شمارهٔ ۵۹ - توسل به علی خاص در زمان گرفتاری
ای خاصه شاه شرق فریاد
چرخم بکشد همی ز بیداد
نابسته دری ز محنت من
صد در ز بلا و رنج بگشاد
بیمحنت نیستم زمانی
مادر ز برای محنتم زاد
زین رنج که هست بر تن من
بگدازد سنگ سخت و پولاد
هر ساله بلا و سختی و رنج
من بیش کشیدهاَم درین زاد
شاگردی روزگار کردم
از بهر چرا نگشتم استاد
داند که نکردهام گناهی
آن کس که خلاص خواهدم داد
درویشی و نیستی ز لوهور
بر کند و به حضرتم فرستاد
نان پاره خویشتن بجستم
از شاه ظهیر دولت و داد
این رنگ به جز عدو نیامیخت
این بهتان جز حسود ننهاد
نابرده به لفظ نام شیرین
در کوه بماندهام چو فرهاد
از بهر خدای دست من گیر
کز پای، تنِ من اندر افتاد
جورست ز روزگار بر من
ای حاکم روزگار فریاد
ای بحر نبوده چون دلت ژرف
وی ابر نبوده چون کفت راد
نه داشت ثباتِ حزم تو کوه
نه یافت مضای عزم تو باد
خسرو به تو کامگار دولت
دولت به تو استوار بنیاد
دانم بر تو نیم فراموش
زیرا که به مدح هستیم یاد
بنده شومت درم خریده
زین حبس گرم کنی تو آزاد
تا پیش صفر بود محرم
تا از پس تیر هست مرداد
از دولت و بخت شاد بادی
وانکس که به تو نه شاد ناشاد
این رنج که هست بر زیادت
بر دیده و جان دشمنت باد
شمارهٔ ۵۸ - در ستایش یکی از صدور و شرح گرفتاری خویش: تا تو را در جهان بقا باشدشمارهٔ ۶۰ - شکوه از حبس و زندان: چو مردمان شب دیرنده عزم خواب کنند
اطلاعات
وزن: مفعول مفاعلن فعولن (هزج مسدس اخرب مقبوض محذوف)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
ای خاصه شاه شرق فریاد
چرخم بکشد همی ز بیداد
هوش مصنوعی: ای خاصه شاه شرق، چه بسا فریاد و نالهای که از ظلم و ستم زندگی برمیخیزد.
نابسته دری ز محنت من
صد در ز بلا و رنج بگشاد
هوش مصنوعی: درهای درد و مشکلات من به روی سختیها و رنجها باز شده است، اما هنوز هم دری به روی من وجود دارد که نبسته است.
بیمحنت نیستم زمانی
مادر ز برای محنتم زاد
هوش مصنوعی: من بدون رنج و زحمت نیستم؛ مادرم برای رنج و درد من به دنیا آمده است.
زین رنج که هست بر تن من
بگدازد سنگ سخت و پولاد
هوش مصنوعی: از آنچه که بر من میگذرد، حتی سنگ و فولاد هم آب میشود و ذوب میگردد.
هر ساله بلا و سختی و رنج
من بیش کشیدهاَم درین زاد
هوش مصنوعی: هر سال متحمل رنج و مشکلات بیشتری شدهام در این سرزمین.
شاگردی روزگار کردم
از بهر چرا نگشتم استاد
هوش مصنوعی: در طول زندگیام تجربههای بسیاری را به دست آوردهام، اما چرا نتوانستم به مقام استادی برسم؟
داند که نکردهام گناهی
آن کس که خلاص خواهدم داد
هوش مصنوعی: کسی که مرا نجات خواهد داد، میداند که من گناهی مرتکب نشدهام.
درویشی و نیستی ز لوهور
بر کند و به حضرتم فرستاد
هوش مصنوعی: فقیری و عدم وجود از جایی دور به سوی من فرستاده شده است.
نان پاره خویشتن بجستم
از شاه ظهیر دولت و داد
هوش مصنوعی: من از شاه بزرگ و محترم، نان و لقمهای برای خودم طلب کردم.
این رنگ به جز عدو نیامیخت
این بهتان جز حسود ننهاد
هوش مصنوعی: این رنگ تنها با دشمن آمیخته شده است و این اتهام را فقط حسودان به وجود آوردهاند.
نابرده به لفظ نام شیرین
در کوه بماندهام چو فرهاد
هوش مصنوعی: بیآنکه به زبان شیرین نامی ببرم، در کوه ماندهام مانند فرهاد.
از بهر خدای دست من گیر
کز پای، تنِ من اندر افتاد
هوش مصنوعی: لطفا به کمک من بیایید و دستم را بگیرید، زیرا بدن من از پا افتاده و به کمک نیاز دارم.
جورست ز روزگار بر من
ای حاکم روزگار فریاد
هوش مصنوعی: ای حاکم زمان، بر من ظلم میکنی و من از این وضعیت به شدت ناله و فریاد میزنم.
ای بحر نبوده چون دلت ژرف
وی ابر نبوده چون کفت راد
هوش مصنوعی: ای دریا، دل تو بینظیر و عمیق است و ای ابر، مانند صدای تو همتا ندارد.
نه داشت ثباتِ حزم تو کوه
نه یافت مضای عزم تو باد
هوش مصنوعی: ایستادگی و ثبات احتیاط تو همچون کوه نیست و ارادهات مانند باد ناپایدار و بیثبات است.
خسرو به تو کامگار دولت
دولت به تو استوار بنیاد
هوش مصنوعی: خسرو به تو موفق است و قدرت و نعمت به تو پایدار و استوار است.
دانم بر تو نیم فراموش
زیرا که به مدح هستیم یاد
هوش مصنوعی: میدانم که نیمی از تو را فراموش کردهام، زیرا که در ستایش تو همیشه به یاد هستم.
بنده شومت درم خریده
زین حبس گرم کنی تو آزاد
هوش مصنوعی: بندهات دلش را در این قفس خریده و به خاطر تو، اگر محبت کنی و فضا را باز کنی، آزاد خواهد شد.
تا پیش صفر بود محرم
تا از پس تیر هست مرداد
هوش مصنوعی: تا زمانی که صفر به عنوان عدد اولیه در نظر گرفته شده، محرم به عنوان ماه اول تقویم باقی مانده است و از آن زمان به بعد، تیر به عنوان ماهی در مرداد قرار میگیرد.
از دولت و بخت شاد بادی
وانکس که به تو نه شاد ناشاد
هوش مصنوعی: از نعمت و خوشبختی بادی خوش بیابد و هر کسی که به تو شاد نیست، در واقع خوشحال نیست.
این رنج که هست بر زیادت
بر دیده و جان دشمنت باد
هوش مصنوعی: این درد و رنجی که من میکشم، به تو دشمنت باد و بر تو افزوده شود.