قوله تعالی: وَ مَنْ لَمْ یَسْتَطِعْ مِنْکُمْ طَوْلًا الآیة طول اینجا غنی است و بی‌نیازی و کام، یعنی بی‌نیازی که پیدا بود بر مرد و در زیّ وی، تقول العرب: ما بفلان طائل و لا طول. معنی آیت آنست که: من لم یستطع منکم قدرة و غنی ان ینکح المحصنات، هر که توانایی و بی‌نیازی ندارد، و نتواند که آزاد زنان را بزنی کند، او را حلال است که کنیزک دیگری بزنی کند، بشرط آنکه کنیزک همدین این مرد آزاد بود. کسایی محصنات بکسر صاد خواند در همه قرآن، مگر آنجا که گفت: وَ الْمُحْصَناتُ مِنَ النِّساءِ إِلَّا ما مَلَکَتْ أَیْمانُکُمْ که این یکی بفتح صاد خواند. باقی قرّا بفتح صاد خوانند در همه قرآن. امّا من کسر الصّاد فانّه بناه علی احصنت بناء الفعل للفاعل و المراد احصنت نفسها بالعفّة و التّزوج. و من فتح الصّاد بناه علی احصنت فهی محصنة بناء الفعل للمفعول به، ای احصنها غیرها، امّا الزّوج، و امّا الاسلام، و امّا التّعفف و امّا الولیّ بتزویجها.
این آیت دلیل شافعی است (رض) که گفت: مرد آزاد مسلمان نشاید که کنیزک را بزنی کند مگر بسه شرط: یکی آنکه کنیزک مسلمان بود. دیگر آنکه مهر آزاد زن نیابد. سوم آنکه از آفت عزوبت ترسد. تا این سه شرط جمع نشوند روا نیست که کنیزک را بزنی کند. ابن عباس گفت: من ملک ثلاثمائة درهم وجب علیه الحجّ، و حرّم علیه نکاح الاماء و هر که آزاد زنی بزنی دارد، بهیچ حال روا نیست که کنیزک را بزنی کند و اینجا که رخصت است بیش از یک کنیزک روا نیست که بزنی کند.
وَ اللَّهُ أَعْلَمُ بِإِیمانِکُمْ ای اعملوا علی الظاهر فی الایمان فانّکم متعبّدون بما ظهر، و اللَّه تعالی یتولّی السّرائر. بَعْضُکُمْ مِنْ بَعْضٍ فی النّسب، ای کلّکم ولد آدم و یجوز أن یکون بعضکم من بعض، ای دینکم واحد، و أنتم متساوون من هذه الجهة، فمتی وقع لأحدکم الضّرورة جاز له تزوّج الأمة.
آن گه شرائط نکاح کنیزک معلوم کرد، گفت: فَانْکِحُوهُنَّ بِإِذْنِ أَهْلِهِنَّ، ولایت مقیّد کرد که ولیّ باید. وَ آتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ کاوین مقیّد و فریضه کرد که کاوین باید «بِالْمَعْرُوفِ» یعنی من غیر مطل و ضرار. «الْمُحْصَناتِ» یعنی عفائف، «غَیْرَ مُسافِحاتٍ» ای غیر زانیات علانیة، «وَ لا مُتَّخِذاتِ أَخْدانٍ» یعنی و غیر زانیات سرّا. میگوید: کنیزکی باید پرهیزکار و پارسا و خویشتن‌دار، نه زناکار نهان، نه پلید کار آشکارا، کنیزکی که نکاح گیرد بشرایط اسلام نه دوستگان گیرد، چنان که عادت اهل جاهلیت بود که مرد زن را خدن میگرفت، و زن مرد را بر هوای دل، بی‌نکاح، و بی‌قصد تحلیل و تطییب.
فَإِذا أُحْصِنَّ بفتح الف و صاد قراءت کسایی است و حمزه و ابو بکر از عاصم. و المعنی احصنّ انفسهنّ بالتّزوّج. باقی قرّا «احصنّ» خوانند، بضم الف و کسرصاد، المعنی: احصنهنّ الأزواج، و قد تقدّم بیان ذلک. بفتح الف معنی آنست که چون آن کنیزکان شوی کردند. و بضم الف معنی آنست که چون ایشان را بشوی دادند.
فَإِنْ أَتَیْنَ بِفاحِشَةٍ فَعَلَیْهِنَّ نِصْفُ ما عَلَی الْمُحْصَناتِ مِنَ الْعَذابِ محصنات اینجا حرائرند، و عذاب حدّ زناست، که شرع آن را مقدّر کرد. میگوید: اگر این کنیزکان پس از آنکه ایشان را بشوی دادند زنا کنند، بر ایشان است نیمه حدّ آزاد زنان و نیمه حدّ آزاد زنان بمذهب شافعی پنجاه زخم چوبست و شش ماه نفی بیک قول. و بمذهب شافعی سیّد را رسد که مملوک خویش را حد زند و بمذهب ابو حنیفه نرسد او را، بلکه حد زدن بامام مفوّض است، و دلیل شافعی خبر
مصطفی (ص) قال: «اقیموا الحدود علی ما ملکت ایمانکم»
و قال (ص): «اذا زنت امة احدکم فتبیّن زناها فلیجلدها الحدّ و لا یثرّب علیها، ثمّ ان زنت فلیجلدها الحدّ و لا یثرّب علیها، ثمّ ان زنت الثّالثة فتبیّن زناها فلیبعها، و لو بحبل من شعر».
ذلِکَ لِمَنْ خَشِیَ الْعَنَتَ مِنْکُمْ یعنی نکاح الأمة لمن خاف بلیّة العزوبة منکم، میگوید: این نکاح کنیزک آن کس را حلالست از شما که از عزبی ترسد که در بلائی افتد، که دین وی در آن تباه گردد و قیل معناه لمن خاف ان یحمله شدّة الغلمة علی الزّنا، فیلقی العنت و هو الحدّ فی الدّنیا او العذاب فی الآخرة.
آن گه گفت: وَ أَنْ تَصْبِرُوا خَیْرٌ لَکُمْ و اگر آزاد مرد صبر کند و خویشتن را در عزوبت نگه دارد، و کنیزک را بزنی نکند او را به بود، تا فرزندش بنده کسی نباشد. یونس بن مرداس گفت خادم انس مالک که: پیش انس و ابو هریره نشسته بودم. انس گفت: سمعت رسول اللَّه (ص) یقول: «من احبّ ان یلقی اللَّه عزّ و جلّ طاهرا مطهّرا فلیتزوّج الحرائر»، و ابو هریره گفت: سمعت رسول اللَّه (ص) یقول: «الحرائر اصلاح البیت و الاماء هلاک البیت».
وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَحِیمٌ یعنی بالعبد حین رخّص له فی نکاح الامة، اذا لم یجد طول الحرّة و خاف العنت.
یُرِیدُ اللَّهُ لِیُبَیِّنَ لَکُمْ کوفیان این لام را لام کی گویند و بصریان لام خفض گویند، و معناه لأن بیّین لکم شرائع دینکم و مصالح امرکم. میگوید: اللَّه میخواهد که شرایع دین شما، و مصالح کار شما، بر شما روشن کند، و فرا نماید، که صبر کردن و خود را در عزوبت نگه‌داشتن به است از نکاح کنیزک. وَ یَهْدِیَکُمْ سُنَنَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ و میخواهد که شما را بدین ابراهیم و اسماعیل راه نماید، و بآن دین حنیفی که پیشینیان داشتند در تحریم مادران و خواهران و دختران یعنی که این زنان محرّمات که درین آیات بیان کردیم بر دینداران پیش هم چنان محرّم بودند.
وَ یَتُوبَ عَلَیْکُمْ و میخواهد که شما را از معصیت بطاعت باز آرد، و شما را باز پذیرد. وَ اللَّهُ عَلِیمٌ حَکِیمٌ و اللَّه دانایست راست‌دان، میداند که صلاح دین بندگان در چیست؟ و فرمان بردار و نافرمان ازیشان کیست؟
وَ اللَّهُ یُرِیدُ أَنْ یَتُوبَ عَلَیْکُمْ ای یخرجکم من کلّ ما یکره و یأبی، الی ما یحبّ و یرضی. وَ یُرِیدُ الَّذِینَ یَتَّبِعُونَ الشَّهَواتِ گفته‌اند: اینان گبران‌اند که نکاح خواهران و دختران برادر و خواهر روا داشتند، و مسلمانان را گفتند: شما دختر خاله و عمّه بزنی میکنید چرا دختر برادر و خواهر بزنی نکنید؟ و همه یکسانند؟
ربّ العالمین گفت: ایشان بر پی شهوتهای خویش میروند، و میخواهند که شما را نیز از راه راستی بگردانند. مجاهد گفت: این زانیان‌اند که دیگران را همچون خود میخواهند. چنان که در زنا دین خویش تباه میکنند، میخواهند که دین دیگران تباه کنند. مصطفی (ص) گفت: بر شما باد که زنا نکنید و در اباحت آن معتقد نباشید، که در آن شش خصلت است: سه در دنیا و سه در عقبی. اما در دنیا آبروی ببرد، و درویشی بر دوام پیش آرد، و عمر کوتاه کند و در عقبی بسخط خدای رسد، و شمار بد بیند، و جاوید در آتش بماند. آن گه مصطفی (ص) این آیت بر خواند: «أَنْ سَخِطَ اللَّهُ عَلَیْهِمْ وَ فِی الْعَذابِ هُمْ خالِدُونَ». معنی خبر آنست که هر که زنا کند، و مباح بیند، جاوید در آتش بماند، امّا اگر مباح نبیند پس عاصی بود نه جاحد و عاصی جاوید در دوزخ بنماند و اگر از معصیت توبه کند ایمان بوی باز آید، و او را نسوزاند بآتش. مصطفی (ص) گفت: «اذا زنی العبد نزع منه سر بال الایمان، فان تاب ردّ علیه و کان ابن عباس یقول لغلمانه: تزوّجوا انّ الرّجل اذا زنی نزع عنه نور الایمان، فان شاء اللَّه اعطاه بعد و ان شاء منعه».
و قال النّبیّ (ص): «لا یجتمع الزّنا و الغنی فی بیت، و لا الفقر و قراءة القرآن فی بیت».
و قال: «ثلاث لا تکون فی بیت الّا نزع اللَّه منه البرکة: الزّنا و الخیانة و السّرف، و هو النفقة فی المعصیة».
و قال (ص): «الا من فعل فعل به، الا من زنی زنی به»، فقیل لابن عباس: أ رأیت من زنی و لیست له امرأة! قال: «یزنی بأمّه او بأخته او ابنته او دوابّه، فان لم یکن له شی‌ء من ذلک، فبداره»، و انّما اراد ابن عباس بهذه المقالة انّ داره تخرب لشؤم ارتکابه الزّنا، فیبول فیها النّاس و فی قصّة المعراج انّه قال (ص): «نظرت فاذا أنا بقوم علی مائدة علیها لحم مشویّ کأحسن ما رایت من اللّحم، فاذا حوله جیف فجعلوا یقبلون علی الجیف، یأکلون منها، و یدعون اللّحم. فقلت: من هؤلاء یا جبرئیل؟ قال: هؤلاء الزّناة، عمدوا الی ما حرّم اللَّه علیهم، و ترکوا ما احلّ اللَّه لهم. ثمّ نظرت فاذا أنا بنساء معلّقات بثدیهنّ، منکسات بارجلهنّ. قلت: من هؤلاء یا جبرئیل؟ قال: هؤلاء اللّاتی یزنین و یقتلن اولادهنّ».
و قال علی (ع): «یرسل علی النّاس یوم القیامة ریح منتنة یتأذّی بها کلّ برٍّ و فاجر، فتأخذ بأنفاس النّاس».
قال: «فینادیهم مناد: هذه ریح فروج الزّناة، العنوهم، لعنهم اللَّه! فلا یبقی برّ و لا فاجر الّا قال: اللّهمّ العن الزّناة، ثمّ یصرف وجوههم الی النّار».
یُرِیدُ اللَّهُ أَنْ یُخَفِّفَ عَنْکُمْ این باز در تحلیل نکاح کنیزک است، و معنی تخفیف اینجا رخصت است که شرع داد در نکاح کنیزک، چون از طول حرّه درمانده.
