گنجور

شمارهٔ ۷۳ - توصیف پیل

عجب از دیو پیکری کاو را
دولت آورد نام کرد سروش
خاره خو جثه ایست خاره بدن
خیره کش هیکلی است خیری پوش
قالبی باد خیز خاک آرام
پیکری آب گرد آتش کوش
که تن و پشته پشت و غار دهن
ابر تک برق جوش و رعد خروش
در دهانش دو تا ستون بخرط
در دماغش دو چشمه قیر به جوش
گاه بادش گرفته بر گردن
گاه گردش کشیده در آغوش
بر فکنده جلیل فتح به پشت
بر نهاده سریر ملک به دوش
راست گویی که باد رفتارش
خاستست از دو باد بیزن گوش
اژدهای دهانش بر دشمن
زهر مانند کرده عیش چو نوش
جلف طبعست و تند خو گر چند
هست می خواره و سماع نیوش
نه بساود سرین و گردن او
هیچ جانباز و هیچ عمر فروش
صفت او درست نتوان گفت
کز نهیبش همی نماند هوش

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

عجب از دیو پیکری کاو را
دولت آورد نام کرد سروش
هوش مصنوعی: عجب از موجودی با ظاهری زشت که سرنوشت و خوش‌شانسی او را سروش نامیده است.
خاره خو جثه ایست خاره بدن
خیره کش هیکلی است خیری پوش
هوش مصنوعی: گندم زار بزرگ و تنومند، با دانه‌های پرمحصول و سرسبزش، به چشم می‌آید که از دور جلب توجه می‌کند. این تصویر از قوت و زیبایی حاکی است و نشان‌دهنده رضایت و نعمت است.
قالبی باد خیز خاک آرام
پیکری آب گرد آتش کوش
هوش مصنوعی: هوا مانند بادی است که خاک را به آرامی می‌لرزاند، و بدن هر پیکر از آب تشکیل شده است، در حالی که آتش به تلاش خود ادامه می‌دهد.
که تن و پشته پشت و غار دهن
ابر تک برق جوش و رعد خروش
هوش مصنوعی: این جمله به توصیف صحنه‌ای طبیعی می‌پردازد که در آن، بدن و پشت کوه‌ها مانند دهن ابرها هستند و در میان آسمان، صاعقه و رعد و برق به صورت ناگهانی بروز می‌کنند. به نوعی، این تصویر به زیبایی و عظمت قدرت طبیعت اشاره دارد.
در دهانش دو تا ستون بخرط
در دماغش دو چشمه قیر به جوش
هوش مصنوعی: در دهانش دو دندان بزرگ مانند ستون وجود دارد و در بینی‌اش دو سوراخ مانند چشمه‌های قیر در حال جوشیدن است.
گاه بادش گرفته بر گردن
گاه گردش کشیده در آغوش
هوش مصنوعی: گاهی اوقات باد او را به سمت خود می‌کشاند و گاهی دیگر، او در آغوش دیگران می‌افتد.
بر فکنده جلیل فتح به پشت
بر نهاده سریر ملک به دوش
هوش مصنوعی: به منصب و مقام بلند دست یافته و قدرت را با افتخار بر دوش خود حمل می‌کند.
راست گویی که باد رفتارش
خاستست از دو باد بیزن گوش
هوش مصنوعی: کسی که حقیقت را می‌گوید، رفتار او تحت تأثیر دو چیز است که از گوشش می‌وزد.
اژدهای دهانش بر دشمن
زهر مانند کرده عیش چو نوش
هوش مصنوعی: اژدها با دهانش بر دشمن زهر می‌پاشد و زندگی را مانند نوشیدنی لذت‌بخش می‌سازد.
جلف طبعست و تند خو گر چند
هست می خواره و سماع نیوش
هوش مصنوعی: این فرد خوش بیخود و نازک طبع است و با تندی رفتار می‌کند. اگرچه اهل می‌خواری و گوش دادن به موسیقی است، اما هنوز هم وجودش پر از نازکی و ظرافت است.
نه بساود سرین و گردن او
هیچ جانباز و هیچ عمر فروش
هوش مصنوعی: نه او از زخم‌های سر و گردن خود نگوید، نه از جانبازان و کسانی که عمرشان را فدای او کرده‌اند.
صفت او درست نتوان گفت
کز نهیبش همی نماند هوش
هوش مصنوعی: صفت او را نمی‌توان به درستی بیان کرد، زیرا قدرت و تأثیر او به حدی است که انسان را به شدت تحت تأثیر قرار می‌دهد و از هوش می‌برد.