شمارهٔ ۱۱۳ - مدیح محمود بن ابراهیم
مهرگان مهربان باز آمد و عصر عصیر
کنج باغ و بوستان را کرد غارت ماه تیر
بدره بدره زریابی زیر پای هر درخت
توده توده سیم بینی در کنار هر غدیر
از فراق نوبهاران در دل نارست نار
وز غم هجران لاله روی آبی چون زریر
مهرگان آمد بیارای مهرجان آن مهر جام
زیر بلبل را گسستند ای پسر بربند زیر
گر بپژمرده است گل در بوستانها باک نیست
دولت سامی سیفی سال و مه بادا نضیر
میر محمود بن ابراهیم سلطان جهان
آن ظهیر دولت و یزدانش او را هم ظهیر
آن امیر بن الامیر بن الامیر بن الامیر
آنکه او را هست ازعقل و خرد سیصد وزیر
آنکه عز و جاه او را هست از خورشید تاج
وآنکه صدر ملک او را همت از گردون سریر
از جلالت کس نبینم پیش قدر او بزرگ
وز تواضع کس نبینم پیش چشم او صغیر
ای دو دیده شاه عالم ای شه هندوستان
کامگار و شهریار و شاه بند و شاه گیر
سال و مه خورشید بادا پیش جان تو سپر
پشت حاسد چون کمان و در دل بدخواه تیر
مهرگان فرخ آمد بگذران صد مهرگان
در سرور و در سریر و درختور و درختیر
اطلاعات
وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
مهرگان مهربان باز آمد و عصر عصیر
کنج باغ و بوستان را کرد غارت ماه تیر
هوش مصنوعی: مهرگان، جشن محبت و دوستی، دوباره آمد و در عصر غروب، فضای باغ و پارک را تحت تاثیر خود قرار داد و زیباییهای آن را تسخیر کرد.
بدره بدره زریابی زیر پای هر درخت
توده توده سیم بینی در کنار هر غدیر
هوش مصنوعی: در زیر درختان، تودههایی از نقره را مشاهده میکنی که در کنار هر آبشار وجود دارد.
از فراق نوبهاران در دل نارست نار
وز غم هجران لاله روی آبی چون زریر
هوش مصنوعی: از جدایی بهار و عشق در دلم آتشی برافروخته است و به خاطر غم فراق، دردم به اندازهی آبی رنگی شبیه به زریر (گونهای گل) است.
مهرگان آمد بیارای مهرجان آن مهر جام
زیر بلبل را گسستند ای پسر بربند زیر
هوش مصنوعی: مراسم مهرگان آغاز شده و باید جشن را در این روز زیبا و پرشکوه برگزار کنیم. این روز، روزی است که عشق و دوستی در دلها شکوفا میشود. ای پسر، به خوبی آماده شو و خود را برای این جشن بزرگ مهیا کن.
گر بپژمرده است گل در بوستانها باک نیست
دولت سامی سیفی سال و مه بادا نضیر
هوش مصنوعی: اگر گلها در بوستانها پژمرده شده باشند، نگران نباشید، باید مباهات کرد که دولت سامی سیفی همیشه پابرجاست، چه در سال و چه در ماه.
میر محمود بن ابراهیم سلطان جهان
آن ظهیر دولت و یزدانش او را هم ظهیر
هوش مصنوعی: میر محمود بن ابراهیم، پادشاهی است که به عنوان حمایتی از دولت و نعمتهای الهی شناخته میشود و خود نیز همچون حامی و یاریدهندهای برای دیگران است.
آن امیر بن الامیر بن الامیر بن الامیر
آنکه او را هست ازعقل و خرد سیصد وزیر
هوش مصنوعی: او که فرزند چندین امیر است و در بین آنها مقام بلندی دارد، فردی است که به اندازه سیصد وزیر عقل و خرد دارد.
آنکه عز و جاه او را هست از خورشید تاج
وآنکه صدر ملک او را همت از گردون سریر
هوش مصنوعی: کسی که دارای مقام و عزت است، مانند تاجی از خورشید میدرخشد و کسی که بر صدر فرمانروایی نشسته، مثل تختی است که از آسمان برچیده شده است.
از جلالت کس نبینم پیش قدر او بزرگ
وز تواضع کس نبینم پیش چشم او صغیر
هوش مصنوعی: هیچکس را در برابر بزرگی او نمیبینم و هیچکس را در برابر خضوع او کوچک نمییابم.
ای دو دیده شاه عالم ای شه هندوستان
کامگار و شهریار و شاه بند و شاه گیر
هوش مصنوعی: ای دو چشمان من، ای سلطان جهان، ای پادشاه هندوستان که پیروزمند و فرمانروای بزرگ و دلیری هستی.
سال و مه خورشید بادا پیش جان تو سپر
پشت حاسد چون کمان و در دل بدخواه تیر
هوش مصنوعی: بهتر است برای تو سال و ماههایی روشن و دلانگیز وجود داشته باشد، و دشمنان تو نتوانند به تو آسیب برسانند، مانند کمانی که تیرهایشان به دل نرسد.
مهرگان فرخ آمد بگذران صد مهرگان
در سرور و در سریر و درختور و درختیر
هوش مصنوعی: جشنی خوش و مبارک به نام مهرگان فرارسیده است. این جشن به قدری مهم و شگفتانگیز است که از زمانهای گذشته تا کنون، صدها بار در شادی و خوشی برپا شده است. این روزها مملو از خوشی و شادی در قالب برگزاری جشن و دور هم گردآمدن با دوستان و خانواده است، در حالی که درختان و طبیعت نیز به زیبایی آراستهاند.

مسعود سعد سلمان