وَ خُلِقَ الْإِنْسانُ ضَعِیفاً یسبی: یضعف عن الصّبر عن النّساء. قال سعید بن المسیب: «ما ایس الشیطان من ابن آدم الّا اتاه من قبل النّساء، و قد أتی علیّ ثمانون سنة و ذهبت احدی عینیّ، و أنا اعشی بالأخری، و انّ اخوف ما اخاف علیّ فتنة النّساء». و قال ابن عباس: ثمانی آیات فی سورة النّساء هنّ خیر لهذه الأمّة ممّا طلعت علیه الشّمس و غربت: ۱ یُرِیدُ اللَّهُ لِیُبَیِّنَ لَکُمْ... ۲ وَ اللَّهُ یُرِیدُ أَنْ یَتُوبَ عَلَیْکُمْ... ۳ یُرِیدُ اللَّهُ أَنْ یُخَفِّفَ عَنْکُمْ... ۴ إِنْ تَجْتَنِبُوا کَبائِرَ ما تُنْهَوْنَ عَنْهُ... ۵ إِنَّ اللَّهَ لا یَغْفِرُ أَنْ یُشْرَکَ بِهِ... ۶ إِنَّ اللَّهَ لا یَظْلِمُ مِثْقالَ ذَرَّةٍ... ۷ وَ مَنْ یَعْمَلْ سُوءاً أَوْ یَظْلِمْ نَفْسَهُ... ۸ ما یَفْعَلُ اللَّهُ بِعَذابِکُمْ إِنْ شَکَرْتُمْ وَ آمَنْتُمْ.... یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تَأْکُلُوا أَمْوالَکُمْ بَیْنَکُمْ بِالْباطِلِ ای بالحرام، کالرّبا، و القمار، و القطع، و الغصب، و السّرقة، و الخیانة و قیل هو الرّجل یجحد حقّ اخیه المسلم او یقتطعه بیمینه. إِلَّا أَنْ تَکُونَ تِجارَةً این استثناء منقطع است، یعنی: لکن ان کانت تجارة. عَنْ تَراضٍ مِنْکُمْ برضی السّبیعین، فهو حلال. قراءت اهل کوفه تجارة بنصب است، و کان درین قراءت ناقصه باشد، و اسم و خبر خواهد، و اسم درو مضمر است، یعنی الّا أن تکون الأموال تجارة ای اموال تجارة، فحذف المضاف و أقیم المضاف الیه مقامه. باقی برفع خوانند: إِلَّا أَنْ تَکُونَ تِجارَةً، و کان درین قراءت تامّه باشد بمعنی وقع، و خبر نخواهد و المعنی الّا ان تقع تجارة. میگوید: اگر تجارتی رود میان شما، و خرید و فروختی بود برضاء یکدیگر، آن حلال بود.
قال النّبیّ (ص): «البیع ۶۰ عن تراض و الخیار بعد الصّفقه و لا یحلّ لمسلم ان یغشّ مسلما.
قوله تعالی: وَ لا تَقْتُلُوا أَنْفُسَکُمْ این آیت نه در شأن غازی است که یگانه حمله برد بروی صد هزار دشمن، چون بو محجن که در حرب دشمن یگانه بر وی شست هزار سوار شد، و ایشان را هزیمت کرد این در شأن کیست که مار افسای کند، و شیر گیرد، و مشت زند، و بگروگان طعام فراوان خورد، و بی‌آنکه شنا داند در آب شود، این همه در خون خود شدن است و خبر درست است از مصطفی (ص) که: هر کس که زهر خورد آن زهر فردا در دوزخ در دست اوست، تا میآشامد جاویدی جاویدان، و هر که آهنی در خویشتن زند تا خویشتن را بکشد، آن آهن در دست وی است در دوزخ تا در خود میزند جاویدی جاویدان و هر که خویشتن را از بالایی در اوگند، یا از کوهی، وی را از آن بالا می‌درافکنند در دوزخ جاویدی جاویدان، و قال النّبیّ (ص): «انّ رجلا ممّن کان قبلکم، اخذته قرحة بیده فقطعها فما رقأ دمها حتّی مات فقال ربّکم تعالی: بادرنی ابن آدم بنفسه فقتلها، فقد حرمت علیه الجنة.
و روی عن جابر بن سمرة انّه قال: «انّ رجلا قتل نفسه فلم یصلّ علیه النّبیّ».
و گفته‌اند: معنی لا تَقْتُلُوا أَنْفُسَکُمْ آنست که همدینان خود را مکشید، فانّکم اهل دین واحد و منه قوله تعالی: وَ إِنَّ هذِهِ أُمَّتُکُمْ أُمَّةً واحِدَةً، و قوله (ص): المؤمنون تتکافأ دماؤهم.
إِنَّ اللَّهَ کانَ بِکُمْ رَحِیماً اذ نهی عن ذلک.
ثمّ قال: وَ مَنْ یَفْعَلْ ذلِکَ... ای اکل المال بالباطل، و قتل النّفس، «عُدْواناً» یعدو ما امر به، و «ظُلْماً» علی اخیه، فَسَوْفَ نُصْلِیهِ ناراً ای ندخله نارا فی الآخرة. وَ کانَ ذلِکَ عَلَی اللَّهِ یَسِیراً ای هیّنا فانّه قادر علیه، و اللَّه اعلم.
برگردان به زبان ساده
قوله تعالی: وَ مَنْ لَمْ یَسْتَطِعْ مِنْکُمْ طَوْلًا الآیة طول اینجا غنی است و بی‌نیازی و کام، یعنی بی‌نیازی که پیدا بود بر مرد و در زیّ وی، تقول العرب: ما بفلان طائل و لا طول. معنی آیت آنست که: من لم یستطع منکم قدرة و غنی ان ینکح المحصنات، هر که توانایی و بی‌نیازی ندارد، و نتواند که آزاد زنان را بزنی کند، او را حلال است که کنیزک دیگری بزنی کند، بشرط آنکه کنیزک همدین این مرد آزاد بود. کسایی محصنات بکسر صاد خواند در همه قرآن، مگر آنجا که گفت: وَ الْمُحْصَناتُ مِنَ النِّساءِ إِلَّا ما مَلَکَتْ أَیْمانُکُمْ که این یکی بفتح صاد خواند. باقی قرّا بفتح صاد خوانند در همه قرآن. امّا من کسر الصّاد فانّه بناه علی احصنت بناء الفعل للفاعل و المراد احصنت نفسها بالعفّة و التّزوج. و من فتح الصّاد بناه علی احصنت فهی محصنة بناء الفعل للمفعول به، ای احصنها غیرها، امّا الزّوج، و امّا الاسلام، و امّا التّعفف و امّا الولیّ بتزویجها.
هوش مصنوعی: این آیه به افرادی اشاره دارد که قادر به ازدواج با زنان آزاد نیستند و بیان می‌کند که در صورتی که شخصی از نظر مالی و توانایی برای ازدواج با زنان آزاد برخوردار نباشد، می‌تواند با کنیز دیگری ازدواج کند، به شرط آنکه آن کنیز مسلمان باشد. در قرآن کریم، اصطلاح "محصنات" معمولاً به معنای زنان عفیف و آزاد به کار می‌رود، و در برخی از موارد، به شکل‌های مختلفی خوانده شده است. برخی از قاریان کلمه "محصنات" را با کسر صاد و برخی دیگر با فتح صاد خوانده‌اند که این به ساختار واژگان و معنای دقیق آنها بستگی دارد. به طور کلی، معنای این آیه در تشویق به عفت و اجازه ازدواج با کنیزانی است که در باورهای اسلامی قرار دارند.
