منوچهریشمارهٔ ۸
آمد شب و از خواب مرا رنج و عذابست
ای دوست بیار آنچه مرا داروی خوابست
چه مرده و چه خفته که بیدار نباشی
آن را چه دلیل آری و این را چه جوابست
من جهد کنم بی‌اجل خویش نمیرم
در مردن بیهوده، چه مزد و چه ثوابست
من خواب ز دیده به می ناب ربایم
آری عدوی خواب جوانان می نابست
سختم عجب آید که چگونه بردش خواب
آن را که به کاخ اندر یک شیشه شرابست
وین نیز عجبتر که خورد باده نه بر چنگ
بی‌نغمهٔ چنگش به می ناب شتابست
اسبی که صفیرش نزنی می‌نخورد آب
نی مرد کم از اسب و نه می کمتر از آبست
در مجلس احرار سه چیزست و فزون به
وان هر سه شرابست و ربابست و کبابست
نه نقل بود ما را، نی دفتر و نی نرد
وان هر سه بدین مجلس ما در، نه صوابست
دفتر به دبستان بود و نقل به بازار
وین نرد به جایی که خرابات خرابست
ما مرد شرابیم و کبابیم و ربابیم
خوشا که شرابست و کبابست و ربابست
شمارهٔ ۷: در خمار می دوشینم ای نیک حبیبشمارهٔ ۹ - در مدح سلطان مسعود غزنوی: ای ترک ترا با دل احرار چه کارست
اطلاعات
وزن: مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
آمد شب و از خواب مرا رنج و عذابست
ای دوست بیار آنچه مرا داروی خوابست
هوش مصنوعی: شب فرا رسیده و من از خواب بیدارم و رنج و عذاب مرا آزار می‌دهد. ای دوست، دارویی بیاور که خواب خوشی برایم به ارمغان بیاورد.
چه مرده و چه خفته که بیدار نباشی
آن را چه دلیل آری و این را چه جوابست
هوش مصنوعی: هر کسی که خوابیده یا مرده است، اگر بیدار نباشی، چه دلیلی برای آن می‌توان آورد و چه پاسخی برای آن وجود دارد؟
من جهد کنم بی‌اجل خویش نمیرم
در مردن بیهوده، چه مزد و چه ثوابست
هوش مصنوعی: من تلاش می‌کنم تا به مرگ غیرضروری تن ندهم، زیرا در این مرگ نه پاداشی هست و نه لذتی.
من خواب ز دیده به می ناب ربایم
آری عدوی خواب جوانان می نابست
هوش مصنوعی: من خواب را از چشمانم می‌ربایم؛ آری، دشمن خواب جوانان در شراب خالص نهفته است.
سختم عجب آید که چگونه بردش خواب
آن را که به کاخ اندر یک شیشه شرابست
هوش مصنوعی: تعجب می‌کنم که چطور می‌تواند کسی که در کاخی مجلل و در کنار یک شیشه شراب خوش‌طعم است، خوابش ببرد.
وین نیز عجبتر که خورد باده نه بر چنگ
بی‌نغمهٔ چنگش به می ناب شتابست
هوش مصنوعی: این موضوع جالب است که شراب را نه بر روی چنگی که در آن نغمه‌ای نیست، بلکه بر می ناب می‌نوشند و به سرعت به سوی آن می‌روند.
اسبی که صفیرش نزنی می‌نخورد آب
نی مرد کم از اسب و نه می کمتر از آبست
هوش مصنوعی: اگر به اسبی که نراندی، آب نمی‌دهی، بدانی که او نه از اسب کمتر است و نه از آب.
در مجلس احرار سه چیزست و فزون به
وان هر سه شرابست و ربابست و کبابست
هوش مصنوعی: در محفل آزادگان، سه چیز وجود دارد و ممکن است حتی بیشتر باشد: یکی شراب است، دیگری رباب و سومی کباب.
نه نقل بود ما را، نی دفتر و نی نرد
وان هر سه بدین مجلس ما در، نه صوابست
هوش مصنوعی: ما نه داستانی داریم، نه کتابی و نه بازی‌ای؛ هیچ‌کدام از این‌ها در این جلسه ما جایی ندارد و درست نیست.
دفتر به دبستان بود و نقل به بازار
وین نرد به جایی که خرابات خرابست
هوش مصنوعی: مدرسه و یادگیری به دور از دنیای تجارت و خرید و فروش است و جایی که عشق و خوشی در آن نیست، بهتر از این نیست که در آن به سر ببریم.
ما مرد شرابیم و کبابیم و ربابیم
خوشا که شرابست و کبابست و ربابست
هوش مصنوعی: ما اهل لذت‌های زندگی هستیم، خوشحالیم که زندگی مملو از شادی، خوشی و هنر است.
حاشیه ها
1389/02/02 13:05
ح.ت.
بیت ششم : عبجتر --> عجبتر
---
پاسخ: با تشکر، تصحیح شد.
1391/12/04 15:03
مسعود
در بیت چهارم فکر می کنم "عدوی" باید با "عدو" (Adove) جایگزین شود. البته شنیدم ولی مطمئن نیستم
1392/01/19 12:04
ن ا ر س ی س
مصرع آخر به نظرم خوش آ باشه به مفهوم خوش بیا که در مجلس ما هم شراب و کباب و رباب هست
1398/04/20 08:07
علیرضا
درود فراوان باد.
ابتدای مصراع آخر با توجه به وزن شعر، قطعاً "خوشا" نمی‌تواند باشد و "خوش آ" درست‌تر و با وزن شعر همخوان‌تر است.
با سپاس بسیار.