، دشمنان و دوستان. احوال بندگان را مدبّر، و کار عالم را مقدّر. نه در تدبیر او سهو آید، نه در تقدیر او لغو آید. هر کسی را بر آنجاست که وی نشاند، و هر دلی را آن نثار که وی فشاند. هر یکی بر آن رنگ که وی رشت، و در هر دل آن رست که وی کشت. یکی را بآب عنایت شسته، و بمیخ قبول وابسته، و چراغ معرفت وی از نور اعظم بر افروخته، و راهش روشن کرده. یکی را بتیغ هجران خسته، و بمیخ ردّ وابسته، و نموده شیطان برو آراسته، و بر پی بتان داشته، و از وی این خبر بازداده که: إِنْ یَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ إِلَّا إِناثاً، وَ إِنْ یَدْعُونَ إِلَّا شَیْطاناً مَرِیداً. لَعَنَهُ اللَّهُ.۲۲ - النوبة الثانیة: قوله تعالی: وَ مَنْ أَحْسَنُ دِیناً ای: احکم دینا ممّن اخلص عمله للَّه، و فوّض امره الیه، وَ هُوَ مُحْسِنٌ ای: موحّد للَّه، محسن الی خلقه، وَ اتَّبَعَ دین اللَّه الّذی بعث به محمدا. میگوید: کیست دیندار و پسندیده‌تر از آن کس که عمل خود از شرک و ریا پاک کند، و کار خود باللَّه باز گذارد، و اللَّه را کارساز و کار ران خود داند؟ و آن گه با خلق خدا نیکوکار بود و مهربان، بر پی آن دین ایستد که محمد را بآن دین فرستاد، و آن دین ابراهیم است و ملّت وی. ملّت ابراهیم در ملّت محمد داخل است. هر که بملّت محمد اقرار دهد، اتّباع ملّت ابراهیم کرد.

اطلاعات

منبع اولیه: کتابخانهٔ تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

قوله تعالی: وَ مَنْ أَحْسَنُ دِیناً و کیست نیکو دین‌تر، مِمَّنْ أَسْلَمَ وَجْهَهُ لِلَّهِ از آنکه روی خود فرا خدا کرد؟، وَ هُوَ مُحْسِنٌ و آن گه با آن نیکوکار بود، وَ اتَّبَعَ مِلَّةَ إِبْراهِیمَ و بر پی ملّت ابراهیم ایستاد، حَنِیفاً آن مسلمان پاک دین، وَ اتَّخَذَ اللَّهُ إِبْراهِیمَ خَلِیلًا (۱۲۵) و اللَّه ابراهیم را دوست گرفت.
هوش مصنوعی: آیا کسی هست که دینش نیکوتر باشد از کسی که خود را به خدا سپرده و در اعمالش نیکوکار است و راه ابراهیم را دنبال می‌کند؟ او مسلمانی پاک‌نهاد و خداوند ابراهیم را به دوستی برگزیده است.
وَ لِلَّهِ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی الْأَرْضِ و خدایراست هر چه در آسمان و زمین چیز است، وَ کانَ اللَّهُ بِکُلِّ شَیْ‌ءٍ مُحِیطاً (۱۲۶) و خدای بهمه چیز دانا است دانای همیشه‌ای.
هوش مصنوعی: هر چه در آسمان‌ها و زمین وجود دارد، متعلق به خداست و خدا به همه چیز آگاه و احاطه دارد.
وَ یَسْتَفْتُونَکَ فِی النِّساءِ می‌پاسخ پرسند از تو در کار زنان، قُلِ اللَّهُ یُفْتِیکُمْ فِیهِنَّ گوی که خدای پاسخ میکند شما را در کار ایشان، وَ ما یُتْلی‌ عَلَیْکُمْ و آنچه بر شما میخوانند، فِی الْکِتابِ درین نامه، فِی یَتامَی النِّساءِ در کار دختران پدر مردگان، اللَّاتِی لا تُؤْتُونَهُنَّ آنان که ایشان را نمیدهید، ما کُتِبَ لَهُنَّ آنچه واجب نبشته‌اند ایشان را، وَ تَرْغَبُونَ أَنْ تَنْکِحُوهُنَّ و رغبت نمیکنید که بزنی کنید ایشان را، وَ الْمُسْتَضْعَفِینَ مِنَ الْوِلْدانِ و از تو می‌فتوی پرسند زبون گرفتگان از کودکان، وَ أَنْ تَقُومُوا لِلْیَتامی‌ بِالْقِسْطِ و میفرماید اللَّه شما را که یتیمان را بداد بپای ایستید، وَ ما تَفْعَلُوا مِنْ خَیْرٍ و هر چه کنید از نیکی، فَإِنَّ اللَّهَ کانَ بِهِ عَلِیماً (۱۲۷) اللَّه بآن دانا است همیشه‌ای.