این آیت دلیل شافعی است (رض) که گفت: مرد آزاد مسلمان نشاید که کنیزک را بزنی کند مگر بسه شرط: یکی آنکه کنیزک مسلمان بود. دیگر آنکه مهر آزاد زن نیابد. سوم آنکه از آفت عزوبت ترسد. تا این سه شرط جمع نشوند روا نیست که کنیزک را بزنی کند. ابن عباس گفت: من ملک ثلاثمائة درهم وجب علیه الحجّ، و حرّم علیه نکاح الاماء و هر که آزاد زنی بزنی دارد، بهیچ حال روا نیست که کنیزک را بزنی کند و اینجا که رخصت است بیش از یک کنیزک روا نیست که بزنی کند.
هوش مصنوعی: این آیه دلیلی است برای امام شافعی که بیان کرده هیچ مرد آزاد مسلمانی نباید به کنیز خود آسیب برساند، مگر در سه مورد: اول اینکه کنیز مسلمان باشد، دوم اینکه او حق ازدواج با زنان آزاد را نداشته باشد و سوم اینکه از ترس بی‌همسری باشد. تا زمانی که این سه شرط وجود نداشته باشد، آسیب رساندن به کنیز جایز نیست. ابن عباس نیز اظهار داشته که اگر کسی مالک سیصد درهم باشد و حج بر او واجب شود، ازدواج با کنیزان برای او حرام است. همچنین، اگر کسی همسر آزاد داشته باشد، هیچ‌گاه نباید به کنیز خود آسیب بزند و در مواردی که اجازه آسیب رساندن به کنیز وجود دارد، این اجازه تنها برای یک کنیز است.
وَ اللَّهُ أَعْلَمُ بِإِیمانِکُمْ ای اعملوا علی الظاهر فی الایمان فانّکم متعبّدون بما ظهر، و اللَّه تعالی یتولّی السّرائر. بَعْضُکُمْ مِنْ بَعْضٍ فی النّسب، ای کلّکم ولد آدم و یجوز أن یکون بعضکم من بعض، ای دینکم واحد، و أنتم متساوون من هذه الجهة، فمتی وقع لأحدکم الضّرورة جاز له تزوّج الأمة.
هوش مصنوعی: خداوند به ایمان شما آگاه‌تر است. پس شما باید در ظاهر به ایمان عمل کنید، زیرا بر اساس آنچه ظاهر است، مورد عبادت قرار می‌گیرید و خداوند به دل‌ها و رازها رسیدگی می‌کند. همگی شما فرزندان آدم هستید و ممکن است برخی از شما نسبت به یکدیگر نزدیک‌تر باشید. دین شما یکی است و از این لحاظ برابر هستید. بنابراین، اگر شرایطی برای یکی از شما پیش بیاید، می‌تواند با یک کنیز ازدواج کند.
آن گه شرائط نکاح کنیزک معلوم کرد، گفت: فَانْکِحُوهُنَّ بِإِذْنِ أَهْلِهِنَّ، ولایت مقیّد کرد که ولیّ باید. وَ آتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ کاوین مقیّد و فریضه کرد که کاوین باید «بِالْمَعْرُوفِ» یعنی من غیر مطل و ضرار. «الْمُحْصَناتِ» یعنی عفائف، «غَیْرَ مُسافِحاتٍ» ای غیر زانیات علانیة، «وَ لا مُتَّخِذاتِ أَخْدانٍ» یعنی و غیر زانیات سرّا. میگوید: کنیزکی باید پرهیزکار و پارسا و خویشتن‌دار، نه زناکار نهان، نه پلید کار آشکارا، کنیزکی که نکاح گیرد بشرایط اسلام نه دوستگان گیرد، چنان که عادت اهل جاهلیت بود که مرد زن را خدن میگرفت، و زن مرد را بر هوای دل، بی‌نکاح، و بی‌قصد تحلیل و تطییب.
هوش مصنوعی: پس از تعیین شرایط نکاح کنیز، بیان کرد که باید با اجازه خانواده‌شان ازدواج کنند و اینکه ولی باید در این امر حضور داشته باشد. همچنین بر این نکته تأکید کرد که مهریه باید به صورت متداول و عادلانه پرداخت شود و نباید به گونه‌ای باشد که به زن آسیب برسد یا او را تحت فشار قرار دهد. در مورد کنیزک نیز اشاره کرد که او باید عفیف و پاکدامن باشد و نباید از زناکاران علنی یا پنهانی باشد. بدین ترتیب، مشخص می‌شود که کنیزکی که قرار است نکاح شود، باید از نظر اخلاقی مناسب و پاک باشد و نمی‌تواند به شکل هایی که در زمان جاهلیت رایج بود، تنها به دلیل تمایل شخصی با مردی رابطه برقرار کند.
فَإِذا أُحْصِنَّ بفتح الف و صاد قراءت کسایی است و حمزه و ابو بکر از عاصم. و المعنی احصنّ انفسهنّ بالتّزوّج. باقی قرّا «احصنّ» خوانند، بضم الف و کسرصاد، المعنی: احصنهنّ الأزواج، و قد تقدّم بیان ذلک. بفتح الف معنی آنست که چون آن کنیزکان شوی کردند. و بضم الف معنی آنست که چون ایشان را بشوی دادند.
هوش مصنوعی: در این متن به تفسیر واژه "احصن" پرداخته شده است. برخی از قراء این واژه را با فتحه بر حرف "الف" و "صاد" می‌خوانند، که به معنای این است که زنان خود را با ازدواج محصن کرده‌اند. در حالی که دیگر قراء آن را با ضمه بر حرف "الف" و کسر بر "صاد" می‌خوانند، که معنی آن این است که شوهران برای آنها انتخاب شده‌اند. همچنین توضیح داده شده که در صورت اول، به معنی این است که کنیزان به زنی درآمده‌اند و در حالت دوم به این معناست که آنها به شوهری داده شده‌اند.
