گنجور

شمارهٔ ۲۲ - در مدح ابوالمؤید منصور بن سعید بن احمد

شد مشک شب چو عنبر اشهب
شد در شبه عقیق مرکب
زان بیم کافتاب زند تیغ
لرزان شده ز گردون کوکب
ما را به صبح مژده همی داد
آن راست گو خروس مجرب
می زد دو بال خود را بر هم
از چیست آن ندانم یارب
هست از نشاط آمدن روز
یا از تأسف شدن شب
ای ماه روی سلسله زلفین
وی نوش لب سیمین غبغب
پیش من آر باده از آن روی
نزد من آر بوسه از آن لب
دل را نکرد باید مغرور
تن را نداشت باید متعب
در دولت و سعادت صاحب
کاداب ازو شدست مهذب
منصوربن سعید بن احمد
کش بنده اند حران اغلب
آنکو عمید رفت ز خانه
وانکو ادیب رفت به مکتب
در فضل بی نظیر و نه مغرور
در اصل بی قرین و نه معجب
از خلق اوست چشمه خورشید
وز خلق اوست عنبر اشهب
نزدیک کردگار مکرم
در پیش شهریار مقرب
در هر زمان به دانش ممدوح
در هر دلی به جود محبب
ای در اصول فضل مقدم
وی در فنون علم مدرب
تقصیر اگر فتاد به خدمت
من بنده را مدار معاتب
کامد همی راهی را یک چند
دور از جمال مجلس توتب
تا بر زمین بروید نسرین
تا بر فلک برآید عقرب
جاه تو باد میمون طالع
جان تو باد عالی مرقب
در مجلست ز رتبت مفرش
بر آخورت ز دولت مرکب

اطلاعات

وزن: مفعول مفاعلن فعولن (هزج مسدس اخرب مقبوض محذوف)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

شد مشک شب چو عنبر اشهب
شد در شبه عقیق مرکب
هوش مصنوعی: در شب، مشک سیاه مانند عنبر خاکستری شده است و در دل شب، عقیق به رنگی زیبا و درخشان نمایان شده است.
زان بیم کافتاب زند تیغ
لرزان شده ز گردون کوکب
هوش مصنوعی: از ترس اینکه خورشید تیغی درخشان و لرزان به سوی او بکشد، ستاره‌ای از آسمان به لرزه درآمده است.
ما را به صبح مژده همی داد
آن راست گو خروس مجرب
هوش مصنوعی: آن خروس باتجربه به ما بشارت صبحی را می‌داد.
می زد دو بال خود را بر هم
از چیست آن ندانم یارب
هوش مصنوعی: پرنده‌ای با دو بالش به هم می‌زند و نمی‌دانم دلیل آن چیست، ای پروردگار.
هست از نشاط آمدن روز
یا از تأسف شدن شب
هوش مصنوعی: این روز به خاطر شادی‌اش به وجود آمده یا به خاطر ناراحتی ناشی از شب است.
ای ماه روی سلسله زلفین
وی نوش لب سیمین غبغب
هوش مصنوعی: ای ماه زیبای من با زلف‌های اراسته‌ات و لب‌های نوشینی‌ات که همچون نقره می‌درخشند، تو زیبایی خاصی داری.
پیش من آر باده از آن روی
نزد من آر بوسه از آن لب
هوش مصنوعی: به من شراب معطر بده، و با آن چهره زیبا به نزد من بیا، و از آن لب‌های دلربا بوسه‌ای به من بده.
دل را نکرد باید مغرور
تن را نداشت باید متعب
هوش مصنوعی: در اینجا بیان شده که باید دل را از احساس خودبزرگ بینی و خودخواهی دور نگه داریم و به بدن و ظاهر خود وابسته نباشیم. برعکس، باید به درون خود و احساسات اهمیت بیشتری دهیم.
در دولت و سعادت صاحب
کاداب ازو شدست مهذب
هوش مصنوعی: در شرایط موفقیت و خوشبختی، کسی که به درستی تربیت شده است، از آن بهره‌مند شده است.
منصوربن سعید بن احمد
کش بنده اند حران اغلب
هوش مصنوعی: منصور بن سعید بن احمد از جمله افرادی است که در حران زندگی کرده و بیشتر زمان خود را در آنجا سپری کرده است.
آنکو عمید رفت ز خانه
وانکو ادیب رفت به مکتب
هوش مصنوعی: کسی که جوانمردی را ترک کرد و به راه افتاد، در جایی دیگر شخصی با دانش به مدرسه رفت.
در فضل بی نظیر و نه مغرور
در اصل بی قرین و نه معجب
هوش مصنوعی: در فضیلت که نمونه‌اش بی‌نظیر است، نه مغروری وجود دارد و در اصل و ریشه‌اش که بی‌همتاست، هیچ‌گونه اعجابی مشاهده نمی‌شود.
از خلق اوست چشمه خورشید
وز خلق اوست عنبر اشهب
هوش مصنوعی: چشمه خورشید و بوی خوش عنبر از وجود او به وجود آمده‌اند.
نزدیک کردگار مکرم
در پیش شهریار مقرب
هوش مصنوعی: به نزد خدای عزیز و بزرگوار، در برابر پادشاه محترم و نزدیک به مقام.
در هر زمان به دانش ممدوح
در هر دلی به جود محبب
هوش مصنوعی: در هر زمان، محبوبیت دانش در دل‌ها وجود دارد و سخاوت نیز همیشه مورد ستایش است.
ای در اصول فضل مقدم
وی در فنون علم مدرب
هوش مصنوعی: ای که در فضیلت‌ها پیشگام هستی و در علوم مختلف مهارت داری.
تقصیر اگر فتاد به خدمت
من بنده را مدار معاتب
هوش مصنوعی: اگر اشتباهی از من به عنوان خدمتگذار سر زد، لطفاً مرا مورد سرزنش قرار ندهید.
کامد همی راهی را یک چند
دور از جمال مجلس توتب
هوش مصنوعی: یک شخص به طرز غیرمستقیم و با انحراف از مسیر اصلی به سمت زیبایی و جذابیت مجلس تو می‌آید.
تا بر زمین بروید نسرین
تا بر فلک برآید عقرب
هوش مصنوعی: تا زمانی که گل نسرین بر روی زمین شکوفا شود، عقرب به آسمان صعود خواهد کرد.
جاه تو باد میمون طالع
جان تو باد عالی مرقب
هوش مصنوعی: ایجاد و سرنوشت تو پر از سعادت و نیک بختی باشد، و روح تو در جایگاه والایی قرار گیرد.
در مجلست ز رتبت مفرش
بر آخورت ز دولت مرکب
هوش مصنوعی: در نشستی که داری، مرتبه و مقام خود را فراموش نکن و به موقعیت و جایگاهت اهمیت بده. از نعمت‌ها و امکاناتی که در اختیار داری بهره‌برداری کن و به یاد داشته باش که آینده‌ات تحت تأثیر کارهایی است که امروز انجام می‌دهی.