هوش مصنوعی: پرسش‌هایی درباره مسائل زنان از تو دارند. بگو که خدا در این مورد به شما پاسخ می‌دهد. آنچه در کتاب بر شما خوانده می‌شود، به یتیمان زنان مربوط می‌شود، یعنی آن دخترانی که به آن‌ها چیزی نمی‌دهید و آنچه که برایشان مقرر شده است. اگر شما تمایلی به ازدواج با آن‌ها ندارید و همچنین درباره افراد ضعیف و کودکان از تو مشاوره می‌طلبند. خداوند می‌فرماید که باید از یتیمان حمایت کنید و در حق آن‌ها انصاف را رعایت کنید. هر کار خوبی که انجام دهید، خداوند به آن آگاه است.
وَ إِنِ امْرَأَةٌ و اگر زنی بود، خافَتْ مِنْ بَعْلِها که از شوی خویش دانسته و دیده باشد، نُشُوزاً باز نشستی، أَوْ إِعْراضاً یا روی گردانیدنی، فَلا جُناحَ عَلَیْهِما نیست بر ایشان تنگیی، أَنْ یُصْلِحا که با هم آشتی سازند، بَیْنَهُما صُلْحاً میان یکدیگر بر خیر، وَ الصُّلْحُ خَیْرٌ و آشتی به، وَ أُحْضِرَتِ الْأَنْفُسُ الشُّحَّ و حاضر کرده‌اند مردمان را بدریغ داشتن خویشتن را از ناکامی، وَ إِنْ تُحْسِنُوا وَ تَتَّقُوا و اگر بنیکویی در آئید، از بیداد بپرهیزید، فَإِنَّ اللَّهَ کانَ بِما تَعْمَلُونَ خَبِیراً (۱۲۸) اللَّه بآنچه شما میکنید دانا است آگاه همیشه‌ای.
هوش مصنوعی: اگر زنی نگرانی داشته باشد که شوهرش از او دوری کرده یا از او روی گردانیده، بر آن‌ها هیچ گناهی نیست اگر بخواهند که میان خود آشتی کنند و براساس خوبی‌ها با یکدیگر توافق کنند. آشتی بهتر از نزاع است و انسان‌ها مکلفند که از طمع و شکست بپرهیزند. اگر نیکوکاری کنید و از ظلم دوری گزینید، خداوند به آنچه انجام می‌دهید آگاه است.
وَ لَنْ تَسْتَطِیعُوا أَنْ تَعْدِلُوا بَیْنَ النِّساءِ و نتوانید که داد کنید میان زنان، وَ لَوْ حَرَصْتُمْ و هر چند کوشید و خواهید، فَلا تَمِیلُوا کُلَّ الْمَیْلِ لکن همه کششی مکنید، فَتَذَرُوها که آن زن را فرو گذارید، کَالْمُعَلَّقَةِ چون آویخته، وَ إِنْ تُصْلِحُوا و اگر نیک در آئید و بآشتی گرائید، وَ تَتَّقُوا و از جور پرهیزید، فَإِنَّ اللَّهَ کانَ غَفُوراً رَحِیماً (۱۲۹) خدای مهربانست و آمرزگار همیشه‌ای.
هوش مصنوعی: شما نمی‌توانید بین زنان به طور کامل عدل و انصاف برقرار کنید، هرچند که تلاش و کوشش کنید. بنابراین، جلب توجه و محبت کامل به یک زن را ترک کنید و او را مانند کسی که در هوا معلق است، باقی نگذارید. اگر آن‌ها را به خوبی مدیریت کنید و سعی در آرامش و صلح داشته باشید و از ظلم دوری کنید، خداوند همیشه بخشنده و مهربان است.
وَ إِنْ یَتَفَرَّقا ور پس از هم ببرند، یُغْنِ اللَّهُ کُلًّا مِنْ سَعَتِهِ بی نیاز کند خدای هر دو را از یکدیگر از فراخی خویش، وَ کانَ اللَّهُ واسِعاً و خدای بی‌نیاز است توانگر، فراخ دار فراخ بخش، حَکِیماً (۱۳۰) دانا است همیشه‌ای.
هوش مصنوعی: اگر آن دو جدا شوند، خدا هر یک را از وسعت خود بی‌نیاز خواهد کرد. خداوند همیشه بی‌نیاز و توانگر است و بخشش او وسیع و حکمت او بی‌نظیر است.