فَإِنْ أَتَیْنَ بِفاحِشَةٍ فَعَلَیْهِنَّ نِصْفُ ما عَلَی الْمُحْصَناتِ مِنَ الْعَذابِ محصنات اینجا حرائرند، و عذاب حدّ زناست، که شرع آن را مقدّر کرد. میگوید: اگر این کنیزکان پس از آنکه ایشان را بشوی دادند زنا کنند، بر ایشان است نیمه حدّ آزاد زنان و نیمه حدّ آزاد زنان بمذهب شافعی پنجاه زخم چوبست و شش ماه نفی بیک قول. و بمذهب شافعی سیّد را رسد که مملوک خویش را حد زند و بمذهب ابو حنیفه نرسد او را، بلکه حد زدن بامام مفوّض است، و دلیل شافعی خبر
هوش مصنوعی: اگر کنیزکان مرتکب عمل زشتی شوند، برای آنها نیمی از مجازات زنان آزاد تعیین می‌شود. در اینجا "احصانات" به معنای زنان آزاد است و مجازات زنا بر اساس قوانین شرعی مشخص شده است. میگوید اگر این کنیزکان پس از آزاد شدن از کنیزی زنا کنند، آنها باید نیمی از مجازات زنان آزاد را تحمل کنند. بر اساس مذهب شافعی، این مجازات شامل 50 ضربه شلاق و شش ماه تبعید می‌شود. همچنین مطابق مذهب شافعی، صاحب کنیز می‌تواند او را مجازات کند، در حالی که در مذهب ابو حنیفه این حق به امام واگذار شده است و مجازات به او مربوط نمی‌شود. دلیل این موضوع نیز به احادیث مربوط می‌شود.
مصطفی (ص) قال: «اقیموا الحدود علی ما ملکت ایمانکم»
هوش مصنوعی: مصطفی (ص) فرمود: «حدود الهی را بر اساس آنچه که ایمان شما را دربرگرفته است، برقرار کنید.»
و قال (ص): «اذا زنت امة احدکم فتبیّن زناها فلیجلدها الحدّ و لا یثرّب علیها، ثمّ ان زنت فلیجلدها الحدّ و لا یثرّب علیها، ثمّ ان زنت الثّالثة فتبیّن زناها فلیبعها، و لو بحبل من شعر».
هوش مصنوعی: پیامبر (ص) می‌فرمایند: اگر بنده‌ای از شما زنا کند و این موضوع مشخص شود، باید او را حد بزنند و نباید به او عیب‌جویی شود. اگر دوباره زنا کند، باز هم باید حد زده شود و نباید به او عیب جویی کرد. اما اگر برای بار سوم زنا کند و این موضوع اثبات شود، باید او را بفروشند، حتی اگر تنها با یک بند کلافی (حسارت بسیار کم) باشد.
ذلِکَ لِمَنْ خَشِیَ الْعَنَتَ مِنْکُمْ یعنی نکاح الأمة لمن خاف بلیّة العزوبة منکم، میگوید: این نکاح کنیزک آن کس را حلالست از شما که از عزبی ترسد که در بلائی افتد، که دین وی در آن تباه گردد و قیل معناه لمن خاف ان یحمله شدّة الغلمة علی الزّنا، فیلقی العنت و هو الحدّ فی الدّنیا او العذاب فی الآخرة.
هوش مصنوعی: ازدواج با کنیز برای کسی که از تنهایی و مشکلات آن می‌ترسد، حلال است. این به این معناست که اگر کسی نگران باشد که ممکن است به خاطر مشکلاتی که ناشی از عدم ازدواج است، دچار گناه یا عذاب شود، می‌تواند با کنیز ازدواج کند تا از این مشکلات دور بماند. همچنین گفته شده است که این ازدواج برای کسی که از فشار شهوت و احتمال ارتکاب زنا می‌ترسد هم مجاز است، زیرا ممکن است به عذاب در دنیا یا آخرت دچار شود.
آن گه گفت: وَ أَنْ تَصْبِرُوا خَیْرٌ لَکُمْ و اگر آزاد مرد صبر کند و خویشتن را در عزوبت نگه دارد، و کنیزک را بزنی نکند او را به بود، تا فرزندش بنده کسی نباشد. یونس بن مرداس گفت خادم انس مالک که: پیش انس و ابو هریره نشسته بودم. انس گفت: سمعت رسول اللَّه (ص) یقول: «من احبّ ان یلقی اللَّه عزّ و جلّ طاهرا مطهّرا فلیتزوّج الحرائر»، و ابو هریره گفت: سمعت رسول اللَّه (ص) یقول: «الحرائر اصلاح البیت و الاماء هلاک البیت».
هوش مصنوعی: سپس گفت: و اینکه شما صبر کنید برایتان بهتر است. اگر یک مرد آزاد صبر کند و خود را در تنهایی نگاه دارد و کنیزک را ترک کند، این کار او را به خوبی نخواهد رساند تا فرزندش بنده کسی نشود. یونس بن مرداس گفت: در خدمت انس مالک بودم و پیش او و ابو هریره نشسته بودم. انس گفت: شنیدم رسول الله (ص) فرمودند: «هر کس دوست دارد که در حال پاکی و طهارت در پیشگاه خداوند مقدس حاضر شود، باید با زنان آزاد ازدواج کند.» و ابو هریره گفت: شنیدم رسول الله (ص) فرمودند: «زنان آزاد اصلاح کننده خانواده‌اند و کنیزان باعث نابودی خانواده‌اند.»
وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَحِیمٌ یعنی بالعبد حین رخّص له فی نکاح الامة، اذا لم یجد طول الحرّة و خاف العنت.
هوش مصنوعی: وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَحِیمٌ به این معناست که وقتی به مرد اجازه داده می‌شود تا با کنیز ازدواج کند، در صورتی که نتواند با یک زن آزاد ازدواج کند و از خطر انحراف و مشکلات دیگر بترسد.
یُرِیدُ اللَّهُ لِیُبَیِّنَ لَکُمْ کوفیان این لام را لام کی گویند و بصریان لام خفض گویند، و معناه لأن بیّین لکم شرائع دینکم و مصالح امرکم. میگوید: اللَّه میخواهد که شرایع دین شما، و مصالح کار شما، بر شما روشن کند، و فرا نماید، که صبر کردن و خود را در عزوبت نگه‌داشتن به است از نکاح کنیزک. وَ یَهْدِیَکُمْ سُنَنَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ و میخواهد که شما را بدین ابراهیم و اسماعیل راه نماید، و بآن دین حنیفی که پیشینیان داشتند در تحریم مادران و خواهران و دختران یعنی که این زنان محرّمات که درین آیات بیان کردیم بر دینداران پیش هم چنان محرّم بودند.
