گنجور

بخش ۴۱ - کشته شدن خرد و وتراسرا نیز و چهارده هزار دیو از دست رام

غریوان بر ارابه خر به پیکار
روان شد همچو توپ صاعقه بار
نمایان از ارابه بیرق او
چه بیرق، بادبان زورق ا و
دو خر با لشکر از حد عدد بیش
هراول گشت در فوج بد اندیش
ز یکسو بر سراپا فوج چون تاخت
تو گویی چرخ را خواهد برانداخت
ز بس برخاست گرد گیتی اندای
زمین را شاخ گاو چرخ شد جای
سپرده رام سیتا را به لچمن
چو خور تنها زده بر قلب دشمن
ز شست تیر دلدوز آن صف آرا
قفس می کرد مرغان هوا را
به هر تیرش هزاران دیو نخ جیر
بدینسان زد به دیوان چارده تیر
چو خر دانست کز تیر آشکارا
دو خر را کشت رام و ترسرا را
به قصد رام آمد تند چون باد
اجل خود صید را آرد به صیاد
رسولی بود هر یک بیلک رام
که می داد از زبان مرگ پیغام
ز عکس کرگسان چرخ پرواز
شده روی زمین چون سینۀ باز
چوتیری کش کشاد آن شرزه از شست
به فرق دیو برق خرد بشکست
پس از برق ارابه شد نگون فرق
شکست بادبان کشتی کند غرق
چو خر را کشت جمشید عدو بند
گریزان برد از و جان دیوکی چند
شده همراه خواهر پیش راون
به لنکا داد خواه از رام و لچمن

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: گنجینه فارسی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

غریوان بر ارابه خر به پیکار
روان شد همچو توپ صاعقه بار
هوش مصنوعی: غریوان بر روی ارابه‌ای که به وسیله خر کشیده می‌شود، به سمت نبرد حرکت کرد، همانند توپ که با صدای رعد و برق به پرواز در می‌آید.
نمایان از ارابه بیرق او
چه بیرق، بادبان زورق ا و
هوش مصنوعی: پرچم او از ارابه‌اش نمایان است، چه پرچمی، همچون بادبانی بر روی کشتی‌اش.
دو خر با لشکر از حد عدد بیش
هراول گشت در فوج بد اندیش
هوش مصنوعی: دو الاغ با گروهی از سربازان، از تعداد بسیار زیاد شدند و در میان گروهی که افکار نادرستی داشتند، جلوتر رفتند.
ز یکسو بر سراپا فوج چون تاخت
تو گویی چرخ را خواهد برانداخت
هوش مصنوعی: از یک سو گروهی به سمت دیگر هجوم آورده‌اند، طوری که انگار می‌خواهند چرخ زمان را بر هم بزنند.
ز بس برخاست گرد گیتی اندای
زمین را شاخ گاو چرخ شد جای
هوش مصنوعی: به خاطر شدت و فراوانی گرد و غبار، زمین به مانند شاخ گاوی در حال چرخش و نوسان شده است.
سپرده رام سیتا را به لچمن
چو خور تنها زده بر قلب دشمن
هوش مصنوعی: در اینجا کسی به سیتی سپرده شده است و لچمن برای دفاع از او آماده شده است، گویی که این کار مانند تیری است که به قلب دشمن اصابت کرده و او را هدف قرار داده است.
ز شست تیر دلدوز آن صف آرا
قفس می کرد مرغان هوا را
هوش مصنوعی: تیر دل‌انگیز آن زیبای سپاه، مانند قفسی برای پرندگان آسمان ایجاد می‌کرد.
به هر تیرش هزاران دیو نخ جیر
بدینسان زد به دیوان چارده تیر
هوش مصنوعی: این بیت اشاره به قدرت و تاثیرگذاری یک چیز دارد، به گونه‌ای که هر تیر نه تنها به هدف می‌خورد، بلکه هزاران موجود شرور را به حرکت در می‌آورد و این نشان‌دهنده قوت و اوج آن است. در واقع، به نوعی به اثرگذاری و نفوذی اشاره می‌کند که چیزی می‌تواند بر دنیای پیرامونش بگذارد.
چو خر دانست کز تیر آشکارا
دو خر را کشت رام و ترسرا را
هوش مصنوعی: وقتی خر متوجه شد که تیر به‌وضوح دو خر را هدف قرار داده و کشت، دیگر آرام و بی‌احساس نشده و دچار ترس شد.
به قصد رام آمد تند چون باد
اجل خود صید را آرد به صیاد
هوش مصنوعی: به سرعت و با هدفی خاص، مرگ مانند باد نزدیک می‌شود و شکار را به دست صیاد می‌آورد.
رسولی بود هر یک بیلک رام
که می داد از زبان مرگ پیغام
هوش مصنوعی: هر پیامبری مانند برادر تنی خود را به عنوان فرستاده‌ای می‌فرستاد که از زبان مرگ پیامی را منتقل می‌کرد.
ز عکس کرگسان چرخ پرواز
شده روی زمین چون سینۀ باز
هوش مصنوعی: به خاطر تصویر کرگسان، آسمان به سمت زمین پرواز کرده و مانند سینه‌ای باز شده است.
چوتیری کش کشاد آن شرزه از شست
به فرق دیو برق خرد بشکست
هوش مصنوعی: چون تیری که به راحتی پرتاب می‌شود، آن موجود سرسخت و قوی را با شلیکی دقیق و قاطع به شکستی بزرگ مبتلا می‌کند.
پس از برق ارابه شد نگون فرق
شکست بادبان کشتی کند غرق
هوش مصنوعی: بعد از اینکه ناگهان ارابه‌ای ظاهر شد، سر و وضع به هم ریخت و بادبان کشتی هم باعث غرق شدن آن شد.
چو خر را کشت جمشید عدو بند
گریزان برد از و جان دیوکی چند
هوش مصنوعی: وقتی جمشید، دشمنش را نابود کرد، دمی از جان دیوان بی‌چاره گریختند و فرار کردند.
شده همراه خواهر پیش راون
به لنکا داد خواه از رام و لچمن
هوش مصنوعی: خواهر به همراه خواهرش به سمت لنکا رفته‌اند تا درخواستی از رام و لچمن داشته باشند.