گنجور

شمارهٔ ۳۹ - در مدح پادشاه

ماه صیام آمد این ملک به سلامت
فرخ و فرخنده باد ماه صیامت
آمد ماه بزرگوار گرامی
و آسود از تلخ باده زرین جامت
نزد خداوند عرش بادا مقبول
طاعت خیر تو و صیام قیامت
نام تو پاینده باد از آنکه نبشه ست
دست بقا برنگین دولت نامت
چرخی و تابنده خلق توست نجومت
بحری و بخشنده کف توست غمامت
شیری و میدان رزمگاه عرینت
تیغی و خفتان و مغفرست نیامت
مهری و هرگز مباد هیچ کسوفت
دهری و هرگز مباد هیچ ظلامت
هست سهام تو دو دیده حاسد
گویی کز خواب کرده اند سهامت
هست حسامت همیشه بر سر اعدا
گویی کز عقل کرده اند حسامت
قیصر در روم گشته بنده بنده ت
کسری در پارس شد غلام غلامت
خان به شب از سهم تو نخسبد هرگز
گر به بر خان رسد ز خشم پیامت
هست به دام تو دشمن تو همیشه
گویی گشت این جهان سراسر دامت
دیده بدخواه تو چو دیده افعی است
از سر آن خنجر ز مرد فامت
کام خود از بخت خود نیابد هرگز
هر که ز خلق جهان نجوید کامت
دایم تابنده باد بر فلک ملک
طلعت تابنده چو ماه تمامت
بادا در بوستان عمر قرارت
بادا اندر سرای ملک مقامت

اطلاعات

وزن: مفتعلن فاعلات مفتعلن فع (منسرح مثمن مطوی منحور)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ماه صیام آمد این ملک به سلامت
فرخ و فرخنده باد ماه صیامت
هوش مصنوعی: ماه رمضان با برکت و سلامتی فرارسیده است و امیدواریم که این ماه برای همگان خوش یمن و مملو از سعادت باشد.
آمد ماه بزرگوار گرامی
و آسود از تلخ باده زرین جامت
هوش مصنوعی: ماه بزرگ و محترم فرارسیده و از نوشیدن شراب شیرین و تلخ، آسوده خاطر است.
نزد خداوند عرش بادا مقبول
طاعت خیر تو و صیام قیامت
هوش مصنوعی: عمل نیک تو و روزه‌ات در روز قیامت، در پیشگاه خداوند مورد قبول خواهد بود.
نام تو پاینده باد از آنکه نبشه ست
دست بقا برنگین دولت نامت
هوش مصنوعی: نام تو همیشه باقی و جاویدان باشد، چون دست قدرت نتوانسته بر جواهر مقام و نام تو اثری بگذارد.
چرخی و تابنده خلق توست نجومت
بحری و بخشنده کف توست غمامت
هوش مصنوعی: چرخش و درخشش تو باعث زیباتر شدن دنیا است و مهربانی تو مانند دریاست که به دیگران بخشش می‌کند. غم‌های تو نیز در این میان به دیده نمی‌آید.
شیری و میدان رزمگاه عرینت
تیغی و خفتان و مغفرست نیامت
هوش مصنوعی: تو مانند شیری勇 و دلیر در میدان جنگ هستی، آراسته به سلاح و زره و محافظت. شکار تو هیچ نخواهد بود، چرا که آماده و مقاوم در برابر چالش‌ها هستی.
مهری و هرگز مباد هیچ کسوفت
دهری و هرگز مباد هیچ ظلامت
هوش مصنوعی: دوستی و محبت را همیشه حفظ کن و هرگز اجازه نده که کسی در دل تو کینه و نفرت جای بگیرد. همچنین، هیچ‌گاه به تاریکی و ناامیدی اجازه نده که بر زندگی‌ات سایه بیفکند.
هست سهام تو دو دیده حاسد
گویی کز خواب کرده اند سهامت
هوش مصنوعی: به نظر می‌رسد که چشمان حسود به مانند آن هستند که سهام تو را می‌نگرند و گویی که از خواب بیدار شده‌اند تا به تو آسیب برسانند.
هست حسامت همیشه بر سر اعدا
گویی کز عقل کرده اند حسامت
هوش مصنوعی: حسادت تو همواره بر سر دشمنان تو حاکم است، گویی که عقل آنها را به حسادت واداشته است.
قیصر در روم گشته بنده بنده ت
کسری در پارس شد غلام غلامت
هوش مصنوعی: قیصر در روم به عنوان بنده و خدمتگذار مشغول به کار شده است، و کسری در پارس هم به ارتباط و خدمت به تو افتخار می‌کند.
خان به شب از سهم تو نخسبد هرگز
گر به بر خان رسد ز خشم پیامت
هوش مصنوعی: در شب، خان هرگز نمی‌تواند از سهم تو راحت بخوابد، اگر هنگام رسیدن به او از خشم تو آگاه شود.
هست به دام تو دشمن تو همیشه
گویی گشت این جهان سراسر دامت
هوش مصنوعی: دشمن تو همیشه در دام توست و گویی این دنیا تماماً در دام تو گرفتار است.
دیده بدخواه تو چو دیده افعی است
از سر آن خنجر ز مرد فامت
هوش مصنوعی: چشم حسود تو مانند چشم افعی است و به همین دلیل به سر آن خنجر به مردی از خانواده‌ات حمله می‌کند.
کام خود از بخت خود نیابد هرگز
هر که ز خلق جهان نجوید کامت
هوش مصنوعی: هر کسی که بخواهد از دیگران و از دنیای اطرافش خواسته‌هایش را برآورده کند، هرگز نمی‌تواند به آرزوهای حقیقی خود برسد و خوشبختی را از شانس و تقدیر خود به دست آورد.
دایم تابنده باد بر فلک ملک
طلعت تابنده چو ماه تمامت
هوش مصنوعی: همیشه این روشنی بر آسمان پادشاهی باقی باشد، چهره‌ای درخشان مانند ماه کامل.
بادا در بوستان عمر قرارت
بادا اندر سرای ملک مقامت
هوش مصنوعی: ای کاش در باغ زندگی همواره آرامش و قرار داشته باشی و در سرای پادشاهی‌ات موقعیت و مقام بلندی را تجربه کنی.