هوش مصنوعی: خداوند میخواهد که احکام دین شما و مصلحت‌های کارتان را برایتان روشن کند. او میخواهد شما را به راه‌هایی که پیشینیان چون ابراهیم و اسماعیل پیموده‌اند هدایت کند و به دین حنیفی که آنها داشتند، راهنمایی نماید. این دین شامل تحریم مادران، خواهران و دختران است که در آیات ذکر شده، بر دینداران تحریم شده‌اند.
وَ یَتُوبَ عَلَیْکُمْ و میخواهد که شما را از معصیت بطاعت باز آرد، و شما را باز پذیرد. وَ اللَّهُ عَلِیمٌ حَکِیمٌ و اللَّه دانایست راست‌دان، میداند که صلاح دین بندگان در چیست؟ و فرمان بردار و نافرمان ازیشان کیست؟
هوش مصنوعی: و الله میخواهد که شما را از گناه به سوی اطاعت برگرداند و شما را قبول کند. او دانا و حکیم است و میداند که چه چیزی به سود دین بندگان است و در میان آنها چه کسی فرمان‌بردار و چه کسی نافرمان است.
وَ اللَّهُ یُرِیدُ أَنْ یَتُوبَ عَلَیْکُمْ ای یخرجکم من کلّ ما یکره و یأبی، الی ما یحبّ و یرضی. وَ یُرِیدُ الَّذِینَ یَتَّبِعُونَ الشَّهَواتِ گفته‌اند: اینان گبران‌اند که نکاح خواهران و دختران برادر و خواهر روا داشتند، و مسلمانان را گفتند: شما دختر خاله و عمّه بزنی میکنید چرا دختر برادر و خواهر بزنی نکنید؟ و همه یکسانند؟
هوش مصنوعی: خداوند میخواهد که بر شما رحمت آورد و شما را از هر آنچه که ناپسند است به سوی آنچه که دوست دارد و رضامند است هدایت کند. در مقابل، افرادی هستند که تنها به خواسته‌های نفسانی خود توجه دارند. برخی به این افراد اشاره کرده‌اند که آنها کسانی هستند که ازدواج با خواهران و دختران برادر و خواهر را جایز می‌دانند و به مسلمانان می‌گویند: شما با دختر عمه و خاله ازدواج میکنید، پس چرا با دختر برادر و خواهر ازدواج نکنید؟ و در نظر آنها همه چیز برابر است.
ربّ العالمین گفت: ایشان بر پی شهوتهای خویش میروند، و میخواهند که شما را نیز از راه راستی بگردانند. مجاهد گفت: این زانیان‌اند که دیگران را همچون خود میخواهند. چنان که در زنا دین خویش تباه میکنند، میخواهند که دین دیگران تباه کنند. مصطفی (ص) گفت: بر شما باد که زنا نکنید و در اباحت آن معتقد نباشید، که در آن شش خصلت است: سه در دنیا و سه در عقبی. اما در دنیا آبروی ببرد، و درویشی بر دوام پیش آرد، و عمر کوتاه کند و در عقبی بسخط خدای رسد، و شمار بد بیند، و جاوید در آتش بماند. آن گه مصطفی (ص) این آیت بر خواند: «أَنْ سَخِطَ اللَّهُ عَلَیْهِمْ وَ فِی الْعَذابِ هُمْ خالِدُونَ». معنی خبر آنست که هر که زنا کند، و مباح بیند، جاوید در آتش بماند، امّا اگر مباح نبیند پس عاصی بود نه جاحد و عاصی جاوید در دوزخ بنماند و اگر از معصیت توبه کند ایمان بوی باز آید، و او را نسوزاند بآتش. مصطفی (ص) گفت: «اذا زنی العبد نزع منه سر بال الایمان، فان تاب ردّ علیه و کان ابن عباس یقول لغلمانه: تزوّجوا انّ الرّجل اذا زنی نزع عنه نور الایمان، فان شاء اللَّه اعطاه بعد و ان شاء منعه».
هوش مصنوعی: پروردگار جهان فرمود: آنها به دنبال خواسته‌های نفسانی خود میروند و میخواهند شما را نیز از مسیر حقیقت منحرف کنند. مجاهد اشاره کرد که این افراد زانی هستند که دیگران را نیز به گمراهی می‌کشانند. همان‌طور که در زنا دین خود را نابود میکنند، میخواهند دین دیگران را نیز خراب کنند. پیامبر (ص) فرمود: بر شما لازم است که زنا نکنید و به مجاز بودن آن اعتقاد نداشته باشید، زیرا در آن شش خسارت وجود دارد: سه مورد در دنیا و سه مورد در آخرت. در دنیا آبرو را از دست می‌دهید، دچار فقر دائمی می‌شوید و عمرتان کوتاه می‌شود؛ و در آخرت نیز مورد غضب خدا قرار گرفته، عذاب خواهید دید و به عذاب ابدی دچار می‌شوید. سپس پیامبر (ص) آیه‌ای را خواند که بیان می‌کند: «خدا بر آنها غضب کرده و در عذاب ابدی خواهند بود». معنی این خبر این است که هر کسی زنا کند و آن را جایز بداند، در آتش جاودانه خواهد ماند. اما اگر آن را جایز ندانسته و اعتراف به گناه کند، فقط گنهکار خواهد بود و گنهکار ابدی در دوزخ نخواهد ماند، و اگر از گناهش توبه کند به ایمانش باز خواهد گشت و آتش او را نخواهد سوزاند. پیامبر (ص) فرمود: «وقتی بنده‌ای زنا کند، نور ایمان از او گرفته می‌شود، و اگر توبه کند، دوباره به او برمی‌گردد». ابن عباس به شاگردانش می‌گفت: ازدواج کنید، زیرا وقتی مردی زنا می‌کند نور ایمان از او گرفته می‌شود، و اگر خدا بخواهد، آن را به او بازمی‌گرداند و اگر نخواهد، به او نخواهد داد.
و قال النّبیّ (ص): «لا یجتمع الزّنا و الغنی فی بیت، و لا الفقر و قراءة القرآن فی بیت».
هوش مصنوعی: پیامبر (ص) فرمودند: «زنا و ثروت نمی‌توانند در یک خانه وجود داشته باشند و همچنین فقر و خواندن قرآن در یک خانه با هم جمع نمی‌شوند.»
و قال: «ثلاث لا تکون فی بیت الّا نزع اللَّه منه البرکة: الزّنا و الخیانة و السّرف، و هو النفقة فی المعصیة».
هوش مصنوعی: او گفت: «سه چیز وجود نخواهد داشت که در یک خانه وجود داشته باشد، مگر اینکه خداوند برکت آن را از آن می‌گیرد: زنا، خیانت و اسراف، که به معنی هزینه کردن در گناه است.»