وَ لِلَّهِ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی الْأَرْضِ و خدایراست هر چه در آسمان و زمین چیز است و کس، وَ لَقَدْ وَصَّیْنَا و اندرز کردیم، الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتابَ مِنْ قَبْلِکُمْ ایشان را که پیش از شما کتاب دادند، وَ إِیَّاکُمْ و شما را هم اندرز کردیم، أَنِ اتَّقُوا اللَّهَ که از خشم و عذاب خدای بپرهیزید، وَ إِنْ تَکْفُرُوا و اگر کافر شید، فَإِنَّ لِلَّهِ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی الْأَرْضِ خدای راست هر چه در آسمان و زمین چیز است، وَ کانَ اللَّهُ غَنِیًّا حَمِیداً (۱۳۱) و خدای بی‌نیاز است توانگری ستوده همیشه‌ای.
هوش مصنوعی: تمامی آنچه در آسمان‌ها و زمین است، از آن خداوند است. ما به کسانی که پیش از شما، کتاب الهی به آنها داده شده بود اندرز دادیم و همچنین شما را نیز اندرز دادیم که از عذاب و خشم خداوند پرهیز کنید. اگر شما کافر شوید، بدانید که باز هم آنچه در آسمان‌ها و زمین است، متعلق به خداست و او همواره بی‌نیاز و ستوده است.
وَ لِلَّهِ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی الْأَرْضِ و خدای راست هر چه در آسمان و زمین چیز است و کس، وَ کَفی‌ بِاللَّهِ وَکِیلًا (۱۳۲) و نیک بسنده و کارساز که اوست.
هوش مصنوعی: برای خداوند است آنچه در آسمان‌ها و آنچه در زمین است و اوست که به اندازه کافی و به خوبی می‌تواند کارها را تدبیر کند.
إِنْ یَشَأْ یُذْهِبْکُمْ أَیُّهَا النَّاسُ اگر خواهد شما را ببرد ای مردمان! وَ یَأْتِ بِآخَرِینَ و دیگران آرد، وَ کانَ اللَّهُ عَلی‌ ذلِکَ قَدِیراً (۱۳۳) و اللَّه بر آن توانا است همیشه‌ای.
هوش مصنوعی: اگر خدا بخواهد، شما مردم را می‌برد و دیگرانی را می‌آورد. و خدا همیشه بر این کار توانا است.
مَنْ کانَ یُرِیدُ ثَوابَ الدُّنْیا هر که پاداش این جهان میخواهد، فَعِنْدَ اللَّهِ ثَوابُ الدُّنْیا وَ الْآخِرَةِ بنزدیک خدای است پاداش این جهانی و پاداش آن جهانی، وَ کانَ اللَّهُ سَمِیعاً بَصِیراً (۱۳۴) و اللَّه شنوای است بینای همیشه‌ای.
هوش مصنوعی: هر کس که پاداش دنیوی را می‌خواهد، باید بداند که پاداش دنیوی و آخرتی نزد خداوند موجود است. خداوند همیشه شنوای بیناست و همه چیز را می‌بیند و می‌شنود.
یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا ای ایشان که بگرویدند، کُونُوا قَوَّامِینَ بر استاد دارید، بپای ایستید، بِالْقِسْطِ براستکاری و داد دهی، شُهَداءَ لِلَّهِ و گواهان بودن خدای را براستی، وَ لَوْ عَلی‌ أَنْفُسِکُمْ ور همه بر نفس شما بود، أَوِ الْوالِدَیْنِ یا بر پدر و مادر بود، وَ الْأَقْرَبِینَ یا بر خویشان، إِنْ یَکُنْ غَنِیًّا اگر توانگر بود، أَوْ فَقِیراً یا درویش بود، فَاللَّهُ أَوْلی‌ بِهِما که خدای اولیتر بهر دو، فَلا تَتَّبِعُوا الْهَوی‌ بر پی بایست خود مایستید، أَنْ تَعْدِلُوا که داد نکنید، وَ إِنْ تَلْوُوا و اگر در کار شوید، أَوْ تُعْرِضُوا یا روی گردانید، فَإِنَّ اللَّهَ کانَ بِما تَعْمَلُونَ خَبِیراً (۱۳۵) خدای بآنچه شما میکنید دانا است و آگاه همیشه‌ای.
هوش مصنوعی: ای کسانی که ایمان آورده‌اید، باید در راه انصاف و عدالت ایستادگی کنید و به عنوان گواهان حق، حقیقت را بیان کنید. حتی اگر این گواهی به زیان خودتان یا والدین و نزدیکانتان باشد، باید بر اساس آنچه درست است عمل کنید. آیا فردی که باید شهادت بدهید ثروتمند است یا فقیر، این اهمیت ندارد؛ زیرا خداوند به هر دو نزدیک‌تر است. پس از تمایلات شخصی پیروی نکنید که موجب انحراف از انصاف می‌شود. اگر بخواهید گواهی را کج کنید یا از گفتن آن صرف نظر کنید، بدانید که خداوند به آنچه انجام می‌دهید، آگاه است.