و قال (ص): «الا من فعل فعل به، الا من زنی زنی به»، فقیل لابن عباس: أ رأیت من زنی و لیست له امرأة! قال: «یزنی بأمّه او بأخته او ابنته او دوابّه، فان لم یکن له شی‌ء من ذلک، فبداره»، و انّما اراد ابن عباس بهذه المقالة انّ داره تخرب لشؤم ارتکابه الزّنا، فیبول فیها النّاس و فی قصّة المعراج انّه قال (ص): «نظرت فاذا أنا بقوم علی مائدة علیها لحم مشویّ کأحسن ما رایت من اللّحم، فاذا حوله جیف فجعلوا یقبلون علی الجیف، یأکلون منها، و یدعون اللّحم. فقلت: من هؤلاء یا جبرئیل؟ قال: هؤلاء الزّناة، عمدوا الی ما حرّم اللَّه علیهم، و ترکوا ما احلّ اللَّه لهم. ثمّ نظرت فاذا أنا بنساء معلّقات بثدیهنّ، منکسات بارجلهنّ. قلت: من هؤلاء یا جبرئیل؟ قال: هؤلاء اللّاتی یزنین و یقتلن اولادهنّ».
هوش مصنوعی: پیامبر (ص) فرمود: «جز کسی که به گناه زنا روی آورد، او در واقع به گناه زنا مبتلا می‌شود». از ابن عباس پرسیدند: اگر کسی زنا کند و همسری نداشته باشد، چه می‌شود؟ ابن عباس پاسخ داد: «او ممکن است با مادر، خواهر، دختر یا حیوانات خود زنا کند، و اگر هیچ‌یک از اینها نباشد، در خانه‌اش زنا می‌کند». او به این نکته اشاره داشت که به خاطر شوم بودن گناه زنا، خانه‌اش خراب خواهد شد و مردم در آنجا بدی میکنند. همچنین در داستان معراج، پیامبر (ص) گفت: «من نگریستم و دیدم گروهی بر سر سفره‌ای نشسته‌اند که بر روی آن گوشت کبابی مانند بهترین گوشت‌ها وجود دارد، اما آنها به لاشه‌ها روی آورده‌اند و از آن می‌خورند و گوشت حلال را رها کرده‌اند. من پرسیدم: ای جبرئیل، اینها چه کسانی هستند؟ او گفت: اینها زناکاران‌اند که به آنچه خدا بر آنها حرام کرده است، تمسک کرده‌اند و آنچه خدا برایشان حلال کرده است را رها کرده‌اند». سپس نگریستم و دیدم زنانی با سینه‌های آویزان و پاهای آویخته هستند. پرسیدم: ای جبرئیل، اینها چه کسانی هستند؟ او پاسخ داد: «اینها زنانی هستند که زنا میکنند و فرزندان خود را می‌کشند».
و قال علی (ع): «یرسل علی النّاس یوم القیامة ریح منتنة یتأذّی بها کلّ برٍّ و فاجر، فتأخذ بأنفاس النّاس».
هوش مصنوعی: امام علی (ع) فرمودند: در روز قیامت، بادی بدبو به سوی مردم خواهد وزید که همه، چه نیکوکار و چه بدکار، از آن آزار خواهند دید و این باد به نفس‌های آنها چنگ میزند.
قال: «فینادیهم مناد: هذه ریح فروج الزّناة، العنوهم، لعنهم اللَّه! فلا یبقی برّ و لا فاجر الّا قال: اللّهمّ العن الزّناة، ثمّ یصرف وجوههم الی النّار».
هوش مصنوعی: گفت: «صدایی به گوششان می‌رسد که میگوید: این بوی فواحش زناکاران است، لعنت بر آنها! خدا لعنتشان کند! پس هیچ نیکوکاری و بدکرداری نمی‌ماند مگر اینکه میگوید: خدایا، زناکاران را لعنت کن! سپس چهره‌هایشان را به سمت آتش می‌چرخانند.»
یُرِیدُ اللَّهُ أَنْ یُخَفِّفَ عَنْکُمْ این باز در تحلیل نکاح کنیزک است، و معنی تخفیف اینجا رخصت است که شرع داد در نکاح کنیزک، چون از طول حرّه درمانده.
هوش مصنوعی: خداوند میخواهد که بار شما را سبک‌تر کند. این جمله به موضوع نکاح کنیزک مرتبط است، و منظور از تخفیف در اینجا این است که شرع مجوزی برای نکاح کنیزک داده است، زیرا در شرایط سخت و دشوار، افراد می‌توانند با این نوع نکاح به سهولت بیشتری دست یابند.
وَ خُلِقَ الْإِنْسانُ ضَعِیفاً یسبی: یضعف عن الصّبر عن النّساء. قال سعید بن المسیب: «ما ایس الشیطان من ابن آدم الّا اتاه من قبل النّساء، و قد أتی علیّ ثمانون سنة و ذهبت احدی عینیّ، و أنا اعشی بالأخری، و انّ اخوف ما اخاف علیّ فتنة النّساء». و قال ابن عباس: ثمانی آیات فی سورة النّساء هنّ خیر لهذه الأمّة ممّا طلعت علیه الشّمس و غربت: ۱ یُرِیدُ اللَّهُ لِیُبَیِّنَ لَکُمْ... ۲ وَ اللَّهُ یُرِیدُ أَنْ یَتُوبَ عَلَیْکُمْ... ۳ یُرِیدُ اللَّهُ أَنْ یُخَفِّفَ عَنْکُمْ... ۴ إِنْ تَجْتَنِبُوا کَبائِرَ ما تُنْهَوْنَ عَنْهُ... ۵ إِنَّ اللَّهَ لا یَغْفِرُ أَنْ یُشْرَکَ بِهِ... ۶ إِنَّ اللَّهَ لا یَظْلِمُ مِثْقالَ ذَرَّةٍ... ۷ وَ مَنْ یَعْمَلْ سُوءاً أَوْ یَظْلِمْ نَفْسَهُ... ۸ ما یَفْعَلُ اللَّهُ بِعَذابِکُمْ إِنْ شَکَرْتُمْ وَ آمَنْتُمْ.... یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تَأْکُلُوا أَمْوالَکُمْ بَیْنَکُمْ بِالْباطِلِ ای بالحرام، کالرّبا، و القمار، و القطع، و الغصب، و السّرقة، و الخیانة و قیل هو الرّجل یجحد حقّ اخیه المسلم او یقتطعه بیمینه. إِلَّا أَنْ تَکُونَ تِجارَةً این استثناء منقطع است، یعنی: لکن ان کانت تجارة. عَنْ تَراضٍ مِنْکُمْ برضی السّبیعین، فهو حلال. قراءت اهل کوفه تجارة بنصب است، و کان درین قراءت ناقصه باشد، و اسم و خبر خواهد، و اسم درو مضمر است، یعنی الّا أن تکون الأموال تجارة ای اموال تجارة، فحذف المضاف و أقیم المضاف الیه مقامه. باقی برفع خوانند: إِلَّا أَنْ تَکُونَ تِجارَةً، و کان درین قراءت تامّه باشد بمعنی وقع، و خبر نخواهد و المعنی الّا ان تقع تجارة. میگوید: اگر تجارتی رود میان شما، و خرید و فروختی بود برضاء یکدیگر، آن حلال بود.
هوش مصنوعی: انسان به طور طبیعی ضعیف آفریده شده و به ویژه در مقابل زنان دچار ضعف می‌شود. سعید بن مسیب گفته است که شیطان به هیچ شکلی به انسان نزول نمی‌کند مگر از طرف زنان، و او به رغم اینکه هشتاد سال عمر کرده و یکی از چشمانش را از دست داده، از فتنه زنان بیشترین ترس را دارد. ابن عباس نیز به آیات مهمی در سوره نساء اشاره کرده است که آنها برای این امت از هر چیزی که خورشید بر آن طلوع و غروب کرده، عزیزتر و با ارزش‌تر است؛ این آیات شامل مسائلی که در آن خداوند میخواهد به انسان‌ها روشنایی بدهد، برگرداندن آنها به راه راست، تخفیف گناهان، و نیاز به اجتناب از اعمال زشت است. همچنین در این آیات به اهمیت صداقت در معاملات و حلال بودن تجارت با توافق طرفین تأکید شده است. اگر تجارتی بر اساس رضایت دو طرف انجام شود، حلال است.
قال النّبیّ (ص): «البیع ۶۰ عن تراض و الخیار بعد الصّفقه و لا یحلّ لمسلم ان یغشّ مسلما.
هوش مصنوعی: پیامبر (ص) فرمودند: «معامله باید بر اساس رضایت باشد و انتخاب دوباره پس از انجام معامله وجود دارد و برای مسلمانی جایز نیست که به مسلمان دیگری ضرر برساند.»
قوله تعالی: وَ لا تَقْتُلُوا أَنْفُسَکُمْ این آیت نه در شأن غازی است که یگانه حمله برد بروی صد هزار دشمن، چون بو محجن که در حرب دشمن یگانه بر وی شست هزار سوار شد، و ایشان را هزیمت کرد این در شأن کیست که مار افسای کند، و شیر گیرد، و مشت زند، و بگروگان طعام فراوان خورد، و بی‌آنکه شنا داند در آب شود، این همه در خون خود شدن است و خبر درست است از مصطفی (ص) که: هر کس که زهر خورد آن زهر فردا در دوزخ در دست اوست، تا میآشامد جاویدی جاویدان، و هر که آهنی در خویشتن زند تا خویشتن را بکشد، آن آهن در دست وی است در دوزخ تا در خود میزند جاویدی جاویدان و هر که خویشتن را از بالایی در اوگند، یا از کوهی، وی را از آن بالا می‌درافکنند در دوزخ جاویدی جاویدان، و قال النّبیّ (ص): «انّ رجلا ممّن کان قبلکم، اخذته قرحة بیده فقطعها فما رقأ دمها حتّی مات فقال ربّکم تعالی: بادرنی ابن آدم بنفسه فقتلها، فقد حرمت علیه الجنة.
هوش مصنوعی: این آیه به انسان‌ها میگوید که خود را نکشید. حتی اگر فردی در نبرد با جمعیت زیادی تنها بایستد و بر آنها پیروز شود، باز هم این آیه بر او صدق نمی‌کند. این آیه اشاره به افرادی دارد که از روی نادانی و بدون در نظر گرفتن عواقب، خود را به خطر می‌اندازند. مثلاً شخصی که زهر می‌نوشد، باید بداند که این عمل در روز قیامت عواقب سختی برای او خواهد داشت. همچنین، اگر کسی به خود آسیب بزند، این آسیب در روز قیامت بر او عذاب خواهد آورد. پیامبر (ص) در این باره گفته‌اند که فردی در گذشته به خاطر زخم دستش خود را کشت، و خداوند گفت که او با دست خود به خود آسیب زده و به همین دلیل به بهشت راه نخواهد یافت.
و روی عن جابر بن سمرة انّه قال: «انّ رجلا قتل نفسه فلم یصلّ علیه النّبیّ».
هوش مصنوعی: روایت شده است که جابر بن سمرة میگوید: «یک مردی خود را کشت و پیامبر بر او نماز نگزارد.»
و گفته‌اند: معنی لا تَقْتُلُوا أَنْفُسَکُمْ آنست که همدینان خود را مکشید، فانّکم اهل دین واحد و منه قوله تعالی: وَ إِنَّ هذِهِ أُمَّتُکُمْ أُمَّةً واحِدَةً، و قوله (ص): المؤمنون تتکافأ دماؤهم.
هوش مصنوعی: گفته‌اند که منظور از «نکشتن خود» این است که نباید همدینان خود را به قتل برسانید، زیرا شما همه از یک دین هستید. همچنین به آیه‌ای اشاره می‌شود که می‌فرماید: «و این دین شما، دین واحدی است»، و همچنین به تأکید پیامبر(ص) اشاره می‌شود که می‌فرماید: «خون مسلمانان با یکدیگر برابر است».
إِنَّ اللَّهَ کانَ بِکُمْ رَحِیماً اذ نهی عن ذلک.
هوش مصنوعی: خداوند به شما رحم کرده است زمانی که از این کار نهی فرمود.
ثمّ قال: وَ مَنْ یَفْعَلْ ذلِکَ... ای اکل المال بالباطل، و قتل النّفس، «عُدْواناً» یعدو ما امر به، و «ظُلْماً» علی اخیه، فَسَوْفَ نُصْلِیهِ ناراً ای ندخله نارا فی الآخرة. وَ کانَ ذلِکَ عَلَی اللَّهِ یَسِیراً ای هیّنا فانّه قادر علیه، و اللَّه اعلم.
هوش مصنوعی: سپس گفت: و هر کس که این کارها را انجام دهد، یعنی به ناحق مال مردم را بخورد و نفسها را از روی ظلم و تعدی به قتل برساند، به زودی او را به آتش می‌افکنیم. این عذاب در آخرت خواهد بود و این کار برای خداوند آسان است، زیرا او بر هر چیزی قادر است و خداوند داناتر است.
میبدی